Ракета-носьбіт
Раке́та-но́сьбіт (РН, таксама раке́та касмі́чнага прызначэ́ння, РКП) — апарат, які дзейнічае па прынцыпе рэактыўнага руху і прызначаны для вывядзення карыснай нагрузкі ў касмічную прастору.
Часам тэрмін «ракета-носьбіт» ужываецца ў расшыраным значэнні: ракета, прызначаная для дастаўкі ў пэўны пункт (у космас, у далёкі раён Зямлі ці акіяна) карыснай нагрузкі (штучныя спадарожнікі Зямлі, касмічныя караблі, ядзерныя і няядзерныя баявыя блокі). У такой трактоўцы тэрмін «ракета-носьбіт» аб’ядноўвае тэрміны «ракета касмічнага прызначэння» і «міжкантынента́льная балісты́чная раке́та».
Храналагічны спіс ракет-носьбітаў
правіцьКраіна | Назва | Першы паспяховы запуск | Апошні паспяховы запуск | Дадатковая інфармацыя |
---|---|---|---|---|
СССР | Спадарожнік | 4 кастрычніка 1957 | 3 лістапада 1957 | На калязямную арбіту выведзены першы ў свеце штучны спадарожнік Зямлі |
ЗША | Juno I | 31 студзеня 1958 | 23 кастрычніка 1958 | |
ЗША | Vanguard | 17 сакавіка 1958 | 18 верасня 1959 | |
СССР | Спадарожнік-3 | 15 мая 1958 | 15 мая 1958 | |
ЗША | Juno II | 6 снежня 1958 | 27 красавіка 1961 | |
ЗША | Atlas B | 18 снежня 1958 | 4 лютага 1959 | |
СССР | Месяц | 2 студзеня 1959 | 4 кастрычніка 1959 | |
ЗША | Thor Agena A | 28 лютага 1959 | 13 верасня 1960 | |
ЗША | Thor Able | 7 жніўня 1959 | 1 красавіка 1960 | |
СССР | Усход | 15 мая 1960 | 1 снежня 1960 | |
ЗША | Thor Able-Star | 13 красавіка 1960 | 13 жніўня 1965 | |
ЗША | Atlas Agena-A | 24 мая 1960 | 21 сакавіка 1965 | |
ЗША | Thor Delta | 12 жніўня 1960 | 18 верасня 1962 | |
ЗША | Thor Agena B | 12 лістапада 1960 | 15 мая 1966 | |
ЗША | Redstone | 19 снежня 1960 | 29 лістапада 1967 | |
СССР | Маланка | 12 лютага 1961 | 3 снежня 1965 | |
ЗША | Atlas Agena-B | 12 ліпеня 1961 | 31 студзеня 1961 | |
ЗША | Atlas D | 13 верасня 1961 | 7 лістапада 1967 | |
СССР | Космас | 27 кастрычніка 1961 | 19 снежня 1967 | |
СССР | Усход-2 | 28 ліпеня 1962 | 12 мая 1967 | |
ЗША | Thor Agena D | 28 чэрвеня 1962 | 26 красавіка 1963 | |
ЗША | Delta A | 2 кастрычніка 1962 | 27 кастрычніка 1962 | |
ЗША | Delta B | 13 снежня 1962 | 19 сакавіка 1964 | |
ЗША | Atlas Agena-D | 12 ліпеня 1963 | 20 ліпеня 1965 | |
СССР | Усход | 16 кастрычніка 1963 | 29 чэрвеня 1976 | |
ЗША | Atlas Centaur | 27 лістапада 1963 | 14 ліпеня 1967 | |
ЗША | Delta C | 27 лістапада 1963 | 22 студзеня 1969 | |
ЗША | Saturn I | 29 студзеня 1964 | 30 ліпеня 1965 | |
СССР | Маланка-М | 2 красавіка 1964 | 30 верасня 2010 | |
ЗША | Titan II | 8 красавіка 1964 | 18 кастрычніка 2003 | |
СССР | Космас-1 | 18 жніўня 1964 | 28 снежня 1965 | |
ЗША | Delta D | 19 жніўня 1964 | 6 красавіка 1965 | |
ЗША | Titan IIIA | 11 лютага 1965 | 6 мая 1965 | |
ЗША | Thor Burner | 20 мая 1965 | 24 мая 1975 | |
СССР | Пратон | 16 ліпеня 1965 | 6 ліпеня 1966 | |
ЗША | Titan IIIC | 12 кастрычніка 1965 | 6 сакавіка 1982 | |
ЗША | Delta E | 6 лістапада 1965 | 1 красавіка 1971 | |
Францыя | Дыямант-А | 26 лістапада 1965 | 15 лютага 1967 | |
ЗША | Atlas-Е | 1 чэрвеня 1966 | 20 красавіка 1967 | |
ЗША | Saturn IB | 5 ліпеня 1966 | 15 ліпеня 1975 | |
