Тэатр на Таганцы

Маскоўскі тэатр драмы і камедыі на Таганцы, Тэатр на Таганцы або Таганка (руск.: Московский театр драмы и комедии на Таганке, Театр на Таганке, Таганка) — маскоўскі драматычны тэатр, заснаваны ў 1946 годзе, пераўтвораны ў 1964 годзе Юрыем Любімавым. Знаходзіцца па адрасе: 109004, Масква, вул. Земляны Вал, 76/21 (праезд да станцыі метро «Таганская-кальцавая»).

Тэатр на Таганцы
руск.: Театр на Таганке
Заснаваны	1946
Заснавальнік	Юрый Пятровіч Любімаў
Краіна	Расія
Размяшчэнне	Масква
Адрас	ул. Земляной Вал
Дырэктар	Irina Apeksimova[d]
Сайт	taganka.theatre.ru (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Маскоўскі тэатр драмы і камедыі быў заснаваны ў 1946 годзе, першым галоўным рэжысёрам стаў Аляксандр Плотнікаў, трупу сабралі з выхаванцаў маскоўскіх тэатральных студый і акцёраў перыферыйных тэатраў. Першая прэм'ера новага калектыву — спектакль «Народ бессмяротны» паводле рамана Васіля Гросмана. Аднак, на пачатку 1960-х гадоў наведванне Тэатра драмы і камедыі было адным з найменшых сярод тэатраў Масквы, — у студзені 1964 года Плотнікаў пакінуў пасаду, новым галоўным рэжысёрам быў прызначаны Юрый Любімаў, больш вядомы як акцёр Тэатра імя Вахтангава.

Ю. Любімаў прыйшоў у тэатр са сваімі вучнямі па Шчукінскім вучылішчы і іх дыпломным спектаклем — «Добры чалавек з Сезуана» паводле п'есе Б. Брэхта. Спектакль стаў дэбютам на прафесійнай сцэне для Зінаіды Славінай, Алы Дзямідавай, Валерыя Залатухіна, Барыса Хмяльніцкага, Анатоля Васільева.

Любімаў значна абнавіў трупу, зрабіў дадатковы набор маладых артыстаў, — у тэатр прыйшлі Іна Ульянава, Веніямін Смехаў, Мікалай Губенка, Уладзімір Высоцкі, акцёр і рэжысёр Рамзес Джабраілаў і далей трупа папаўнялася маладымі акцёрамі, пераважна выпускнікамі Шчукінскага вучылішча, так з вахтангаўскай школы прыйшлі ў тэатр у канцы 1960-х гадоў Леанід Філатаў, Фелікс Анціпаў, Іван Бортнік, Віталь Шапавалаў і многія іншыя. З ранейшай трупы Тэатра драмы і камедыі засталіся Таццяна Махава, Готліб Ранінсон, Юрый Смірноў, Усевалад Собалеў. Да ранейшага наймення Ю. Любімаў дадаў удакладняльнае «на Таганцы», вельмі хутка маскоўскія тэатралы скарацілі афіцыйную назву калектыву да «Тэатра на Таганцы» і проста «Таганка».

Ю. Любімава захаплялі ідэі «эпічнага тэатра» Б. Брэхта, стаўшы кіраўніком Тэатр драмы і камедыі, ён павесіў у фае тры партрэта — Б. Брэхта, Я. Вахтангава і У. Мейерхольда, пазней, па патрабаванні райкама партыі, павесілі і партрэт К. С. Станіслаўскага. І праўда, сувязь любімаўскай «Таганкі» з тэатрам Станіслаўскага тэатразнаўцы бачаць праблематычнай, але ўрокі Мейерхольда, Вахтангава і асабліва Брэхта лёгка пазнаюцца ва ўсіх спектаклях гэтак званай «класічнай» (да 1981 года) «Таганкі».

