Томас Ман

Паўль Томас Ман (ням.: Paul Thomas Mann, 6 чэрвеня 1875 — 12 жніўня 1955) — нямецкі пісьменнік, эсэіст, майстар эпічнага рамана, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1929).

Томас Ман
ням.: Thomas Mann
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	ням.: Paul Thomas Mann
Дата нараджэння	6 чэрвеня 1875(1875-06-06)[…]
Месца нараджэння	Любек, Вольны і ганзейскі горад Любек[d], Германская імперыя[…]
Дата смерці	12 жніўня 1955(1955-08-12)[…] (80 гадоў)
Месца смерці	Цюрых, Цюрых, кантон Цюрых, Швейцарыя
Пахаванне	Kilchberg cemetery[d]
Грамадзянства	Германская імперыя  Веймарская рэспубліка  Трэці рэйх  Чэхаславакія
Бацька	Thomas Johann Heinrich Mann[d]
Маці	Júlia da Silva Bruhns[d]
Жонка	Katia Mann[d]
Дзеці	Эрыка Ман[d], Klaus Mann[d], Golo Mann[d], Monika Mann[d], Elisabeth Mann Borgese[d] і Michael Mann[d]
Альма-матар	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна Мюнхенскі тэхнічны ўніверсітэт Katharineum[d]
Месца працы	Прынстанскі ўніверсітэт Simplicissimus[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	раманіст, эсэіст, аўтабіёграф, навэліст, сацыякрытык, аўтар дзённіка, сцэнарыст, выкладчык універсітэта, пісьменнік
Гады творчасці	1890 — 1955
Мова твораў	нямецкая
Грамадская дзейнасць
Партыя	Нямецкая дэмакратычная партыя
Член у	Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d] Акадэмія мастацтваў ГДР[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Баварская акадэмія прыгожых мастацтваў[d]
Прэміі	прэмія Гётэ[d] (1949)
Узнагароды	Прэмія Фельтрынелі[d] (1952) медаль Гётэ горада Франкфурта-на-Майне[d] (1932) ганаровы доктар Прынстанскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Гарвардскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Калумбійскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Оксфардскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Кембрыджскага ўніверсітэта[d] honorary citizen of Lübeck[d] (1955) ганаровы доктар Швейцарскай вышэйшай тэхнічнай школы Цюрыха[d] ганаровы доктар Лундскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Рэйнскага ўніверсітэта Фрыдэрык-Гіём у Боне[d] honorary doctor of the Yale University[d] honorary doctor of the University of Jena[d] медаль Гётэ за мастацтва і навуку[d] honorary doctor of Rutgers University[d] Taylorian Lecture[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфічныя звесткі

Брат Генрыха Мана, бацька Клауса Мана і Эрыкі Ман.

Вучыўся ў Мюнхенскім універсітэце. 3 1933 у эміграцыі.

Творчасць

На фарміраванне яго мастацкага метаду паўплывалі І. В. Гётэ, Л. Талстой, Ф. Дастаеўскі, А. Шапенгаўэр, Ф. Ніцшэ.

Дэбютаваў навелай «Распусніца» (1894). Вядомасць прынёс раман «Будэнброкі» (т. 1—2, 1901), у якім на прыкладзе некалькіх пакаленняў адной сям’і пісьменнік паказаў эканамічную і грамадскую дэградацыю нямецкага бюргерства. У адзначаных тонкім псіхалагізмам раманах «Каралеўская вялікасць» (1909), «Прызнанні авантурыста Фелікса Круля» (1910), навелах «Трыстан», «Тоніё Крэгер» (абедзве 1903), «Смерць у Венецыі» (1912, экранізацыя 1971) роздум пра лёс мастака і мастацтва ва ўмовах крызісу бюргерскай культуры. Духоўнае жыццё грамадства напярэдадні 1-й сусветнай вайны ў цэнтры філасофскага рамана «Чароўная гара» (1924). Антыфашысцкімі ідэямі прасякнуты навела «Марыё і штукар» (1930), гістарычная тэтралогія на біблейскую тэму «Іосіф і яго браты» (1933—1943). Найбольш значны твор — філасофскі раман «Доктар Фаўстус» (1947), у якім трагедыя мастака сімвалізуе трагедыю і гістарычную віну Германіі.

