Сістэматыка раслін

Сістэматыка раслін — раздзел батанікі, якая займаецца апісаннем раслінных арганізмаў (уключаючы вымерлых), размеркаваннем іх па групах (від, род, сямейства, парадак, клас, аддзел), размяшчэннем груп у пэўным парадку — сістэме. Задача дысцыпліны — стварэнне сістэмы, якая з’яўляла б сваяцкую сувязь паміж групамі раслін, ход гістарычнага развіцця расліннага свету на Зямлі. Асноўныя метады — параўнальна-марфалагічны, анатамічны, эмбрыялагічны, фізіёлага-біяхімічны, палеанталагічны, эколага-марфалагічны, марфолага-геаграфічны. Мае шмат агульнага з сістэматыкай жывёл. Цесна звязана з марфалогіяй раслін, анатоміяй раслін, палеабатанікай і інш.

Гісторыя

У гісторыі сістэматыкі раслін выдзяляюць наступныя асноўныя перыяды:

Перыяд штучных сістэм

Штучныя сістэмы грунтаваліся на нямногіх адзнаках, адвольна выбраных аўтарамі. Напр., К. Ліней падзяліў усе расліны на 24 класы (23 класы кветкавых і 1 клас бяскветкавых), узяўшы за аснову колькасць, даўжыню і спосаб прымацавання тычынак.

Гл. таксама: А. Чэзальпіна, Дж. Рэй, Ж. Турнефор, К. Ліней.

Перыяд натуральных сістэм

Натуральныя сістэмы аб’ядноўвалі расліны ў групы паводле падабенства многіх асноўных адзнак, выяўляліся сваяцтвы паміж групамі, выкарыстоўваўся не толькі марфалагічны, але і анатамічны метад.

Гл. таксама: А. Жусьё, А. Дэкандоль.

Філагенетычная сістэматыка раслін

Філагенетычная сістэматыка раслін развілася на аснове тэорыі эвалюцыі Ч. Дарвіна, і з’яўляе паслядоўнае развіццё расліннага свету і ўзаемнае сваяцтва асобных груп раслін.

Гл. таксама: А. Браун, А. Энглер, Г. Галір, Ч. Бэсі, Р. Ветштэйн, М. І. Кузняцоў, М. А. Буш, А. А. Грасгейм, Б. М. Коза-Палянскі, А. Л. Тахтаджан.

Усе расліны ўмоўна падзяляюцца на групы ніжэйшых і вышэйшых расліны, якія, у сваю чаргу, падзяляюцца на аддзелы (тыпы):

• ніжэйшыя расліны або талафіты (Thallophyta)
  • пірафітавыя водарасці (Pyrrophyta)
  • эўгленавыя водарасці (Euglenophyta)
  • зялёныя водарасці (Chlorophyta)
  • харавыя водарасці (Charophyta)
  • жоўта-зялёныя водарасці
  • залацістыя водарасці (Chrysophyta)
  • дыятомавыя водарасці (Bacillariophyta)
  • бурыя водарасці
  • чырвоныя водарасці
  • сіне-зялёныя водарасці
  • бактэрыі
  • міксаміцэты
  • грыбы
  • лішайнікі
  • псілафітападобныя (Psilophyta)
  • псілатападобныя (Psilotophyta)
  • дзеразападобныя (Lycopodiaphyta)
  • хвошчападобныя (Equisetaphyta)
• вышэйшыя або лістасцябловыя (Cormophyta)
  • мохападобныя (Bryophyta)
  • папарацепадобныя (Pteridophyta, Pterophyta)
  • голанасенныя (Gymnospermae)
    • хвойныя (Coniferales)
    • сагоўнікі (Cycadales)
    • гінкгавыя (Ginkgoales)
    • гнетавыя (Gnetales)
  • пакрытанасенныя (Angiospermae)
    • аднадольныя (Monocotyledoneae)
    • двухдольныя (Dicotyledoneae)

Літаратура

• Сапегін Л. М. Батаніка. Сістэматыка вышэйшых раслін: вучэбны дапаможнік для студэнтаў устаноў вышэйшай адукацыі па біялагічных спецыяльнасцях / Л. М. Сапегін. — Гомель: ГДУ, 2012. — 337 с. ISBN 978-985-439-644-6