Князі пскоўскія
Паводле позняга Ніканаўскага летапісу, асобны княжацкі сталец у Пскове быў створаны Уладзімірам Святаславічам, які ў 1014 годзе вылучыў горад ва ўдзел свайму сыну Судзіславу. Падчас усобіцы Уладзіміравічаў Судзіслаў быў пасаджаны ў вязніцу, а пскоўскае княжанне ліквідавана. Найбольш верагодна, што гэта Яраслаў (Мудры), асцерагаючыся якіх-небудзь прэтэнзій на кіеўскае княства з боку Судзіслава, пасадзіў яго — свайго апошняга брата і самага малодшага з Уладзіміравічаў — у вязніцу (паруб). У перыяд раздробненасці Пскоў знаходзіўся ў складзе Наўгародскай зямлі і імкнуўся да пашырэння сваёй аўтаноміі. Як і ў Ноўгарадзе, у ім усталявалася «рэспубліканская» сістэма палітычнага ладу, якая абмяжоўвала правы князя на карысць баяраў і веча.
У 1348 годзе паводле Болатаўскага дагавора Ноўгарад прызнаў незалежнасць Пскова і перастаў пасылаць у яго сваіх пасаднікаў. З 1399 пскоўскія князі называюцца маскоўскімі намеснікамі. Васіль II дамагаецца права прызначаць пскоўскіх намеснікаў паводле свайго меркавання, прычым яны прыносяць прысягу не толькі Пскову, але і вялікаму князю. Пры Іване III пскавічы адмаўляюцца ад права адхіляць прызначаных да іх князёў.
У 1510 вялікі князь маскоўскі Васіль III прыбыў у Пскоў і абвясціў яго сваёй вотчынай. Веча было распушчана, прыблізна 300 багатых пскоўскіх сем'яў было выслана з горада. Іх маёнткі размеркавалі паміж служылымі маскоўскімі людзьмі. Князёў і намеснікаў у Пскове больш не было.
Князі пскоўскія правіць
- 1137—1138 Усевалад Мсціславіч
- 1138—1148[1] Святаполк Мсціславіч
- 1178—1180 Мсціслаў Давыдавіч
- 1180—1195 Мсціслаў Раманавіч
- 1195—1211 Уладзімір Мсціславіч
- 1213—1213 Уладзімір Мсціславіч
- 1213—1214 Усевалад Барысавіч
- 1214—1214 Яраслаў Уладзіміравіч
- 1214—1214 Усевалад Мсціславіч
- 1214—1222 Уладзімір Мсціславіч
- 1232—1240 Юрый Мсціславіч[2]
- 1240—1242 Яраслаў Уладзіміравіч
- 1253—1256 Яраслаў Яраславіч
- 1256—1266 Святаслаў Яраславіч
- 1266—1299 Даўмонт
- 1299—1299 Давыд (сын Даўмонта)
- 1307—1307 Фёдар Міхайлавіч
- 1327—1330 Аляксандр Міхайлавіч
- 1323 Давыд (сын Даўмонта)
- 1331—1337 Аляксандр Міхайлавіч
- (1337—1339)—1341 Усевалад Аляксандравіч
- 1341 Аляксандр Усеваладавіч
- 1342—1349 Андрэй Альгердавіч
- 1349—1356 Яўстафій Фёдаравіч
- 1356—1358 Васіль Будзіволна
- 1358—1360 Яўстафій Фёдаравіч
- каля 1360— каля 1369 Аляксандр (Барыс)
- да 1375—1377 Мацвей
- 1377—1386 Андрэй Альгердавіч
- 1386—1394 Іван Андрэевіч
- 1394—1399 Андрэй Альгердавіч
Маскоўскія намеснікі правіць
- 1399—1399 Іван Усеваладавіч
- 1401—1407 Данііл Аляксандравіч Пскоўскі
- 1407—1408 Канстанцін Дзмітрыевіч
- 1408—1409 Данііл Аляксандравіч
- 1410—1412 Аляксандр Фёдаравіч Дранка
- 1412—1414 Канстанцін Дзмітрыевіч
- 1415—1417 Андрэй Аляксандравіч
- 1417—1420 Фёдар Аляксандравіч
- 1421—1424 Аляксандр Фёдаравіч Шчэпа
- 1424—1425 Фёдар Патрыкеевіч
- 1428—1429 Дзмітрый Аляксандравіч Шчэпа
- 1429—1434 Аляксандр Фёдаравіч Дранка
- 1434—1436 Уладзімір Данілавіч
- 1436—1437 Барыс Васільевіч Шуйскі
- 1437—1439 Уладзімір Данілавіч
- 1439—1442 Аляксандр Іванавіч Лукомскі
- 1443—1447 Аляксандр Васільевіч Чартарыйскі
- 1448—1455 Васіль Васільевіч Грэбінка Шуйскі
- 1456—1460 Аляксандр Васільевіч Чартарыйскі
- 1460—1460 Юрый Васільевіч Малодшы Дзмітраўскі
- 1460—1461 Іван Васільевіч Стрыга Абаленскі
- 1461—1462 Уладзімір Андрэевіч
- 1463—1466 Іван Аляксандравіч Звенігародскі
- 1467—1472 Фёдар Юр'евіч Шуйскі
- 1473—1477 Яраслаў Васільевіч Абаленскі
- 1478—1482 Васіль Васільевіч Бледны Шуйскі
- 1482—1487 Яраслаў Васільевіч Абаленскі
- 1488—1491 Сямён Раманавіч Яраслаўскі
- 1491—1496 Васіль Фёдаравіч Шуйскі
- 1496—1501 Аляксандр Уладзіміравіч Растоўскі
- 1501—1503 Іван Іванавіч Гарбаты-Суздальскі
- 1503—1507 Дзмітрый Уладзіміравіч Растоўскі
- 1507—1509 Пётр Васільевіч Вялікі Шастуноў
- 1509—1510 Іван Міхайлавіч Рэпня-Абаленскі
- 1510—1511 Рыгор Фёдаравіч Марозаў і Іван Андрэевіч Чаляднін
- 1511—1513 Пётр Васільевіч Вялікі Шастуноў і Сямён Фёдаравіч Курбскі
Зноскі
- ↑ Е. А. Болховитинов «Исторія княжества псковскаго. Часть IV»- Кіевъ.: «Въ Типографіи Кіево-Печорской Лавры», 1831 — (стр.4)
- ↑ Румянцаўскі музей, Імянны паказальнік XIII—XIV стагоддзяў