Паўль Томас Ман (ням.: Paul Thomas Mann, 6 чэрвеня 1875 — 12 жніўня 1955) — нямецкі пісьменнік, эсэіст, майстар эпічнага рамана, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1929).

Томас Ман
ням.: Thomas Mann
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні ням.: Paul Thomas Mann[1]
Дата нараджэння 6 чэрвеня 1875(1875-06-06)[2][3][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 12 жніўня 1955(1955-08-12)[2][5][…] (80 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Бацька Thomas Johann Heinrich Mann[d][7]
Маці Júlia da Silva Bruhns[d][7]
Жонка Katia Mann[d]
Дзеці Эрыка Ман[d], Klaus Mann[d], Golo Mann[d], Monika Mann[d], Elisabeth Mann Borgese[d] і Michael Mann[d]
Альма-матар
Месца працы
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці раманіст, эсэіст, аўтабіёграф, навэліст, сацыякрытык, аўтар дзённіка, сцэнарыст, выкладчык універсітэта, пісьменнік
Гады творчасці 1890[9]1955[9]
Мова твораў нямецкая
Грамадская дзейнасць
Партыя
Член у
Прэміі
Узнагароды
Order of Orange-Nassau Pour le Mérite афіцэр Ордэна Ганаровага легіёна Commander of the Order of Orange-Nassau Ордэн за заслугі ў мастацтве і навуцы

Прэмія Фельтрынелі[d] (1952)

медаль Гётэ горада Франкфурта-на-Майне[d] (1932)

ганаровы доктар Прынстанскага ўніверсітэта[d]

ганаровы доктар Гарвардскага ўніверсітэта[d]

ганаровы доктар Калумбійскага ўніверсітэта[d]

ганаровы доктар Оксфардскага ўніверсітэта[d]

ганаровы доктар Кембрыджскага ўніверсітэта[d]

honorary citizen of Lübeck[d] (1955)

ганаровы доктар Швейцарскай вышэйшай тэхнічнай школы Цюрыха[d]

ганаровы доктар Лундскага ўніверсітэта[d]

ганаровы доктар Рэйнскага ўніверсітэта Фрыдэрык-Гіём у Боне[d]

honorary doctor of the Yale University[d]

honorary doctor of the University of Jena[d]

медаль Гётэ за мастацтва і навуку[d]

honorary doctor of Rutgers University[d]

Taylorian Lecture[d]

Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфічныя звесткі правіць

Брат Генрыха Мана, бацька Клауса Мана і Эрыкі Ман.

Вучыўся ў Мюнхенскім універсітэце. 3 1933 у эміграцыі.

Творчасць правіць

На фарміраванне яго мастацкага метаду паўплывалі І. В. Гётэ, Л. Талстой, Ф. Дастаеўскі, А. Шапенгаўэр, Ф. Ніцшэ.

Дэбютаваў навелай «Распусніца» (1894). Вядомасць прынёс раман «Будэнброкі» (т. 1—2, 1901), у якім на прыкладзе некалькіх пакаленняў адной сям’і пісьменнік паказаў эканамічную і грамадскую дэградацыю нямецкага бюргерства. У адзначаных тонкім псіхалагізмам раманах «Каралеўская вялікасць» (1909), «Прызнанні авантурыста Фелікса Круля» (1910), навелах «Трыстан», «Тоніё Крэгер» (абедзве 1903), «Смерць у Венецыі» (1912, экранізацыя 1971) роздум пра лёс мастака і мастацтва ва ўмовах крызісу бюргерскай культуры. Духоўнае жыццё грамадства напярэдадні 1-й сусветнай вайны ў цэнтры філасофскага рамана «Чароўная гара» (1924). Антыфашысцкімі ідэямі прасякнуты навела «Марыё і штукар» (1930), гістарычная тэтралогія на біблейскую тэму «Іосіф і яго браты» (1933—43). Найбольш значны твор — філасофскі раман «Доктар Фаўстус» (1947), у якім трагедыя мастака сімвалізуе трагедыю і гістарычную віну Германіі.