ЗША | Titan IIIB | 29 ліпеня 1966 | 23 кастрычніка 1970 | |
СССР | Саюз | 28 лістапада 1966 | 24 мая 1975 | |
ЗША | Delta G | 14 снежня 1966 | 7 верасня 1967 | |
СССР | Усход-2М | 28 лютага 1967 | 29 жніўня 1991 | |
СССР | Пратон-К | 2 сакавіка 1968 | 30 сакавіка 2012 | |
СССР | Космас-2 | 16 сакавіка 1967 | 18 чэрвеня 1977 | |
СССР | Космас-3 | 16 сакавіка 1967 | 27 жніўня 1968 | |
СССР | Космас-3М | 15 мая 1967 | 27 красавіка 2010 | |
ЗША | Saturn V | 9 лістапада 1967 | 14 мая 1973 | |
СССР | Цыклон-2А | 27 кастрычніка 1967 | 1 лістапада 1968 | |
СССР | Цыклон-2 | 6 жніўня 1969 | 24 чэрвеня 2006 | |
ЗША | Delta J | 4 ліпеня 1968 | 4 ліпеня 1968 | |
ЗША | Delta N | 16 жніўня 1968 | 12 сакавіка 1972 | |
ЗША | Delta M | 19 снежня 1968 | 13 сакавіка 1971 | |
Францыя | Дыямант-Б | 10 сакавіка 1970 | 21 мая 1972 | |
Кітай | Чанчжэн 1 | 24 красавіка 1970 | 3 сакавіка 1971 | |
СССР | Саюз-Л | 24 лістапада 1970 | 12 жніўня 1971 | |
ЗША | Titan IIID | 15 чэрвеня 1971 | 17 лістапада 1982 | |
Вялікабрытанія | Black Arrow | 28 кастрычніка 1971 | 28 кастрычніка 1971 | |
СССР | Саюз-М | 27 снежня 1971 | 31 сакавіка 1976 | |
ЗША | Delta L | 31 студзеня 1972 | 31 студзеня 1972 | |
ЗША | Delta-900 | 23 ліпеня 1972 | 6 лістапада 1973 | |
ЗША | Delta-1000 | 23 верасня 1972 | 21 чэрвеня 1975 | |
СССР | Саюз-У | 18 мая 1973 | 24 жніўня 2011 | |
Кітай | Feng Bao 1 | 18 верасня 1973 | 19 верасня 1981 | |
ЗША | Delta-2000 | 13 красавіка 1974 | 6 кастрычніка 1981 | |
Кітай | Чанчжэн 2 | 5 лістапада 1974 | 26 студзеня 1978 | |
ЗША | Titan IIIE | 10 снежня 1974 | 5 верасня 1977 | |
Францыя | Diamant BP4 | 6 лютага 1975 | 27 верасня 1975 | |
ЗША | Delta-3000 | 13 снежня 1975 | 24 сакавіка 1989 | |
СССР | Цыклон-3 | 24 чэрвеня 1977 | 30 студзеня 2009 | |
Францыя | Ariane 1 | 24 снежня 1979 | 22 лютага 1986 | |
Кітай | Чанчжэн 2C | 9 верасня 1982 | 11 красавіка 2007 | |
ЗША | Titan 34D | 30 кастрычніка 1982 | 25 верасня 1992 | |
СССР | Саюз-У2 | 28 снежня 1982 | 3 верасня 1995 | |
Кітай | Чанчжэн-3 | 8 красавіка 1984 | 25 чэрвеня 2000 | |
Францыя | Ariane 3 | 4 жніўня 1984 | 12 ліпеня 1989 | |
СССР | Зеніт-2 | 21 чэрвеня 1985 | 10 чэрвеня 2004 | |
СССР | Энергія | 15 мая 1987 | 15 лістапада 1988 | Ракета-носьбіт для праекта «Буран» |
Францыя | Ariane 2 | 21 лістапада 1987 | 2 красавіка 1989 | |
Францыя | Ariane 44LP | 15 чэрвеня 1988 | 27 лістапада 2001 | |
Кітай | Чанчжэн 4 | 6 верасня 1988 | 3 верасня 1990 | |
Ізраіль | Shavit | 19 верасня 1988 | 3 красавіка 1990 | |
ЗША | Delta-6000 | 14 лютага 1989 | 24 ліпеня 1992 | |
Францыя | Ariane 44L | 5 чэрвеня 1989 | 15 лютага 2003 | |
ЗША | Titan IV | 14 чэрвеня 1989 | 12 жніўня 1998 | |
ЗША | Delta-4000 | 27 жніўня 1989 | 12 чэрвеня 1990 | |
ЗША | Delta-5000 | 18 лістапада 1989 | 18 лістапада 1989 | |
Францыя | Ariane 4 | 22 студзеня 1990 | 3 снежня 1999 | |
ЗША | Pegasus | 5 красавіка 1990 | 9 кастрычніка 2000 | |
Кітай | Чанчжэн 2E | 16 ліпеня 1990 | 28 снежня 1995 | |
ЗША | Atlas I | 25 ліпеня 1990 | 25 красавіка 1997 | |
Францыя | Ariane 42P | 20 лістапада 1990 | 4 мая 2002 | |
ЗША | Delta-7000 | 26 лістапада 1990 | 8 чэрвеня 2007 | |
