Раке́та-но́сьбіт (РН, таксама раке́та касмі́чнага прызначэ́ння, РКП) — апарат, які дзейнічае па прынцыпе рэактыўнага руху і прызначаны для вывядзення карыснай нагрузкі ў касмічную прастору.

Запуск ракеты-носьбіта «Пратон-К» з модулем «Зорка» для міжнароднай касмічнай станцыі

Часам тэрмін «ракета-носьбіт» ужываецца ў расшыраным значэнні: ракета, прызначаная для дастаўкі ў пэўны пункт (у космас, у далёкі раён Зямлі ці акіяна) карыснай нагрузкі (штучныя спадарожнікі Зямлі, касмічныя караблі, ядзерныя і няядзерныя баявыя блокі). У такой трактоўцы тэрмін «ракета-носьбіт» аб’ядноўвае тэрміны «ракета касмічнага прызначэння» і «міжкантынента́льная балісты́чная раке́та».

Храналагічны спіс ракет-носьбітаў

правіць
Краіна Назва Першы паспяховы запуск Апошні паспяховы запуск Дадатковая інфармацыя
 СССР Спадарожнік 4 кастрычніка 1957 3 лістапада 1957 На калязямную арбіту выведзены першы ў свеце штучны спадарожнік Зямлі
  ЗША Juno I 31 студзеня 1958 23 кастрычніка 1958
  ЗША Vanguard 17 сакавіка 1958 18 верасня 1959
 СССР Спадарожнік-3 15 мая 1958 15 мая 1958
  ЗША Juno II 6 снежня 1958 27 красавіка 1961
  ЗША Atlas B 18 снежня 1958 4 лютага 1959
 СССР Месяц 2 студзеня 1959 4 кастрычніка 1959
  ЗША Thor Agena A 28 лютага 1959 13 верасня 1960
  ЗША Thor Able 7 жніўня 1959 1 красавіка 1960
 СССР Усход 15 мая 1960 1 снежня 1960
  ЗША Thor Able-Star 13 красавіка 1960 13 жніўня 1965
  ЗША Atlas Agena-A 24 мая 1960 21 сакавіка 1965
  ЗША Thor Delta 12 жніўня 1960 18 верасня 1962
  ЗША Thor Agena B 12 лістапада 1960 15 мая 1966
  ЗША Redstone 19 снежня 1960 29 лістапада 1967
 СССР Маланка 12 лютага 1961 3 снежня 1965
  ЗША Atlas Agena-B 12 ліпеня 1961 31 студзеня 1961
  ЗША Atlas D 13 верасня 1961 7 лістапада 1967
 СССР Космас 27 кастрычніка 1961 19 снежня 1967
 СССР Усход-2 28 ліпеня 1962 12 мая 1967
  ЗША Thor Agena D 28 чэрвеня 1962 26 красавіка 1963
  ЗША Delta A 2 кастрычніка 1962 27 кастрычніка 1962
  ЗША Delta B 13 снежня 1962 19 сакавіка 1964
  ЗША Atlas Agena-D 12 ліпеня 1963 20 ліпеня 1965
 СССР Усход 16 кастрычніка 1963 29 чэрвеня 1976
  ЗША Atlas Centaur 27 лістапада 1963 14 ліпеня 1967
  ЗША Delta C 27 лістапада 1963 22 студзеня 1969
  ЗША Saturn I 29 студзеня 1964 30 ліпеня 1965
 СССР Маланка-М 2 красавіка 1964 30 верасня 2010
  ЗША Titan II 8 красавіка 1964 18 кастрычніка 2003
 СССР Космас-1 18 жніўня 1964 28 снежня 1965
  ЗША Delta D 19 жніўня 1964 6 красавіка 1965
  ЗША Titan IIIA 11 лютага 1965 6 мая 1965
  ЗША Thor Burner 20 мая 1965 24 мая 1975
 СССР Пратон 16 ліпеня 1965 6 ліпеня 1966
  ЗША Titan IIIC 12 кастрычніка 1965 6 сакавіка 1982
  ЗША Delta E 6 лістапада 1965 1 красавіка 1971
