Рудольф Людвіг Мёсбаўэр

Рудольф Людвіг Мёсбаўэр (ням.: Rudolf Ludwig Mößbauer, 31 студзеня 1929, Мюнхен — 14 верасня 2011) — нямецкі фізік, спецыяліст у фізіцы атамнага ядра і элементарных часціц, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1961).

Рудольф Людвіг Мёсбаўэр
ням.: Rudolf Mößbauer
Дата нараджэння	31 студзеня 1929(1929-01-31)[…]
Месца нараджэння	Мюнхен, Верхняя Баварыя, Баварыя, Веймарская рэспубліка, Германскі рэйх, Германія
Дата смерці	14 верасня 2011(2011-09-14)[…] (82 гады)
Месца смерці	Грунвальд, Мюнхен, Верхняя Баварыя, Баварыя, Германія
Грамадзянства	Германія
Род дзейнасці	фізік, выкладчык універсітэта, вучоны-ядзершчык
Навуковая сфера	фізіка
Месца працы	Мюнхенскі тэхнічны ўніверсітэт Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт Каліфарнійскі тэхналагічны інстытут Institut Laue–Langevin[d]
Навуковая ступень	доктарская ступень[d] (1958) і дыплом (1955)
Альма-матар	Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт Мюнхенскі тэхнічны ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Heinz Maier-Leibnitz[d]
Член у	Леапальдзіна[d] Папская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Баварская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Еўрапейская акадэмія[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Расійская акадэмія навук Індыйская нацыянальная акадэмія навук[d] Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] член Амерыканскага фізічнага таварыства[d]
Узнагароды	Нобелеўская прэмія па фізіцы (1961) медаль Эліята Крэсана[d] (1961) Вялікі залаты медаль імя М. В. Ламаносава (1984) Rontgen-Preis[d] (1961) медаль Альберта Эйнштэйна[d] (1986) медаль таварыства «Уранія»[d] (1988)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў Мюнхене і быў адным з двух дзяцей і адзіным сынам Людвіга Мёсбаўэра, фотатэхніка, і Эрны (у дзявоцтве Эрнст) Мёсбаўэр. Атрымаўшы пачатковую адукацыю ў мясцовых школах, ён паступіў затым у гімназію ў Мюнхен-Пазінг, якую скончыў у 1948 г. Некаторы час працаваў у аптычнай фірме і нягледзячы на несумненны талент піяніста, Рудольф вырашыў займацца фізікай, для чаго паступіў у Тэхнічны інстытут Мюнхена (цяпер — універсітэт). У 1952 г. — стаў бакалаўрам, у 1955 г. — магістрам, а ў 1958 г. — доктарам. На працягу акадэмічнага 1953/54 г. працаваў выкладчыкам матэматыкі ў тым жа універсітэце.

У 1961 г. Мёсбаўэр падзяліў Нобелеўскую прэмію па фізіцы «за даследаванне рэзананснага паглынання гама-выпраменьвання і адкрыццё ў гэтай сувязі эфекту, які носіць яго імя». Адным з першых выкарыстаннем эфекту Мёсбауэра стала ў 1959 г. праца Р. В. Паўнда і Г. А. Рэбкі з Гарвардскага ўніверсітэта, якія скарысталіся гэтым эфектам для пацверджання прадказання Альберта Эйнштэйна аб тым, што гравітацыйнае поле здольна змяняць частату электрамагнітнага выпраменьвання. Вымярэнне змены частаты гама-прамянёў, выкліканага адрозненнем гравітацыйнага поля ля падножжа і наверсе 70-футавай вежы, цалкам пацвердзіла агульную тэорыю адноснасці Эйнштэйна. Эфект Мёсбаўэра дазваляе таксама атрымаць інфармацыю аб магнітных і электрычных уласцівасцях ядраў і навакольных іх электронаў. Гэты эфект знаходзіць прымяненне і ў такіх разнастайных галінах, як археалогія, хімічны каталіз, будова малекул, валентнасць, фізіка цвёрдага цела.