Сухадроўка

Сухадро́ўка, Суходраўка (у верхнім цячэнні Ольша) — рака ў Лёзненскім і Віцебскім раёнах Віцебскай вобласці Беларусі, правы прыток ракі Лучоса (басейн Заходняй Дзвіны).

Сухадроўка
Характарыстыка
Даўжыня	66 км
Басейн	519 км²
Расход вады	3,3 м³/с
Вадацёк
Выток
• Каардынаты	55°07′56″ пн. ш. 30°40′35″ у. д.
Вусце	Лучоса
• Вышыня	136 м
• Каардынаты	55°00′06″ пн. ш. 30°14′18″ у. д.
Размяшчэнне
Водная сістэма	Лучоса → Заходняя Дзвіна → Балтыйскае мора
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Віцебская вобласць
Раёны	Лёзненскі раён, Віцебскі раён
выток вусце
— выток, — вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даўжыня ракі 66 км. Плошча вадазбору 519 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 3,3 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 1,7 ‰. Густата рачной сеткі 0,5 км/км².

Назва

Назва балцкага паходжання, на сёння мае гібрыдны выгляд у выніку пазнейшага перакладу першай асновы.

Поўны аналаг назвы — заходнелітоўскі двухасноўны гідронім Saus-drãv’as. У ім першая аснова — ад літоўскага sausas «сухі», другая ад кораня Drav- / Drev-, які звязаны з індаеўрапейскім *droṷus «плынь», *dreu- «бегчы, імкнуцца». З балцкай лексікі гэты корань у такім значэнні з цягам часу знік, выціснуты іншымі каранямі, застаўшыўся толькі ў гідраніміі. Найбольш паказальнае стараіндыйскае draváḥ (< dravas) «бег».

Корань Drav- / Drev- у балцкіх гідронімах Dreverna, Drawanta (з пашыральнікамі -rn-, -nt-), Друць, Друя, Дрывяты.

Недалёка ад Сухадроўкі працякае рака Адроў (адносіцца да іншага басейна, дняпроўскага), назва якой ад таго ж кораня Drav- (з другасным устаўным галосным А-). Адпачатныя формы гэтых назваў былі тыпу *Dravas i *Saus-dravas. Адносіны паміж імі такія ж, як паміж назвамі рэк Мокрая Табола і Сухая Табола на Верхнім Падонні (адна рака больш паўнаводная, другая схільная высыхаць).

Такога ж утварэння на Верхнім Павоччы гідронімы Сухадроў (пазней Сухадрэў, на поўнач ад Калугі) і Сухадзераў (на поўнач ад арлоўскага Мцэнска), у іх адпачатнае балцкае Drav- пад уплывам народнага вытлумачэння эвалюцыянавала ўрэшце ў -древ, -дерев, набыўшы семантыку «дрэва».

Таго ж паходжання можа быць і зусім «перакладзенага» выгляду назва ракі «Сухацечка» (у Пскоўскай вобласці на ўсходзе ад латвійска-эстонскага сумежжа), побач з якой рэкі з балцкімі назвамі Наліца, Кудзеб.

З літоўскім sausas «сухі» звязаная і назва ракі Сусейка на Верхнім Павоччы (прыток Жыздры), побач з якой цякуць рэкі з назвамі-«перакладам» Суханка, Сухая.

Назву Сухадроўка (< *Saus-dravas) можна перадаць як «Сухая плынь».

У літоўскім словаўтварэнні звыкла ўтвараць двухасноўныя назоўнікі ад назоўніка разам з прыметнікам, які яго дапаўняе: aukštas kalnas «высокая гара» > aukštakalnis (адсюль тапонім Аў(к)штакальня ля Відзаў).

Апроч Сухадроўкі, двухасноўныя рачныя назвы на ўсходзе старабалцкай тэрыторыі маюць выгляд тыпу Іслач, Няропля, Ясельда, Турамець, Лебажода, у якіх другая аснова (Ak-, Ap-/Up-, (U)da, Met-, Žad-) са значэннем «плынь, рака, вада».

Асноўныя прытокі

• Праваруч: Выдрэя, Ласасіна, Каменка.
• Леваруч: рака Ардзяжанка, Рудніца.

Гідраграфія

Пачынаецца каля паўночна-ўсходняй ускраіны вёскі Свірбы Лёзненскага раёна, вусце за 1 км на паўночны захад ад вёскі Кузьмянцы Віцебскага раёна.

Цячэ ў межах Віцебскага ўзвышша, у сярэднім і ніжнім цячэнні — Лучоскай нізіны.

Азёрнасць вадазбору менш 1 %, найбольшае возера — Шэлахава.

Даліна трапецападобная (шырыня 300—600 м, ёсць звужэнні да 50 м), ніжэй упадзення ракі Ласасіна невыразная. Абалона чаргуецца па берагах, у высокай плыні месцамі адсутнічае, пераважная шырыня 100—300 м.

Рэчышча вольна меандруе, умерана звілістае, у сярэдняга цячэння моцна звілістае, паміж вёскамі Стасева і Вялікая Выдрэя Лёзненскага раёна парожыстае.

Уздоўж ракі населеныя пункты Стасева, Мерзлякова, Вялікая Выдрэя, Высачаны, Шапечына, Кузьмянцы і інш.

Літаратура

• Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
• Сухадро́ўка, Суходраўка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 294. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1—2. — Л., 1971
• Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. (руск.)
• Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
• Белорусская ССР: Краткая энциклопедия. В 5-ти т. Т.2 (руск.) / Ред. колл.: П. У. Бровка и др. — Мн.: Гл. ред. Белорус. Сов. Энциклопедии, 1979. — Т. 2. — 768 с. — 50 000 экз.
• Турецкий С. И. Беларусь. По Западной Двине и её притокам: путеводитель туриста-водника (руск.) / С. И. Турецкий. — Мн.: Белкартография, 2010. — С. 28,29. — 120 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-508-143-3.
• Витебская область: Общегеографический атлас (руск.) / Ред. И. Н. Шлык. — Мн.: РУП «Белкартография», 2008. — С. 28, 29. — 36 с. — 5 000 экз. — ISBN 978-985-508-049-8.
• Ліст карты N-36-26. Выданне 1985 года. Стан мясцовасці на 1981 год. (руск.)

Спасылкі

• Общая характеристика речной сети Витебской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 10 студзеня 2018. (руск.)
• Основные характеристики речных бассейнов (с площадью водосбора более 200 кв. км) Витебской области // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 1 верасня 2021. (руск.)