Рэспубліканская тэрміналагічная камісія пры НАН Беларусі

Рэспубліканская тэрміналагічная камісія пры НАН Беларусі — навукова-кансультацыйны орган па сістэматызацыі і ўпарадкаванні беларускай навуковай тэрміналогіі, які дзейнічае пры Прэзідыуме Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі^[1].

Рэспубліканская тэрміналагічная камісія мае важнае значэнне для развіцця беларускай навуковай мовы і фарміравання адзінай тэрміналагічнай палітыкі ў краіне. Яна падтрымлівае дакладнасць і аднастайнасць ужывання тэрмінаў, забяспечвае навуковую аснову для нарматыўных і адукацыйных тэкстаў, а таксама выступае як платформа для супрацоўніцтва мовазнаўцаў, перакладчыкаў, выкладчыкаў і спецыялістаў розных галін^[1].

Гісторыя

Камісія з’яўляецца прадаўжальнікам працы, распачатай яе папярэднікамі — Навукова-тэрміналагічнай камісіяй, якая існавала ў 1921—1930 гадах, і Тэрміналагічнай камісіяй, створанай пад кіраўніцтвам акадэміка Акадэміі навук БССР Мікалая Бірылы. Гэтыя структуры выпрацавалі навуковыя прынцыпы фарміравання беларускай тэрміналогіі, што сталі падмуркам сучаснай тэрмінатворчай дзейнасці ў краіне^[1].

Дзейнасць

Камісія працуе на грамадскіх асновах і функцыянуе як пастаянна дзеючы кансультацыйны орган. Яна ажыццяўляе сістэматызацыю і нармалізацыю беларускай навуковай і навукова-тэхнічнай тэрміналогіі, удзельнічае ў падрыхтоўцы вучэбных і даведачных выданняў, рэцэнзуе і абмяркоўвае падручнікі, даведнікі і іншыя матэрыялы, падрыхтаваныя супрацоўнікамі розных устаноў Беларусі. Камісія таксама дае экспертызы па тэрміналагічных пытаннях для дзяржаўных і грамадскіх арганізацый, у тым ліку для міністэрстваў, ведамстваў, навуковых устаноў, а таксама адказвае на звароты грамадзян. Паступаюць пытанні самага рознага характару — ад правільнасці напісання тэрміна да адпаведнасці паняцця сучасным навуковым нормам^[1].

Асаблівая ўвага надаецца ўкараненню тэрміналогіі ў адукацыйную і інфармацыйную прастору — у падручнікі, вучэбныя дапаможнікі, перыядычныя выданні і даведачную літаратуру. Камісія выступае своеасаблівым фільтрам і каардынатарам тэрміналагічнай працы ў маштабах дзяржавы^[1].

Склад

Склад Рэспубліканскай тэрміналагічнай камісіі фарміруецца і зацвярджаецца Прэзідыумам НАН Беларусі. У яе ўваходзяць вядомыя беларускія мовазнаўцы, спецыялісты ў галіне тэрміналогіі, прадстаўнікі профільных навукова-даследчых устаноў і навучальных устаноў краіны. Камісія функцыянуе на пастаяннай аснове і забяспечвае непарыўнасць тэрміналагічнай працы ў розных галінах ведаў^[1].

Згодна з рэдакцыяй пастановы Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі ад 14 сакавіка 2023 года № 7, у склад Рэспубліканскай тэрміналагічнай камісіі ўваходзяць^[1]:

Арфаграфічная секцыя

Мікалай Рыгоравіч Прыгодзіч — старшыня секцыі
Тамара Мікалаеўна Маракуліна — вучоны сакратар секцыі
Валерый Леанідавіч Варановіч
Леанід Міхайлавіч Вардамацкі
Ігар Лявонавіч Капылоў
Любоў Пятроўна Кунцэвіч
Вольга Уладзіміраўна Міцкевіч
Валянціна Паўлаўна Русак
Вікторыя Іванаўна Уласевіч

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Рэспубліканская тэрміналагiчная камiсiя пры НАН Беларусi | Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа (нявызн.). www.iml.basnet.by. Праверана 22 сакавіка 2025.

[:0-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Рэспубліканская тэрміналагiчная камiсiя пры НАН Беларусi | Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа (нявызн.). www.iml.basnet.by. Праверана 22 сакавіка 2025.

[1]