Аўтар драмы «Ф’ёрэнца» (1906), кнігі «Развагі апалітычнага» (1918), раманаў «Лота ў Веймары» (1939, пра Гётэ), «Выбраннік» (1951), літаратурна-крытычных і публіцыстычных прац.

Рэалістычныя творы Т. Мана адметныя маштабнасцю канфліктаў, струкгурнай завершанасцю, насычаныя філасофскімі, гістарычнымі і мастацкімі алюзіямі, сведчаць аб яго цікавасці да натуралізму і імпрэсіянізму.

Творы правіць

  • Маленькі спадар Фрыдман / Der kleine Herr Friedemann, (1898) [1]
  • Будэнброкі / Buddenbrooks — Verfall einer Familie (раман, (1901) [2]
  • Тоніё Крэгер / Tonio Kröger, навела, (1903)
  • Трыстан / Tristan, навела, (1903) [3]
  • Каралеўская вялікасць / Königliche Hoheit, (1909) [4]
  • Смерць у Венецыі / Der Tod in Venedig, апавяданне, (1912) [5], [6]
  • Развагі апалітычнага / Betrachtungen eines Unpolitischen, (1918) [7]
  • Чароўная гара / Der Zauberberg, раман (1924) [8], [9]
  • Марыё і штукар / Mario und der Zauberer, апавяданне (1930) [10] Архівавана 15 сакавіка 2009.
  • Іосіф і яго браты / Joseph und seine Brüder, раман-тэтралогія (1933—1943)
    • Гісторыі Якава / Die Geschichten Jaakobs, (1933) [11]
    • Малады Іосіф / Der junge Joseph, (1934) [12]
    • Іосіф у Егіпце / Joseph in Ägypten, (1936) [13]
    • Іосіф-кармільца / Joseph der Ernährer, 1943) [14]
  • Праблема свабоды Das Problem der Freiheit, эсэ (1937) [15]
  • Лота ў Веймары / Lotte in Weimar, раман (1939) [16]
  • Менныя голавы. Індыйская легенда / Die vertauschten Köpfe — Eine indische Legende, (1940) [17]
  • Доктар Фаўстус / Doktor Faustus, раман (1947) [18], [19] Архівавана 20 чэрвеня 2009.
  • Абраннік / Der Erwählte, раман (1951) [20]
  • Прызнанні авантурыста Фелікса Круля / Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull. Der Memoiren erster Teil, (1922/1954) [21]
  • Культура і сацыялізм / Kultur und Sozialismus(1929)

Беларускія пераклады правіць

  • Доктар Фаўстус: жыццё нямецкага кампазітара Адрыяна Леверкюна, пра якое расказаў яго сябар: раман / Томас Ман; пераклад з нямецкай мовы і каментарыі В. Сёмухі; [прадмова А. Міхайлава]. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1989. — 539 с. — (Скарбы сусветнай літаратуры).
  • Навелы: Для сярэд. і ст. шк. ўзросту / Томас Ман, Штэфан Цвэйг; Пер. з ням. В. С. Сёмухі, У. П. Чапегі; Маст. І. Г. Баранаў — Мн.: Юнацтва, 1996. — 320 с. — (Школьная бібліятэка).
  • Смерць у Венецыі: выбраныя навелы і апавяданні / Томас Ман; пер. з ням. У. А. Папковіча. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2018. — 388, [2] с. — (Серыя «Noblesse Oblige»).

Зноскі

  1. birth certificate Праверана 19 студзеня 2024.
  2. а б в г Краткая литературная энциклопедияМ.: Советская энциклопедия, 1962.
  3. Thomas Mann // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. а б Манн Томас // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  5. Манн Томас // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
  6. http://www.kilchberg.ch/xml_1/internet/de/application/d20/d24/d302/f243.cfm Праверана 20 лістапада 2015.
  7. а б Kindred Britain
  8. https://www.tum.de/die-tum/aktuelles/pressetermine/detail/article/30502/
  9. а б RKDartists Праверана 26 верасня 2022.

Спасылкі правіць

Літаратура правіць