Рудольф Абіхт

(Пасля перасылкі з Рудальф Абіхт)

Рудольф А́біхт (ням.: Rudolf Abicht; 9 жніўня 1850, Намыслаў, Сілезія — 12 лютага 1921, Уроцлаў) — нямецкі філолаг-славіст, адзін з першых даследчы­каў і папу­ля­ры­за­­тараў беларускай культуры ў Германіі.

Рудольф Абіхт
ням.: Rudolf Abicht
Дата нараджэння 9 жніўня 1850(1850-08-09)
Месца нараджэння
Дата смерці 12 лютага 1921(1921-02-12) (70 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Род дзейнасці філолаг, славіст, беларусазнавец
Месца працы
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах

Біяграфія

правіць

Сын евангелісцкага пастара. Вучыўся ў гімназіях Уроцлава і Познані. Добраахвотнікам удзельнічаў у Франка-прускай вайне 1870—1871 гадоў.

Затым вывучаў тэалогію і ўсходнія мовы ў Берліне, Гале, Уроцлаве. Першапачаткова спецыялізаваўся на арабістыцы (дысертацыя прысвечана сірыйскаму гісторыку XIV ст. Ібн Аль-Вардзі). У 1876 стаў пастарам, пасля працаваў у Брэсцкім павеце.

Пасля абароны рэзка змяніў спецыялізацыю. З 1892 выкладчык польскай і рускай мовы ў Брэслаўскім універсітэце, з 1900 прафесар славянскай філалогіі Брэслаўскага ўніверсітэта. У 1907 атрымаў ступень доктара славянскай філалогіі за працу «Рускі гераічны эпас». Аўтар навуковых прац і падручнікаў, прысвечаных славянскім і ўсходнім мовам. Перакладаў з рускай Крылова, Пушкіна, Гогаля, Талстога, Астроўскага.

Абіхт — беларусазнаўца

правіць

У 19171918 гадах выкладаў беларускую мову ў Свіслацкай беларускай настаўніцкай семінарыі. У працах «Паказальнік крыніц Супрасльскага рукапісу» (1893-98), «Слова пра паход Ігараў» (1895, з яго перакладам тэксту помніка) даследаваў старажытнабеларускія помнікі.

Беларускія матэрыялы друкаваў у газетах «Гоман», якая выходзіла ў Вільні, «Deutschland» («Германія»), «Wilensker Zeitung» («Віленская газета») і інш. У газеце «Der Beobachter» («Наглядальнік», 5-29 верасня 1918) надрукаваў 5 артыкулаў «Са старажытнай і новай гісторыі беларусаў», багатых на фактычны матэрыял. Адзін з выдаўцоў (у суаўтарстве з Я. Станкевічам) беларускага лемантара «Просты спосаб стацца ў кароткім часе граматным» (Вроцлаў, 1918, надрукаванага лацінкай). Пры яго садзеянні выдадзены зборнік «Беларусь» (Берлін, 1919), прысвечаны геаграфіі, гісторыі і культуры Беларусі. Працаваў над гісторыяй беларускай літаратуры (захаваўся ўрывак).

У параў­нанні з «Беларускай гра­матыкай для школ» Б. Тарашкевіча (1918) праца Р. Абіхта не зрабіла іс­тотнага ўплыву на фарміраванне беларускай літаратурнай мовы, хаця і пры­­чынілася да зама­цавання ў ёй паасобных тэрмінаў (галосныя, зычныя і інш.). Яго лісты да А. І. Луцкевіча зберагаюцца ў БДАМЛіМ.

Переклаў на нямецкую мову творы Я. Купалы, Я. Коласа, беларускія казкі і песні.

Нямецкай

  • Die Lieder der Dichter vom Stamme Hudail. Aus dem Arabischen uebersetzt… Namslau: Opitz, 1879.
  • At-Tuhfa al-Waridiya. I.E.Donum Wardianum: Carmen Didacticum De Linguae Arabicae Grammatica A Zain-Ud-Dîn Ibn Al-Wardî Compositum. Breslau, 1891.
  • Quellennachweise zum Codex Suprasliensis // Archiv für slavische Philologie 15 (1893) 321—337; 16 (1894) 140—153; 18 (1896) 138—155.
  • Der Angriff der Bulgaren auf Constantinopel im Jahre 896 n. Chr // Archiv für slavische Philologie 17 (1895) 477—482.
  • Das Lied von der Heerschaar Igorj’s. Leipzig: R. Gerhard, 1895.
  • Russische Meisterwerke mit Accenten für den Unterricht mit und ohne Lehrer. Leipzig: R. Gerhard, [1895].
  • Ist die Ähnlichkeit des glagolitischen mit dem grusinischen Alphabet Zufall? Leipzig: R. Gerhard, 1895.
  • Martyrium der XLII Märtyrer zu Amorium // Archiv für slavische Philologie 18 (1896) 190—192.
  • Die Hauptschwierigkeiten der russischen Sprache: Handbuch für alle russisch Lernenden. Leipzig: R. Gerhard, 1898.
  • Martyrium des St. Dometius // Archiv für slavische Philologie 21 (1899) 44-49.
  • De Stephani despotae quae feruntur scriptis. Leipzig: R. Gerhard, 1900.
  • Declamatio De nomine dulcissimi Jesu circumcisi. Leipzig: R. Gerhard, 1903.
  • Camilla Lucerna, die südslawische Ballade von Asan Agas Gattin und ihre Nachbildung durch Goethe (1905)
  • Das südrussische Igorjlied und sein Zusammenhang mit der nordgermanischen Dichtung. Breslau, 1906.
  • Die russische Heldensage. Leipzig: R. Gerhard, 1907.
  • Das Alphabet Chrabrs // Archiv für slavische Philologie 31 (1910) 210—217.
  • Die Interpunktion in den slavischen Übersetzungen griechischer Kirchenlieder // Archiv für slavische Philologie 35 (1914) 413—437.
  • Haben die alten slavischen Übersetzer der griechischen Kirchenlieder die Silbenzahlen der griechischen Liederverse festgehalten? // Archiv für slavische Philologie 36 (1916) 414—428.
  • Andreas Boboli und Josafat Kuncewič — zwei Märtyrer des Jesuitenordens // Zeitung d. 10. Armee. 1918. Nr. 626. S. 4; Nr. 627. S. 4.

Беларускай

  • Pròsty spòsab stàcca ŭ karòtkim čàše hràmatnym. brèslaŭ 1918.

Зноскі

Літаратура

правіць

Спасылкі

правіць