Рэспубліка Абхазія
Рэспубліка Абха́зія (абх.: Аҧсны Аҳәынҭқарра) — непрызнаная большасцю членаў ААН дзяржава ў Абхазіі. Паводле грузінскага адміністрацыйна-тэрытарыяльнага дзялення, дзяржава ўваходзіць у склад Грузіі як Аўтаномная Рэспубліка Абхазія. Мяжуе на поўначы і захадзе з Расіяй, на ўсходзе і паўдневым усходзе — з Грузіяй, на поўдні і паўднёвым захадзе амываецца водамі Чорнага мора. Сярэдняя працягласць краіны з захаду на ўсход 160 км, з поўначы на поўдзень 54 км. Працягласць берагавой лініі складае 210 км. З краін-членаў ААН прызнана Расіяй[1], Нікарагуа[2][3][4], Вануату[5][6][7], Венесуэлай[8], Науру[9], Тувалу[10] і Сірыяй[11].
| |||||
| |||||
| Гімн: «Аиааира» | |||||
| Заснавана | VIII стагоддзе | ||||
| Дата незалежнасці | 26 лістапада 1994 (ад Грузіі) | ||||
| Афіцыйныя мовы | абхазская, руская | ||||
| Сталіца | Сухумі | ||||
| Найбуйнейшыя гарады | Сухумі, Гагра, Гудаута | ||||
| Форма кіравання | Паўпрызідэнцкая рэспубліка | ||||
| Прэзідэнт Віцэ-прэзідэнт Прэм'ер-міністр |
Бадра Гунба Бадра Гунба Валерый Бганба (в.а.) | ||||
| Плошча • Агулам |
163-я ў свеце 8.665 км² | ||||
| Насельніцтва • Ацэнка (2012) • Перапіс (2011) • Шчыльнасць |
242.862 чал. 240.705 чал. 28 чал./км² | ||||
| Этнахаронім | Абхазы | ||||
| Валюта | Расійскі рубель абхазскі апсар | ||||
| Тэлефонны код | +7 840 / 940 | ||||
| Часавыя паясы | +3 | ||||
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел
правіць
Рэспубліка Абхазія складаецца з 6 гістарычных зямель: Садз, Бзып, Гума, Дал-Цабал, Абжуа, Самырзакан. Але згодна з адміністрацыйным падзелам яна падзяляецца на 7 раёнаў (што сімвалізуе сем зорак на дзяржаўным сцязе): Гагрскі, Гудауцкі, Сухумскі, Гульрыпшскі, Ачамчырскі, Ткварчальскі, Гальскі. Гэты падзел у асноўным паўтарае адміністрацыйны падзел Абхазскай АССР, за выключэннем Ткуарчалскага раёна, які быў створаны ў 1995 годзе на частцы тэрыторыі Гальскага і Ачамчырскага раёнаў. У Абхазіі 7 гарадоў (Сухумі, Гагра, Гудаута, Новы Афон, Ачамчыра, Ткварчал, Гал), 5 пасёлкаў гарадскога тыпу (Цандрыпш, Піцунда, Бзып, Мюсера, Гульрыпш) і 512 вёсак.
Эканоміка
правіцьГалоўнымі галінамі эканомікі Абхазіі з’яўляюцца рознічны гандаль і турызм. Прамысловасць развітая слаба. З 183 прамысловых прадпрыемстваў, якія функцыянавалі ў Абхазскай АССР, да цяперашняга часу засталося каля 60. Больш іншых развітыя харчовая (пераважна харчасмакавая — гарбатная, тытунёвая, вінаробная, кансервавая) і лясная і дрэваапрацоўчая прамысловасць. Штогод здабываецца каля 50 тыс. м² драўніны і перапрацоўваецца звыш 20 тыс. м². Вырабляюцца тытунёвыя вырабы, віна (галоўнае прадпрыемства «Віна і воды Абхазіі», у асноўным жа віна вырабляюцца саматужным спосабам у хатніх умовах), іншыя спіртныя напоі, хлеб, пепсі-кола, рыбныя кансервы, невялікая колькасць гарбаты.