 Францыя Дыямант-А 26 лістапада 1965 15 лютага 1967
  ЗША Atlas-Е 1 чэрвеня 1966 20 красавіка 1967
  ЗША Saturn IB 5 ліпеня 1966 15 ліпеня 1975
  ЗША Titan IIIB 29 ліпеня 1966 23 кастрычніка 1970
 СССР Саюз 28 лістапада 1966 24 мая 1975
  ЗША Delta G 14 снежня 1966 7 верасня 1967
 СССР Усход-2М 28 лютага 1967 29 жніўня 1991
 СССР Пратон-К 2 сакавіка 1968 30 сакавіка 2012
 СССР Космас-2 16 сакавіка 1967 18 чэрвеня 1977
 СССР Космас-3 16 сакавіка 1967 27 жніўня 1968
 СССР Космас-3М 15 мая 1967 27 красавіка 2010
  ЗША Saturn V 9 лістапада 1967 14 мая 1973
 СССР Цыклон-2А 27 кастрычніка 1967 1 лістапада 1968
 СССР Цыклон-2 6 жніўня 1969 24 чэрвеня 2006
  ЗША Delta J 4 ліпеня 1968 4 ліпеня 1968
  ЗША Delta N 16 жніўня 1968 12 сакавіка 1972
  ЗША Delta M 19 снежня 1968 13 сакавіка 1971
 Францыя Дыямант-Б 10 сакавіка 1970 21 мая 1972
 Кітай Чанчжэн 1 24 красавіка 1970 3 сакавіка 1971
 СССР Саюз-Л 24 лістапада 1970 12 жніўня 1971
  ЗША Titan IIID 15 чэрвеня 1971 17 лістапада 1982
 Вялікабрытанія Black Arrow 28 кастрычніка 1971 28 кастрычніка 1971
 СССР Саюз-М 27 снежня 1971 31 сакавіка 1976
  ЗША Delta L 31 студзеня 1972 31 студзеня 1972
  ЗША Delta-900 23 ліпеня 1972 6 лістапада 1973
  ЗША Delta-1000 23 верасня 1972 21 чэрвеня 1975
 СССР Саюз-У 18 мая 1973 24 жніўня 2011
 Кітай Feng Bao 1 18 верасня 1973 19 верасня 1981
  ЗША Delta-2000 13 красавіка 1974 6 кастрычніка 1981
 Кітай Чанчжэн 2 5 лістапада 1974 26 студзеня 1978
  ЗША Titan IIIE 10 снежня 1974 5 верасня 1977
 Францыя Diamant BP4 6 лютага 1975 27 верасня 1975
  ЗША Delta-3000 13 снежня 1975 24 сакавіка 1989
 СССР Цыклон-3 24 чэрвеня 1977 30 студзеня 2009
 Францыя Ariane 1 24 снежня 1979 22 лютага 1986
 Кітай Чанчжэн 2C 9 верасня 1982 11 красавіка 2007
  ЗША Titan 34D 30 кастрычніка 1982 25 верасня 1992
 СССР Саюз-У2 28 снежня 1982 3 верасня 1995
 Кітай Чанчжэн-3 8 красавіка 1984 25 чэрвеня 2000
 Францыя Ariane 3 4 жніўня 1984 12 ліпеня 1989
 СССР Зеніт-2 21 чэрвеня 1985 10 чэрвеня 2004
 СССР Энергія 15 мая 1987 15 лістапада 1988 Ракета-носьбіт для праекта «Буран»
 Францыя Ariane 2 21 лістапада 1987 2 красавіка 1989
 Францыя Ariane 44LP 15 чэрвеня 1988 27 лістапада 2001
 Кітай Чанчжэн 4 6 верасня 1988 3 верасня 1990
 Ізраіль Shavit 19 верасня 1988 3 красавіка 1990
  ЗША Delta-6000 14 лютага 1989 24 ліпеня 1992
 Францыя Ariane 44L 5 чэрвеня 1989 15 лютага 2003
  ЗША Titan IV 14 чэрвеня 1989 12 жніўня 1998
  ЗША Delta-4000 27 жніўня 1989 12 чэрвеня 1990
  ЗША Delta-5000 18 лістапада 1989 18 лістапада 1989
 Францыя Ariane 4 22 студзеня 1990 3 снежня 1999
  ЗША Pegasus 5 красавіка 1990 9 кастрычніка 2000
 Кітай Чанчжэн 2E 16 ліпеня 1990 28 снежня 1995
