Сет (міфалогія)

Сет (Сетх, Сутэх, Сута, Сеці; егіп. Stẖ) — у старажытнаегіпецкай міфалогіі і рэлігіі бог лютасці, пясчаных бур, разбурэнняў, хаосу, вайны і смерці. Першапачаткова шанаваўся як «абаронца сонца-Ра». У перыяд Старога царства (XXVIII—XXIII ст. да н.э.) лічыўся таксама апекуном царскай улады. Яго імя ўваходзіла ў тытулы і імёны шэрага фараонаў. Пазней быў дэманізаваны, стаў антаганістам ў дуалістычнай барацьбе Хора і Сета, персаніфікацыяй сусветнага зла, сатаной. Таксама Хор і Сет могуць злівацца ў адзінае двухгаловае бажаство Херуіфі.

Сэт, Сутэх
егіп. Stẖ
Першапачаткова: абаронца сонца-Ра ад Апопа, уладар вайсковай доблесці і адвагі. Пасля эпохі Нармера і асабліва Пталамеяў дэманізавыны: заступнік далёкіх ад Ніла краін і чужакоў, сусветнага зла, пустыні, збліжаны з Апопам, антаганіст у дуалізме Сета і Асірыса-Хора.
Міфалогія	егіпецкая
Мясцовасць	заступнік Верхняга Егіпта, паўночна-усходняя Дэльта Ніла
Сфера ўплыву	гнеў, Пясчаная бура, chaos[d], вайна, гвалт і foreigner[d]
Тлумачэнне імя	Заступнік царскай улады, яго імя ў тытулах фараонаў II дынастыі (спалучэнне імёнаў Сета і Гара азначае «цар») і ў імёнах фараонаў XIX дынастыі. Пазней іерогліф «звер Сета» быў дэтэрмінатывам да слоў «дзікі, злы, люты»
Грэчаскае напісанне	Σηθ
Лацінскае напісанне	Seth
Пол	мужчынскі пол
Бацька	Геб
Маці	Нут
Брат	Асірыс
Сястра	Ісіда, Нефтыда
Жонка	некалькі ўключаючы: Нефтыда, Таўрт, угарыта-фінікійскія Анат і Аштарэт
Дзеці	Анубіс
Звязаныя персанажы	Немці, Аш, Тэшуб, Апоп, Тыфон, Сатана, Сатурн, Баал, Яхве, Калі і Шыва
Перыяд жыцця	шанаваўся з Дадынастычнага перыяду
Характэрныя рысы	з галавой падобнай на асла або шакала («звер Сета»); кракадзіл, гіпапатам, змяя, гіпапатам у шкуры кракадзіла, чорная свіння
Звязаныя падзеі	Дзень яго нараджэння — трэці пераднавагодні — лічыўся ў Егіпце нешчаслівым
Атрыбуты	скіпетр Уас і анх; стыхія — пустыня, пясчаныя буры
У іншых культурах	атаясамляўся з фінікійскім Баалам
Сет на Вікісховішчы

Сет у іерогліфах

Быў заступнікам далёкіх краін і чужакоў. Бог «чужых краін» (пустынь), цемры і зла, брат і забойца «добрага бога» Асірыса. Паводле міфаў, Сет быў пераможаны сынам Асірыса богам Горам, які адпомсціў за бацьку і сам стаў уладаром Сусвету.

Літаратура

• Сет, Сетх // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — С. 355. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14), ISBN 985-11-0035-8.