Вядзецца здабыча вугля, здабыча і перапрацоўка нафты адсутнічае. Электраэнергетыка прадстаўленая Інгурскай ДРЭС, якая знаходзіцца ў сумеснай эксплуатацыі Грузіі і Абхазіі (бо плаціна ГЭС знаходзіцца ў Грузіі, а падземная электрастанцыя і 4 перападныя ГЭС на рацэ Эрысцкалі і Гальскам вадасховішча, куды вада ідзе па тунэлі — у Абхазіі). Магутнасць — 1370 МВт, можа вырабляць да 4,5 млрд кВт.гдз у год. Вырабляе каля 3,2 млрд кВт.гдз. Сухумская ГЭС і 21 малая ГЭС у цяперашні час не функцыянуюць і ў асноўным разбураныя. Даўжыня высакавольтных ліній электраперадач 916 км, размеркавальных і збытавых электрасетак — 7583,5 км.
У сельскай гаспадарцы ў часы СССР спецыялізацыя Абхазіі абумаўляла перавагу сярод пасяўных культур эфірамаслічных (тунг), тытуню і гародніны. У цяперашні час асноўнай пасяўной культурай з’яўляецца кукуруза, невялікую частку займае тытунь. Агульная плошча земляў сяльгаспрызначэння — 421,6 тыс.га. Традыцыйна высокі экспарт у Расію цытрусавых і гародніны, а таксама мімозы, аб’ём экспарту якой у 2007 годзе дасягаў больш 300 тон. Значна паменшылася пагалоўе ската, што абумовіла залежнасць Абхазіі ад імпарту мясной і малочнай прадукцыі. Жывёлагадоўля галоўным чынам малочнага і малочна-мяснога кірунку.
Транспарт Абхазіі ўключае аўтамабільны, чыгуначны і авіяцыйны. Аўтамабільны транспарт з’яўляецца асноўным, маюцца мясцовыя аўтобусныя зносіны і зносіны з гарадамі поўдня Расіі. Асноўная праблема — знос машын і недахоп бензіну. Вялікае значэнне мае Ваенна-Сухумская дарога з Сухума да Кадорскай цясніны і далей у Карачаева-Чаркесію. У г. Сухум дзейнічае тралейбусная сістэма. Чыгуначныя пасажырскія зносіны прадстаўлены толькі групай прычапных вагонаў «Масква-Сухум», якая курсуе ў складзе цягніка № 75/76 «Масква-Адлер». Унутраныя прыгарадныя зносіны і рух электрацягнікоў да Сочы зараз цалкам спыненыя з-за поўнага фізічнага зносу рухомага складу і аварыі на цягавай падстанцыі ў пасёлку Цандрыпш, якая прывяла да дээлектрыфікацыі дарогі. Чыгуначная каляіна аднапутная, у савецкі час рух праз Абхазію было скразным, хадзілі пасажырскае цягнікі з Расіі ў Тбілісі, Ерэван, Батумі, Цхалтуба. Зараз чыгуначнае палатно ад платформы Ачгуара да станцыі Інгуры (Грузія) разабрана. Таксама не аднаўляўся разбураны яшчэ ў 1992 годзе чыгуначны мост праз раку Інгуры. Маецца галінка Ткуарчал-Ачамчыра, прызначаная для вывазу каменнага вугля ад Ткуарчалскага радовішчы да чарнаморскіх партоў. У Абхазіі два аэрапорта — Бамбаура ў Гудауцкім раёне і Бабушэра ў Сухуме. Міжнародныя пасажырскія рэйсы не выконваюцца, 1 раз у тыдзень курсуе самалёт АН-2 па маршруце Сухум-Псху. Чыгункі і аэрапорты Абхазіі таксама выкарыстоўваюцца групоўкай расійскіх войскаў у краіне. Марскія парты — Сухум, Ачамчыра, Гагра і Новы Афон. Здзяйсняецца марскія пасажырскія зносіны па маршруце Сочы-Гагры.
