Саксен-Кобург-Гоцкая дынастыя

Саксен-Кобург-Гота
Саксен-Кобург-Гота
Родапачынальны дом	Эрнесцінская лінія Ветынаў
Заснавальнік	Эрнст I, герцаг Саксен-Кобург-Гоцкі
Год заснавання	1826
Малодшыя лініі	Віндзоры; Браганса-Кобург;
Тытулы
	герцагі Саксен-Кобург-Гота (1826-1918); каралі Бельгіі (з 1830); цары Балгарыі (1887-1946);
	Медыяфайлы на Вікісховішчы; Саксен-Кобург-Гота на Радаводзе

Саксен-Кобург-Гоцкая дынастыя (да 1826 года — Саксен-Кобург-Заальфельдская) — галіна Эрнесцінскай лініі старажытнай саксонскай дынастыі Ветынаў, якая кіравала ў некаторых дзяржавах Еўропы і з'яўляецца кіруючай дынастыяй у Бельгіі і Вялікабрытаніі.

У лістападзе 1826 года ўладарныя германскія князі прыйшлі да кампрамісу: Эрнст Саксен-Кобург-Заальфельдскі саступіў Заальфельд галіне Саксен-Мейнінген і атрымаў Готу. Пасля ён стаў Эрнстам I, герцагам Саксен-Кобург-Гоцкім.

На брытанскі трон Саксен-Кобург-Гоцкая дынастыя ўступіла пасля смерці каралевы Вікторыі ў 1901 годзе, калі каралём стаў яе сын ад Альберта Саксен-Кобург-Гоцкага Эдуард VII. У канцы Першай сусветнай вайны сын і пераемнік Эдуарда Георг V пазбавіўся ад нямецкай назвы, пераназваўшы дынастыю з Саксен-Кобург-Гоцкай у Віндзорскую (1917). Нашчадства цяперашняй каралевы Елізаветы II і яе мужа герцага Эдынбургскага фактычна ўжо належыць да дацкай дынастыі Глюксбургаў. Іх прозвішча па дакументах — Маўнтбетэн-Віндзар, бо Філіп перад шлюбам прыняў англізаванае прозвішча Маўнтбетэн, па маці (якая належала да Батэнбергаў — марганатычнай галіны Гесэнскага дому). Аднак афіцыйная назва кіруючай дынастыі і пасля Елізаветы II па-ранейшаму будзе «Віндзорская».

У Бельгіі дынастыя кіруе з самага пачатку бельгійскай дзяржаўнасці — з 1831 года, калі на трон узышоў брат Эрнста I Леапольд, нашчадкі якога займаюць бельгійскі прастол дагэтуль. Дачка Леапольда Шарлота стала жонкай імператара Мексікі Максіміліяна I. Пасля Першай сусветнай вайны кароль Альберт I змяніў нямецкае прозвішча дынастыі на de Belgique (у французскім напісанні) — Van België (у нідэрландскім напісанні).

Пляменнік Эрнста Фердынанд ажаніўся з партугальскай каралевай Марыяй II. Іх нашчадкі (як члены дынастыі Браганса-Кобург) кіравалі ў Партугаліі да 1910 года, калі там была абвешчана рэспубліка.

Іншы прадстаўнік дынастыі, таксама Фердынанд, стаў царом Балгарыі, манархія ў якой пала ў 1946 годзе. Глава каралеўскага Дому Балгарыі, былы цар Сімеон II, у 2001 годзе стаў прэм'ер-міністрам краіны і заставаўся ім да 2005 года. Гэта быў першы выпадак, калі былы манарх ізноў вярнуўся да ўлады шляхам дэмакратычных выбараў.

Прадстаўніцай Саксен-Кобург-Гоцкага дому была і Ганна Фёдараўна, жонка царэвіча Канстанціна Паўлавіча. Каралеве Вікторыі яна прыпадала роднай цёткай, а першаму бельгійскаму каралю Леапольду — сястрой.

Кіраўнікі

Герцагі Саксен-Кобург-Гоцкія, 1826—1918

Каралі Бельгіі, 1830 — да нашага часу

Князі і цары Балгарыі, 1887—1946

Фердынанд I (князь у 1887—1908, цар у 1908—1918; адрачэнне)
Барыс III (1918—1943)
Сімеон II (1943—1946), прэм'ер-міністр Балгарыі 2001-2005, лідар партыі Сімеон II.

Літаратура

Энциклопедический словарь Ф. А. Брокгауза и И. А. Ефрона(недаступная спасылка)

Спасылкі

Herzogtum Sachsen-Coburg-Gotha (ням.)