Тры карэйскія дзяржавы
«Тры карэйскія дзяржавы» — назва раннефеадальных карэйскіх дзяржаў Кагуро, Пэкчэ і Сіла, якія ў перыяд з I стагоддзя да н.э. па VII стагоддзе н.э. займалі Карэйскі паўвостраў і Маньчжурыю. Гэтыя дзяржавы склаліся падчас барацьбы супраць кітайскіх заваёўнікаў. У так званы перыяд трох дзяржаў і раней тут таксама існавалі іншыя, драбнейшыя племянныя адукацыі і дзяржавы, у тым ліку Кая, Тан'е, Акчо, Пуё, Асан, Тамна і г. д.
| Тры карэйскія дзяржавы | |
|---|---|
| кар.: 삼국 시대 кар.: 세나라시기 | |
 | |
| Названа ад | Кагуро, Пэкчэ і Сіла |
| Месцазнаходжанне | |
| Дата пачатку | 18 да н.э. |
| Дата заканчэння | 660 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Паводле летапіснай традыцыі, перыяд трох дзяржаў пачаўся ў 57 годзе да н.э., калі дзяржава Саро (пазней названая Сіла) у паўднёва-ўсходняй частцы паўвострава дамаглося аўтаноміі ад кітайскай імперскай дынастыі Хань. Дзяржава Кагуро, размешчаная на поўнач і поўдзень ад ракі Ялуцзян (карэйская назва — Амнакан), якая ў наш час аддзяляе Кітай ад КНДР, дамаглася незалежнасці ад Кітая ў 37 да н.э.. У 18 да н.э. два сына кіраўніка Кагуро, не жадаючы ваяваць за спадчыну, беглі з краіны і заснавалі дзяржаву Пэкчэ на паўднёвым захадзе паўвострава. Сталіцай Пэкчэ з’яўляўся Хансон (сучасны Кванджу), а пасля — Унчхон (сучасны Канджу), і нарэшце — Сабуры (сучасны Пуё). У I стагоддзі н.э. ад Пэкчэ аддзялілася Кая.
Падзенне Ханскай дынастыі напачатку III стагоддзя пазбавіла тры карэйскія дзяржавы неабходнасці супрацьстаяць знешняй пагрозе. Культура ва ўсіх трох дзяржаў была агульнай. Пачынаючы з I стагоддзя н.э. сярод вышэйшых колаў карэйскага грамадства пачало распаўсюджвацца канфуцыянства, якое пазней было цалкам выцеснена будызмам.
Кагуро, самая буйная з трох дзяржаў, мела ў розныя перыяды сваёй гісторыі дзве розных сталіцы — Хвандо (цяпер Цзіянь на кітайскім беразе ракі Ялуцзян) і Пхеньян. Кагуро, першапачаткова ўзніклае на мяжы з Кітаем, паступова пашырыла свае ўладанні за кошт Маньчжурыі. Культурны ўплыў Кітая захоўвалася да канца IV стагоддзя, калі ў 372 годзе ў якасці афіцыйнай рэлігіі быў прыняты будызм. Прыкладна ў той жа час гэта адбылося і ў Пэкчэ. Панаванне Пэкчэ распаўсюдзілася амаль на палову паўднёвай часткі паўвострава.
Дзяржава Саро ў першай палове IV стагоддзя цалкам далучыла да сябе Кая. У 503 годзе яна змяніла сваю назву на Сіла. Сталіца Сіла — сучасны Чынджу. Будызм стаў тут афіцыйнай рэлігіяй у 528 годзе.
| Тры карэйскія дзяржавы | |
|---|---|
| |
| Тры карэйскія дзяржавы ў канцы V стагоддзя | |
| Карэйская назва | |
| Транскрыпцыя | Самгук |
| Хангыль | 삼국 |
| Ханча | 三國 |
З пашырэннем тэрыторыі трох карэйскіх дзяржаў паміж імі пачалася барацьба за перавагу на ўсім Карэйскім паўвостраве, якую імкнуліся выкарыстоўваць у сваіх мэтах феадальныя кіраўнікі Кітая. Імператар Ян-дзі ў 612 годзе падрыхтаваў велізарную армію і адправіў яе ў паход з мэтай заваявання Кагуро, але пацярпеў паражэнне.
Кітайская дынастыя Тан з 644 года распачала шэраг беспаспяховых паходаў супраць Кагуро. Толькі саюз з Сіла дазволіў дынастыі Тан у 660 годзе разграміць спачатку армію Пэкчэ, а ўжо ў 668 годзе — Кагуро. Танская дынастыя спадзявалася замацаваць за сабой усе землі Кагуро і Пэкчэ, але натыкнулася на супраціўленне мясцовага насельніцтва, падтрыманае яе ранейшым саюзнікам — дзяржавай Сіла, якая пачала барацьбу за дамінаванне на Карэйскім паўвостраве. У выніку ў 676 годзе танскія войскі былі выгнаны з Кагуро і Пэкчэ, і дзяржаве Сіла ўдалося да VIII стагоддзя аб’яднаць усю тэрыторыю Карэйскага паўвострава на поўдзень ад ракі Тэданган.
Такім чынам завяршыўся перыяд трох карэйскіх дзяржаў і пачалася гісторыя аб’яднанай дзяржавы Сіла.
Слова «Самгук», якое азначае па-карэйску «Тры дзяржавы», выкарыстоўвалася ў карэйскіх назвах класічных тэкстаў «Самгук Сагі» і «Самгук Юса» .