  ЗША Atlas I 25 ліпеня 1990 25 красавіка 1997
 Францыя Ariane 42P 20 лістапада 1990 4 мая 2002
  ЗША Delta-7000 26 лістапада 1990 8 чэрвеня 2007
 Францыя Ariane 44P 4 красавіка 1991 25 верасня 2001
  ЗША Atlas II 7 снежня 1991 16 сакавіка 1998
  ЗША Atlas IIA 10 чэрвеня 1992 5 снежня 2002
 Кітай Чанчжэн 2D 9 жніўня 1992 25 мая 2007
 Расія Старт-1 25 сакавіка 1993 25 красавіка 2006
 Францыя Ariane 42L 12 мая 1993 23 студзеня 2002
  ЗША Atlas IIAS 16 снежня 1993 31 жніўня 2004
 Японія H-II 4 лютага 1994 21 лютага 1998
 Кітай Чанчжэн-3A 8 лютага 1994 24 кастрычніка 2007
  ЗША Taurus 13 сакавіка 1994 4 сакавіка 2011
 Індыя ASLV 4 мая 1994 4 мая 1994
  ЗША Pegasus XL 27 чэрвеня 1994 25 красавіка 2007
 Індыя PSLV 15 кастрычніка 1994 23 красавіка 2007
 Расія Рокат 26 снежня 1994 1 лютага 2011
 Ізраіль Shavit-1 5 красавіка 1995 10 чэрвеня 2007
 Кітай Чанчжэн-3B 14 лютага 1996 05 ліпеня 2007
 Японія M-V 12 лютага 1997 22 верасня 2006
  ЗША Titan IVB 23 лютага 1997 19 кастрычніка 2005
 Францыя Ariane 5G 30 кастрычніка 1997 18 снежня 2009
 Расія Штыль 7 ліпеня 1998 26 мая 2006
  ЗША Delta 3 27 жніўня 1998 23 жніўня 2000
 Расія
 Украіна
Зеніт-3SL 28 сакавіка 1999 24 верасня 2011
 Расія
 Украіна
Днепр 21 красавіка 1999 17 жніўня 2011
 Кітай Чанчжэн 4B 10 мая 1999 19 верасня 2007
 Кітай Чанчжэн 2F 19 лістапада 1999 25 верасня 2008 РН прызначана для запуска КК Шэньчжоў
  ЗША Minotaur 27 студзеня 2000 6 лютага 2011
  ЗША Atlas IIIA 24 мая 2000 13 сакавіка 2004
 Расія Пратон-М 7 красавіка 2001 13 снежня 2015
 Індыя GSLV 18 красавіка 2001 25 снежня 2010
 Расія Саюз-ФГ 21 мая 2001 8 чэрвеня 2011
 Японія H-IIA 29 жніўня 2001 24 лютага 2007
 Францыя Ariane-5 ECA 11 снежня 2002 20 мая 2011
  ЗША Delta 7000H 8 ліпеня 2003 10 чэрвеня 2011
  ЗША Atlas IIIB 21 лютага 2002 3 лютага 2005
  ЗША Atlas-5 21 жніўня 2002 5 жніўня 2011
 Кітай Kaitou-1 15 верасня 2002 16 верасня 2003
  ЗША Delta IV Medium 20 лістапада 2002 11 сакавіка 2011
 Расія Саюз-2 8 лістапада 2004 21 кастрычніка 2011
  ЗША Delta IV Heavy 21 снежня 2004 20 студзеня 2011
 Кітай Чанчжэн-4C 11 лістапада 2007 11 лістапада 2007
 Іран Кавешгяр-1 4 лютага 2008 года 4 лютага 2008
 Францыя Ariane-5 ES-ATV 9 сакавіка 2008 16 лютага 2011
 Расія
 Украіна
Зеніт-3SLБ 28 красавіка 2008 года 11 снежня 2015 Рэкорд 27 спадарожнікаў
  ЗША Falcon 9 4 чэрвеня 2010 года 22 снежня 2015 Ракета прыватнай фірмы SpaceX
 ЕКА Vega 13 лютага 2012 года 13 лютага 2012
 Паўночная Карэя «Ынха-3» 12 снежня 2012 года 12 снежня 2012 Выведзены штучны спадарожнік Зямлі КНДР «Кванмёнсон-3» (кар. «Яркая зорка»)
 Кітай Куайчжоў 25 верасня 2013 года 21 снежня 2014 года

Спасылкі

правіць