Расціслаў (князь вялікамараўскі)

Расцісла́ў (славацк.: Rastislav, чэшск.: Rostislav, таксама Rastic, Rasticlao, Rastislaus; *?, Маравія — † пасля 870, Баварыя) — другі вялікамараўскі князь. За яго валадараннем на тэрыторыю Вялікай Маравіі прыйшлі з Візантыі Кірыл і Мяфодзій, якія заклалі пачаткі славянскай пісьмовасці. Расціслаў быў кананізаваны Чахаславацкай праваслаўнай царквой у кастрычніку 1994 года.

Расціслаў
лац.: Rastiz славацк.: Rastislav стар.-грэч.: Ῥασισθλάϐος ст.-слав: РОСТИСЛАВЪ
князь вялікамараўскі 846? — 870
Папярэднік	Маймір I
Пераемнік	Славамір
князь нітранскі 846 — 860
Папярэднік	Маймір I
Пераемнік	Святаполк I
Нараджэнне	каля 820 Вялікая Маравія
Смерць	не раней за 870 Рэгенсбург, Усходне-Франкскае каралеўства
Род	Майміравічы
Веравызнанне	хрысціянства
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Пастаўлены на прастол у 846 годзе каралём усходніх франкаў Людовікам Нямецкім, які спадзяваўся, што зможа кіраваць ім лягчэй, чым яго дзядзькам Маймірам I. Першы час Расціслаў пашыраў і ўмацоўваў сваю дзяржаву, заключыў хаўрусы з Балгарскім царствам і Візантыйскай імперыяй. Аднак у 850 годзе Расціслаў пазбавіўся ўплыву Людовіка II, адкрыта падтрымаў іх ворагаў і выгнаў баварскіх місіянераў з краіны.

У 855 годзе войска Людовіка II уварвалася ў Вялікую Маравію і дайшло да самай крэпасці Расціслава (імаверна, Дзевін). Тут мараўцы спынілі наступ усходніх франкаў і пераследавалі іх да берагоў Дуная, разрабаваўшы памежныя землі Баварыі.

У 858 годзе Расціслаў прымірыўся з Карламанам, маркграфам Усходняй Маркі і сынам Людовіка Нямецкага. Дзякуючы гэтаму далучыў да тэрыторыі сваёй дзяржавы частку земляў сучаснай Венгрыі. У 861 годзе супольнае войска Карламана і Расціслава пайшло вайной на Людовікава саюзніка Прыбіну, які быў забіты ў гэтай выправе. Пасля яго ўладаром Блатэнскага княства стаў сын Прыбіны, які перайшоў на бок Расціслава.

У 861 годзе Расціслаў вырашыў канчаткова парваць з уплывам усходніх франкаў у Вялікамаравіі і звярнуўся да Папы рымскага з просьбаю даслаць настаўнікаў, якія б маглі падрыхтаваць мясцовых святароў. Папа не адгукнуўся, а візантыйскія святары, якія даўно дзейнічалі ў Вялікамаравіі, параілі звярнуцца да візантыйскага імператара Міхаіла III. Расціслаў разам са сваім пляменнікам Святаполкам, князем удзельнага Нітранскага княства, так і зрабілі, пасля чаго прыкладна ў 863 годзе Міхаіл III прыслаў сюды Кірылу і Мяфодзія. Іхняя місіянерская дзейнасць мела закладнае значэнне для культурнага развіцця не толькі Вялікай Маравіі, але і ўсяе Усходняй Еўропы. Выявіўшы адсутнасць у мясцовых жыхароў уласнай пісьмовасці, Кірыл і Мяфодзій вынайшлі для мараўцаў глаголіцу.

У 868—869 гадах як Расціслаў, так і Святаполк былі змушаныя адбіваць чарговыя напады ўсходніх франкаў. У 870 Святаполк перайшоў на бок ворага і прызнаў уладу ўсходніх франкаў над Нітранскім княствам. Расціслаў адрэагаваў няўдалай спробай забіць свайго пляменніка, і сам быў захоплены Святаполкам. У лістападзе 870 года Святаполк перадаў Расціслава ў рукі ворага. Ён быў адпраўлены ў Баварыю, дзе і памёр у зняволенні.

Па смерці Расціслава ў Вялікай Маравіі пачалася барацьба за ўладу. Прэтэнзіі на прастол вылучыў Святаполк, які ў выніку адолеў іншых кандыдатаў Людовіка, усходнефранкскіх маркграфаў Вільгельма II і Энгельшалька I.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Расціслаў (князь вялікамараўскі)