Славамір Мрожак

Славамір Мрожак (польск.: Sławomir Mrożek; 29 чэрвеня 1930, Бажэнцін, Польшча — 15 жніўня 2013, Ніца) — польскі празаік, драматург, мастак-карыкатурыст.

Славамір Мрожак
Sławomir Mrożek
Славамір Мрожаку Варшаве, 20 мая 2006
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	29 чэрвеня 1930(1930-06-29)[…] ці 26 чэрвеня 1930(1930-06-26)
Месца нараджэння	Бажэнцін[d], Польшча
Дата смерці	15 жніўня 2013(2013-08-15)[…] (83 гады)
Месца смерці	Ніца, Францыя
Пахаванне	Нацыянальны пантэон у Кракаве[d]
Грамадзянства	Польшча  Францыя
Жонка	Марыя Абрэмба[d]
Альма-матар	Bartłomiej Nowodworski High School[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, драматург, аўтар дзённіка, журналіст, пісьменнік навуковай фантастыкі, мастак
Гады творчасці	з 1950
Мова твораў	польская
Грамадская дзейнасць
Партыя	ПАРП
Прэміі	прэмія Самуіла Багуміла Ліндэ[d] (2006) узнагарода Фонда імя Касцельскіх[d] (1962) Franz-Kafka-Preis[d] (1987) Аўстрыйская дзяржаўная прэмія па еўрапейскай літаратуры[d] (1972)
Узнагароды	ганаровы доктар Ягелонскага ўніверсітэта[d]
Подпіс
Творы на сайце Lib.ru
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Вывучаў архітэктуру і выяўленчае мастацтва ў Ягелонскім універсітэце ў Кракаве. У 1950 годзе паспяхова дэбютаваў як празаік і адначасова як карыкатурыст. Аднак сусветную вядомасць яму прынесла драматургія. Першы драматычны твор — п'еса «Паліцыя», выдадзеная ў 1958 годзе. П'еса «Танга» (1964) прынесла Мрожаку сусветную славу.

У 1962 становіцца адным з чатырох першых лаўрэатаў літаратурнай прэміі імя Касцельскіх. У 1963 эмігрыруе з Польшчы, жыве ў ЗША, Германіі, Францыі, Італіі і Мексіцы. У 1968 публікуе ў французскай прэсе ліст пратэсту супраць уводу войскаў Варшаўскага Дагавору ў Чэхаславакію. У 1996 годзе вяртаецца на радзіму. У 2002 годзе перажыў інсульт, што прывяло да страты маўлення. З дапамогай тэрапіі, якая працягвалася каля трох гадоў, вярнуў сабе здольнасць пісаць і размаўляць. У 2008 выехаў з Польшчы ў Францыю, апошнія гады жыве ў Ніцы.

Творчасць

Дэбютаваў Славамір Мрожак у 1950 годзе фельетонамі і гумарэскамі (зборнік «Практычныя паўбраневікі», 1953). Аўтар аповесцей «Маленькае лета» (1956), «Маніза Клаўе» (1963), зборнікаў апавяданняў «Слон» (1957), «Дождж» (1962), «Два лісты» (1974), «Малая проза» (1990), цыклаў сатырычных малюнкаў і інш. Вядомасць прынеслі гратэскава-сатырычныя і парадыйныя п'есы (зборнікі «Пехатой», 1983; «Танга. Вада», 1984), у якіх узнімае праблемы мастацтва і рэчаіснасці, абсурднасці існавання. Яго творы адметнью фантасмагарычнасцю і прытчавасцю, насычаны сімволікай.

Як адзначыў тэатразнаўца і перакладчык Вячаслаў Ракіцкі, галоўнай тэмай у яго творчасці было ўварванне ўлады ў асабістую прастору чалавека:

Мрожак наблізіў камуністычны тэатр да сусветных стандартаў, гэта быў сапраўдны прарыў.

Выбраныя творы

П'есы

• 1958 «Паліцыя»
• 1960 «Індык»
• 1961 «Стрыптыз» (бел. пер. В. Ракіцкага)
• 1964 «Танга» (бел. пер. Л. Баршчэўскага)
• 1973 «Шчаслівы выпадак»
• 1973 «Рэзня»
• 1974, паст. «Эмігранты» (бел. пер. М. Дубянецкага)
• 1980 «Дом на мяжы» (бел. пер. В. Ракіцкага)
• 1982 «Вацлаў»
• 1982 «Амбасадар»
• 1983 «Летні дзень»
• 1984 «Альфа»
• 1986 «Кантракт»
• 1987 «Партрэт»
• 1992 «Удовы»
• 1993 «Каханне ў Крыму»
• 2000 «Вялебныя»
• 2000 «Цудоўны від»

Зборнікі апавяданняў

• 1953 «Практычныя паўбраневікі»
• 1957 «Слон» (пераклад выбраных апавяданняў М. Шоды)
• 1962 «Дождж»
• 1974 «Два лісты»
• 1983 «Даносы»

Пераклады на беларускую мову

• Дом на мяжы: Выбраныя творы / Прадмова В. Ракіцкага. Пераклад Л. Баршчэўскага, В. Ракіцкага, М. Шоды. Мінск: Радыёла-плюс / Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej, 2008. ISBN 978-985-448-093-0, 978-83-61617-92-1.
• Эмігранты / Пераклад М. Дубянецкага // Пры зачыненых дзвярах: Драматычныя творы. Мінск, 1995. ISBN 5-340-01222-0

Літаратура

• Лявонава Е. Мрожак // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).