Пятроўшчына (Мінск)
Пятро́ўшчына — колішняя вёска, цяпер мясцовасць у паўднёва-заходняй частцы Мінска, на беразе Мышкі (прытоку Лошыцы басейна Свіслачы).
Вёска
Пятроўшчына _p05.jpg)
Пятроўшчына на карце Беларусі ±   | ||||||||||||||
На паўднёвым захадзе ад Грушаўкі.
Гісторыя правіць
Упершыню згадваецца пад 1492 годам як Пятроўскі двор, належаў пісару гаспадарскаму Пятрашку Любічу, напэўна, быў яго галоўнай сядзібай, ад яго імя і названы. Да маёнтка Пятроўскага двара між іншага належаў млын на Пцічы і бортная зямля паміж Барысаўскай і Лагойскай дарогамі. Палову вымелка з млына і названую бортную зямлю, а таксама дзесяціну «от всякого збожья» з зямель у Вербковичах і Пятроўскага двара Пятрашка запісаў на царкву Узнясення Хрыстова ў Менску[1].
У 1567 годзе згадваецца як сяло Пятровічы, належала П. Крантоўскаму і У. Хмялеўскаму. У XVII—XVIII ст. сустракаецца паланізаваная назва «Петраўшчызна»[2]. У 1667 годзе маёнтак Петраўшчызна, 7 дымоў, уласнасць каталіцкай царквы. У 1791 годзе ў маёнтку была карчма, 23 дымы, уласнасць Жыжэмскага. У 1800 годзе панскі двор і вёска, шляхецкая ўласнасць І. Жыжэмскага, 15 двароў, 106 жыхароў, на рацэ Пятроўшчына млын на адзін пастаў, уязная карчма, цагельны завод, на якім працавала 6 сялян. У 1858 годзе ўласнасць Н. Чарноцкага[2]. У 1897 годзе вёска Сеніцкай воласці, 43 двары, 272 жыхары, капліца, хлебазапасны магазін, карчма; у маёнтку 2 двары, 17 жыхароў[3].
На 1909 год у вёсцы было 40 двароў, 241 жыхар; у маёнтку двор, 16 жыхароў; урочышча (карчма), 10 жыхароў, урочышча (кузня), 7 жыхароў[4]. У 1924 годзе ў Падгайскім сельсавеце Самахвалавіцкага раёна, з 1931 года ў адміністрацыйным падпарадкаванні Менскага раёна. 20 студзеня 1960 года вёска пералічана са складу скасаванага Мядзвежынскага сельсавета ў Шчомысліцкі сельсавет[5]. З 1978 года ў складзе Мінска.
Вясковая вуліца Прылуцкая пераназвана ў вуліцу Пятроўшчына, а вуліца Вадаправодная — у завулак Пятроўшчына[6]. Масавы знос вёскі пачаўся ў 2-й палове 2000-х, калі пабудаваны дамы ў квартале праспектаў Дзяржынскага і Газеты Праўда і вуліцы Алібегава. Вясковая забудова часткова захавалася па вуліцы Пятроўшчына.
Сучаснасць правіць
Назва вёскі захавалася ў найменнях вуліцы і завулка Пятроўшчына. Імем вёскі названа станцыя метро Пятроўшчына. Захаваліся вясковыя могілкі.
Страчаная спадчына правіць
- Сядзіба Чарноцкіх. На месцы сядзібы Чарноцкіх у 1960-я гады пабудаваная школа-інтэрнат № 7[2].
Цікавыя факты правіць
- Маёнтак Чарноцкіх часам наведвала жонка вядомага літоўскага мастака Мікалоюса Чурлёніса Соф’я Кіманайце, у Пятроўшчыне яна нарадзіла дачку Дануце[7].
Зноскі
- ↑ Груша А. І., с. 59.
- ↑ а б в Беларускі архіў вуснай гісторыі. Пятроўшчына(недаступная спасылка). nashapamiac.org. Архівавана з першакрыніцы 7 чэрвеня 2017.
- ↑ Памяць 1998, с. 614.
- ↑ Ярмоловичъ В. 1909, с. 153.
- ↑ Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 20 студзеня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 2.
- ↑ Сацукевіч І. І., с. 6.
- ↑ Шыбека З. В., Шыбека С. Ф. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада / Пер. з рускай мовы М. Віжа; Прадмова С. М. Станюты. — Мн.: Полымя, 1994. С. 80.
Літаратура правіць
- Пятроўшчына // Памяць: Гіст-дакум. хроніка Мінскага р-на / Гал. рэд. Беларус. Энцыкл.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.. — Мінск: БелЭн, 1998. — 640 с.
- Петровщина // Минск : энциклопедический справочник / Л. В. Аржаева и др.; редколлегия: И. П. Шамякин (главный редактор) и др.. — Минск: Белорусская Советская Энциклопедия, 1983. — 467 с. — 70 000 экз.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście (польск.). — Warszawa, 1887. — S. 220.
- Груша А. І. Ваколіцы Менска іх іх уладальнікі ў 30-х гадах XV — пачатку XVI ст. // Мінск і мінчане: дзесяць стагоддзяў гісторыі. Крыніцы па гісторыі горада. Сацыяльныя структуры і паўсядзённасць (да 945-годдзя Мінска) : зборнік навуковых артыкулаў / уклад. А. І. Груша ; рэдкал.: А. А. Каваленя [і інш.].. — Мінск: Беларуская навука. — С. 50—89. — 564 с. — ISBN 978-985-08-1497-5.
- Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Мінскай вобласці / Рэд. П. П. Шуба. — Мінск: Навука і тэхніка, 1981. — 360 с.
- Сацукевіч І. І. Вёскі, што ўвайшлі ў склад Мінска. — nashapamiac.org. Архівавана з першакрыніцы 9 кастрычніка 2018.
- Ярмоловичъ В. С. Списокъ населенныхъ мѣстъ Минской губерніи. — Минскъ: Изданіе Минскаго Губернскаго Статистическаго Комитета, 1909. — 231 с.
Спасылкі правіць
- Зьміцер Бартосік. Пятроўшчына. «Разбуранае гняздо». svaboda.org (31 кастрычніка 2009). Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2017. Праверана 17 кастрычніка 2017.