Жавуніца (рака)
Жавуніца, Сташына — рака ў Краснапольскім раёне Магілёўскай вобласці і Кармянскім раёне Гомельскай вобласці Беларусі, левы прыток ракі Сож (басейн Дняпра).
| Жавуніца | |
|---|---|
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 17 км |
| Басейн | 38 км² |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Каардынаты | 53°12′34,80″ пн. ш. 31°11′04,40″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Сож |
| • Вышыня | 125,6[1] м |
| • Каардынаты | 53°14′14,50″ пн. ш. 30°58′08,40″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 2 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Сож → Дняпро → Чорнае мора |
| Краіна | |
| Рэгіёны | Магілёўская вобласць, Гомельская вобласць |
| Раёны | Краснапольскі раён, Кармянскі раён |
  выток  вусце |
|
 выток вусце |
|
Назва правіць
Назва балцкага паходжання[2].
На ўсходзе старабалцкай тэрыторыі таго ж паходжання мяркуюцца назвы дзесенскай ракі Жавінка, возера Жовін у басейне Бярэзіны[3].
Гідранімічныя аналагі — літоўскія гідронімы Žuvìnė (рака і возера), Žuvinta (рака), Žuvintas (возера)[4].
Ад літоўскага žuvis «рыба», žuvinis, žuvinas «рыбны», латышскага zuvs «рыба».
Фанетычна блізкі корань Жэв- у назвах рэк Жэведзь (Жоведзь), Жэведзь (Жэвеліха), Жэвень[5], якія непасрэдна блізкія да Жавінкі ў басейне Дзясны і маюць вядомыя ў балцкай гідраніміі пашыральнікі -d-, -n-, -l-.
Варыянтны да «рыбнага» кораня Žuv- корань Žuk- у назве верхняволжскай ракі Жукопа (< *Žuk-apė «Рыбная рака»)[6], у тапоніме Жукойні (> Žuk-ain-) на Павіллі. Ад таго ж балцкага žuv- «рыба», якое дало і прускае *zukas (> suckis), літоўскае žūklys «рыбак», žūklė «рыбалка»[7]. Далей да індаеўрапейскага *ğheu- «рыба»[8][9].
Назва ракі значыць «Рыбная (рака)».
Гідраграфія правіць
Даўжыня ракі 17 км, з іх 10[10] км на тэрыторыі Краснапольскага раёна. Плошча вадазбору 38 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 2 м/км. Выток ракі знаходзіцца за 4 км у напрамку на поўнач ад вёскі Марынаполле[10]). Упадае ў Сож прыкладна за 6 км у напрамку на паўночны ўсход ад аграгарадка Ліцвінавічы (не даходзіць да Сажа, упадае ў возера Старыца[10]).
Заўвагі правіць
- ↑ Ліст карты N-36-98. Выданне 1979 г. (руск.)
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 5, 187.
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 187.
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 406.
- ↑ П. Л. Маштаков. Список рек днепровского бассейна. С.-Петербург, 1913. С. 105, 210, 212.
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 9.
- ↑ V. Mažiulis. Prūsų kalbos etimologijos žodynas. Vilnius, 2013. C. 890—891.
- ↑ K. Karulis. Latviešu etimolog̓ijas vārdnīca. Rīga, 2001. C. 1199.
- ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 416—417.
- ↑ а б в Общая характеристика речной сети Могилёвской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 31 жніўня 2017. (руск.)
Літаратура правіць
- Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 274. — 522 с. — 10 000 экз.
- Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Гомельская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2011. — С. 10—11. — 68 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-107-5. (руск.)
- Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Могилёвская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2012. — С. 28. — 64 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-173-0. (руск.)
- Ліст карты N-36-98. Выданне 1979 г. (руск.)
- Ліст карты N-36-99. Выданне 1979 г. (руск.)
Спасылкі правіць
- Общая характеристика речной сети Гомельской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 8 снежня 2014. (руск.)
- Общая характеристика речной сети Могилёвской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 31 жніўня 2017. (руск.)