Францыя | Ariane 44P | 4 красавіка 1991 | 25 верасня 2001 | |
ЗША | Atlas II | 7 снежня 1991 | 16 сакавіка 1998 | |
ЗША | Atlas IIA | 10 чэрвеня 1992 | 5 снежня 2002 | |
Кітай | Чанчжэн 2D | 9 жніўня 1992 | 25 мая 2007 | |
Расія | Старт-1 | 25 сакавіка 1993 | 25 красавіка 2006 | |
Францыя | Ariane 42L | 12 мая 1993 | 23 студзеня 2002 | |
ЗША | Atlas IIAS | 16 снежня 1993 | 31 жніўня 2004 | |
Японія | H-II | 4 лютага 1994 | 21 лютага 1998 | |
Кітай | Чанчжэн-3A | 8 лютага 1994 | 24 кастрычніка 2007 | |
ЗША | Taurus | 13 сакавіка 1994 | 4 сакавіка 2011 | |
Індыя | ASLV | 4 мая 1994 | 4 мая 1994 | |
ЗША | Pegasus XL | 27 чэрвеня 1994 | 25 красавіка 2007 | |
Індыя | PSLV | 15 кастрычніка 1994 | 23 красавіка 2007 | |
Расія | Рокат | 26 снежня 1994 | 1 лютага 2011 | |
Ізраіль | Shavit-1 | 5 красавіка 1995 | 10 чэрвеня 2007 | |
Кітай | Чанчжэн-3B | 14 лютага 1996 | 05 ліпеня 2007 | |
Японія | M-V | 12 лютага 1997 | 22 верасня 2006 | |
ЗША | Titan IVB | 23 лютага 1997 | 19 кастрычніка 2005 | |
Францыя | Ariane 5G | 30 кастрычніка 1997 | 18 снежня 2009 | |
Расія | Штыль | 7 ліпеня 1998 | 26 мая 2006 | |
ЗША | Delta 3 | 27 жніўня 1998 | 23 жніўня 2000 | |
Расія Украіна |
Зеніт-3SL | 28 сакавіка 1999 | 24 верасня 2011 | |
Расія Украіна |
Днепр | 21 красавіка 1999 | 17 жніўня 2011 | |
Кітай | Чанчжэн 4B | 10 мая 1999 | 19 верасня 2007 | |
Кітай | Чанчжэн 2F | 19 лістапада 1999 | 25 верасня 2008 | РН прызначана для запуска КК Шэньчжоў |
ЗША | Minotaur | 27 студзеня 2000 | 6 лютага 2011 | |
ЗША | Atlas IIIA | 24 мая 2000 | 13 сакавіка 2004 | |
Расія | Пратон-М | 7 красавіка 2001 | 13 снежня 2015 | |
Індыя | GSLV | 18 красавіка 2001 | 25 снежня 2010 | |
Расія | Саюз-ФГ | 21 мая 2001 | 8 чэрвеня 2011 | |
Японія | H-IIA | 29 жніўня 2001 | 24 лютага 2007 | |
Францыя | Ariane-5 ECA | 11 снежня 2002 | 20 мая 2011 | |
ЗША | Delta 7000H | 8 ліпеня 2003 | 10 чэрвеня 2011 | |
ЗША | Atlas IIIB | 21 лютага 2002 | 3 лютага 2005 | |
ЗША | Atlas-5 | 21 жніўня 2002 | 5 жніўня 2011 | |
Кітай | Kaitou-1 | 15 верасня 2002 | 16 верасня 2003 | |
ЗША | Delta IV Medium | 20 лістапада 2002 | 11 сакавіка 2011 | |
Расія | Саюз-2 | 8 лістапада 2004 | 21 кастрычніка 2011 | |
ЗША | Delta IV Heavy | 21 снежня 2004 | 20 студзеня 2011 | |
Кітай | Чанчжэн-4C | 11 лістапада 2007 | 11 лістапада 2007 | |
Іран | Кавешгяр-1 | 4 лютага 2008 года | 4 лютага 2008 | |
Францыя | Ariane-5 ES-ATV | 9 сакавіка 2008 | 16 лютага 2011 | |
Расія Украіна |
Зеніт-3SLБ | 28 красавіка 2008 года | 11 снежня 2015 | Рэкорд 27 спадарожнікаў |
ЗША | Falcon 9 | 4 чэрвеня 2010 года | 22 снежня 2015 | Ракета прыватнай фірмы SpaceX |
ЕКА | Vega | 13 лютага 2012 года | 13 лютага 2012 | |
Паўночная Карэя | «Ынха-3» | 12 снежня 2012 года | 12 снежня 2012 | Выведзены штучны спадарожнік Зямлі КНДР «Кванмёнсон-3» (кар. «Яркая зорка») |
Кітай | Куайчжоў | 25 верасня 2013 года | 21 снежня 2014 года |
Спасылкі
правіць- Храналогія касмічных пускаў і падзей СССР і Расіі Архівавана 3 студзеня 2012.
- Храналогія замежных пускаў і падзей Архівавана 14 кастрычніка 2013.
- Encyclopedia Astronautica