Грашовай адзінкай з’яўляецца расійскі рубель, што афіцыйна замацавана ў Дагаворы аб сяброўстве, супрацоўніцтве і ўзаемнай дапамогі паміж Расійскай Федэрацыяй і Рэспублікай Абхазія. Намінальна ёсць таксама абхазская нацыянальная валюта — апсар (курс апсара ўсталяваны да расійскага рубля, як 1:10), аднак у цяперашні час у апсарах выпушчана толькі некалькі юбілейных манет.
У бюджэце Абхазіі ў 2007 годзе прыбыткі склалі 1,43 млрд расійскіх рублёў, што ў 2,5 разы вышэй, чым у 2004 годзе, прычым 434 млн. — расійская дапамога. Выдаткі склалі 1,42 млрд руб., галоўныя іх артыкулы — абарона і міліцыя — 484 млн руб. і адукацыя — 174,8 млн руб.
Знешні гандаль Абхазіі дэфіцытна: экспарт складае 30 % абарачэння, імпарт — 70 %. Дзве траціны знешняга гандлю прыходзіцца на Расію. З Абхазіі экспартуецца ў асноўнай сыравіна і сельскагаспадарчая прадукцыя (90 %) — цытрусавыя, вугаль, круглы лес, садавіна (першым чынам хурма), фундук, гарбата, гародніна; прамысловы экспарт (каля 10 %) прадстаўлены вінамі і прадукцыяй Бзыбскага дрэваапрацоўчага камбіната (піламатэрыялы, дошкі, паркет, шпон і іншыя вырабы з драўніны ў еўрапейскія краіны). Імпартуецца ў першую чаргу, бензін, харчаванне, прамысловыя тавары. Асноўнымі гандлёвымі партнёрамі Абхазіі з’яўляюцца Расія, Турцыя, Румынія. Каля 40 % паступленняў у бюджэт дае турысцка-рэкрэацыйны комплекс, у 2007 годзе Абхазію наведала каля 400 тыс. турыстаў. Абхазскі шэльф здаецца ў арэнду для рыбалоўства турэцкім рыбалоўчым кампаніям.
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Заява Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі Дзмітрыя Мядзведзева Архівавана 11 лютага 2009.
- ↑ .Нікарагуа прызнала незалежнасць Абхазіі і Паўднёвай Асеціі Архівавана 14 ліпеня 2011. Mignews
- ↑ Нікарагуа афіцыйна прызнала Паўднёвую Асецію і Абхазію Коммерсантъ
- ↑ Нікарагуа афіцыйна прызнала незалежнасць Паўднёвай Асеціі і Абхазіі РІА «Навіны»
- ↑ «Ъ» высвятліў, што Вануату ўсёткі прызнала Абхазію
- ↑ JOINT STATEMENT On Establishment of Diplomatic Relations Between the Republic of Abkhazia and the Republic of Vanuatu
- ↑ Vanuatu’s recognition to the Republic of Abkhazia Архівавана 18 снежня 2013.
- ↑ http://top.rbc.ru/politics/10/09/2009/328391.shtml РБК — Венесуэла прызнала незалежнасць Паўднёвай Асеціі і Абхазіі
- ↑ Незалежнасць Абхазіі прызналі наўруанцы
- ↑ Астраўная дзяржава Тувалу стала шостым членам ААН, з кім Абхазія ўсталявала дыпламатычныя адносіны Архівавана 15 сакавіка 2013.
- ↑ Сухум и Дамаск установили дипотношения (руск.). www.interfax.ru. Интерфакс (29 мая 2018). Праверана 29 мая 2018.
Спасылкі
правіць- Афіцыйны сайт прэзідэнта Рэспублікі Абхазія Архівавана 7 лістапада 2006.