Аўтар драмы «Ф’ёрэнца» (1906), кнігі «Развагі апалітычнага» (1918), раманаў «Лота ў Веймары» (1939, пра Гётэ), «Выбраннік» (1951), літаратурна-крытычных і публіцыстычных прац.

Рэалістычныя творы Т. Мана адметныя маштабнасцю канфліктаў, струкгурнай завершанасцю, насычаныя філасофскімі, гістарычнымі і мастацкімі алюзіямі, сведчаць аб яго цікавасці да натуралізму і імпрэсіянізму.

Творы

• Маленькі спадар Фрыдман / Der kleine Herr Friedemann, (1898) [1]
• Будэнброкі / Buddenbrooks — Verfall einer Familie (раман, (1901) [2]
• Тоніё Крэгер / Tonio Kröger, навела, (1903)
• Трыстан / Tristan, навела, (1903) [3]
• Каралеўская вялікасць / Königliche Hoheit, (1909) [4]
• Смерць у Венецыі / Der Tod in Venedig, апавяданне, (1912) [5], [6]
• Развагі апалітычнага / Betrachtungen eines Unpolitischen, (1918) [7]
• Чароўная гара / Der Zauberberg, раман (1924) [8], [9]
• Марыё і штукар / Mario und der Zauberer, апавяданне (1930) [10] Архівавана 15 сакавіка 2009.
• Іосіф і яго браты / Joseph und seine Brüder, раман-тэтралогія (1933—1943)
  • Гісторыі Якава / Die Geschichten Jaakobs, (1933) [11]
  • Малады Іосіф / Der junge Joseph, (1934) [12]
  • Іосіф у Егіпце / Joseph in Ägypten, (1936) [13]
  • Іосіф-кармільца / Joseph der Ernährer, 1943) [14]
• Праблема свабоды Das Problem der Freiheit, эсэ (1937) [15]
• Лота ў Веймары / Lotte in Weimar, раман (1939) [16]
• Менныя голавы. Індыйская легенда / Die vertauschten Köpfe — Eine indische Legende, (1940) [17]
• Доктар Фаўстус / Doktor Faustus, раман (1947) [18], [19] Архівавана 20 чэрвеня 2009.
• Абраннік / Der Erwählte, раман (1951) [20]
• Прызнанні авантурыста Фелікса Круля / Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull. Der Memoiren erster Teil, (1922/1954) [21]
• Культура і сацыялізм / Kultur und Sozialismus(1929)
  • First prints of Thomas Mann. Collection Dr. Haack, Leipzig (Germany)

Беларускія пераклады

• Доктар Фаўстус: жыццё нямецкага кампазітара Адрыяна Леверкюна, пра якое расказаў яго сябар: раман / Томас Ман; пераклад з нямецкай мовы і каментарыі В. Сёмухі; [прадмова А. Міхайлава]. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1989. — 539 с. — (Скарбы сусветнай літаратуры).
• Навелы: Для сярэд. і ст. шк. ўзросту / Томас Ман, Штэфан Цвэйг; Пер. з ням. В. С. Сёмухі, У. П. Чапегі; Маст. І. Г. Баранаў — Мн.: Юнацтва, 1996. — 320 с. — (Школьная бібліятэка).
• Смерць у Венецыі: выбраныя навелы і апавяданні / Томас Ман; пер. з ням. У. А. Папковіча. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2018. — 388, [2] с. — (Серыя «Noblesse Oblige»).

Спасылкі

• Марыё і штукар Архівавана 1 сакавіка 2021.

Літаратура

• Лявонава Е. Ман // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).