Сіваш
Сіва́ш[1] альбо Гнілое мора[1] (укр.: Сиваш, Гниле Море, крымскатат.: Sıvaş, Çürük Deñiz) — сістэма мелкаводных заліваў на захадзе Азоўскага мора, ад якога аддзяляецца Арабацкай касой і злучаецца з ім праз Генічэскі праліў[2].
Сіваш | |
---|---|
укр. Сиваш, крымска-тат. Sıvaş | |
46°07′37,50″ пн. ш. 34°22′38,20″ у. д.HGЯO | |
Вышэйстаячая акваторыя | Азоўскае мора |
Краіна | |
Плошча | 2 560 км² |
Найбольшая глыбіня | 3 м |
Сярэдняя глыбіня | 0,5—1 м |
Салёнасць | ад 22 да 87 ‰ |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Складаецца з 11 салёных ды горка-салёных заліваў.
- Даўжыня каля 200 км.
- Шырыня 2—35 км.
- Глыбіня — да 3,5 м.
Плошча не ўстойлівая, у сярэднім — 2400 км², з якіх каля 100 км² прыходзіцца на астравы і 560 км² — на тэрыторыі, якія толькі перыядычна аказваюцца пад вадой. Вада заліва моцна мінералізаваная.
У тэктанічных адносінах прымеркаваны да восевай часткі Прычарнаморскай упадзіны. Дакембрыйскі фундамент апускаецца пад Сівашам да глыбіні 12,5 км.
Берагі Сіваша пясчаныя, нізкія, пакатыя, гразкія, летам пакрываюцца пластом солей. Мелкаводдзе заліва спрыяе моцнаму прагрэву вады летам, інтэнсіўнаму выпарэнню, мінералізацыі (салёнасць да 87‰) і фарміраванню гнілістага паху. Дно Сіваша пакрыта слоем мулу таўшчынёй звыш 5 м. Вузкі Чангарскі праліў дзеліць Сіваш на ўсходнюю і заходнюю часткі, якая аддзелена дамбай і ператворана ў выпаральнік вады для здабычы хімічных рэчываў і лекавых гразей.
Жывіцца Сіваш водамі Азоўскага мора, у яго ўпадаюць рэкі Салгыр, Чуруксу і інш., якія летам часта перасыхаюць. Узімку замярзае, тэмпература вады ў цёплы перыяд вагаецца ад +20 да +32 °C.
Зноскі
Літаратура
правіць- Сіваш, Гнілое мора // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 364. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
Спасылкі
правіць- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сіваш
- Сіваш — нацыянальны парк Архівавана 9 жніўня 2017.
- Сіваш, або Гнілое мора