Пад кіраўніцтвам Любімава «Таганка» хутка набыла рэпутацыю самага авангарднага тэатра СССР. Як ранні «Современник», тэатр абыходзіўся без заслоны і амаль не выкарыстоўваў дэкарацыі, іх падмянялі розныя сцэнічныя канструкцыямі. У спектаклях актыўна ўжываліся пантаміма, ценявы тэатр, па-брэхтаўску выкарыстоўвалася музыка. У 1960-я-1970-я гады наведванне тэатра было адным з самых вялікіх сярод тэатраў Масквы.

Сярод спектакляў пераважалі паэтычныя прадстаўленні: «Таварыш, вер!» (паводле Пушкіна), «Паслухайце!» (паводле Маякоўскага), «Антысветы» (паводле Вазнясенскага), «Загінулыя і жывыя» (пра паэтаў, якія загінулі на вайне), шмат было і інсцэніровак празаічных твораў: «Маці» Горкага, «Што рабіць?» Чарнышэўскага, «Майстар і Маргарыта» Булгакава, «Дом на набярэжнай» Трыфанава і інш.

У 1980-я, з-за ад'езду галоўнага рэжысёра Ю. Любімава за мяжу і пазбаўлення яго грамадзянства СССР, тэатр перажыў чаргу крызісаў.

Раздзяленне

У 1992 годзе тэатр распаўся напалам. Частка трупы пад кіраўніцтвам М. Губенкі стварыла новы тэатр «Садружнасць акцёраў Таганкі» і заняла новы будынак тэатра на Таганцы, астатнія акцёры трупы пад кіраўніцтвам Ю. Любімава засталіся ў старым будынку, колішнім кінематографе (электратэатры), пабудаваным у 1911 годзе паводле праекта архітэктара Г. А. Гельрыха.

У 2011 годзе з-за канфлікту з акцёрамі падчас гастролей Ю. Любімаў пакінуў тэатр. Паўтара года дырэктарам і мастацкім кіраўніком «Таганкі» быў Валерый Залатухін, 4 сакавіка 2013 года ён пайшоў з пасады з-за хваробы, на наступны дзень дырэктарам быў прызначаны Уладзімір Флейшэр, які раней кіраваў Цэнтрам імя Мейерхольда.

Мастацкія кіраўнікі

• Аляксандр Плотнікаў (1946—1964)
• Юрый Любімаў (1964—1984)
• Анатоль Эфрас (1984—1987)
• Мікалай Губенка (1987—1989)
• Юрый Любімаў (1989—2011)
• Валерый Залатухін (2011—2013)

Трупа тэатра

Народныя артысты Расіі

• Фелікс Анціпаў (з 1968)
• Іван Бортнік (з 1967)
• Юрый Смірноў (з 1963)
• Зінаіда Славіна (з 1964)
• Любоў Сялюціна (з 2010)

Заслужаныя артысты Расіі

• Ганна Агапава
• Цімур Бадалбейлі (з 2005)
• Юрый Беляеў
• Анатоль Васільеў
• Аляксей Грабэ
• Анастасія Колпікава
• Аляксандр Лырчыкаў
• Ларыса Маслава
• Марыя Паліцэймака
• Іван Рыжыкаў
• Віктар Сямёнаў
• Таццяна Сідарэнка (з 1997)
• Аляксандр Трафімаў
• Віктар Шулякоўскі
• Дальвін Шчарбакоў

Артысты

• Марыя Акіменкава
• Марына Антонава
• Юрый Ардашаў
• Аляксандра Басава
• Анатоль Барцкевіч
• Ганна Букаціна,
• Кацярына Варкова
• Дзмітрый Высоцкі
• Эрвін Газ
• Анастасія Захарава
• Іван Зосін
• Віктар Карпека
• Марыя Кальцова
• Піліп Котаў
• Юлія Куварзіна,
• Мікіта Кудраўцаў,
• Аляксандра Кузняцова,
• Лізавета Высоцкая
• Ірына Лінт
• Міхаіл Лукін
• Мікіта Лучыхін
• Канстанцін Любімаў
• Уладзіслаў Маленко
• Алена Манышава
• Аляксандр Марголін
• Марыя Мацвеева
• Раіса Мбумба
• Дзмітрый Муляр
• Андрэй Мяланнін
• Паліна Нечытайла
• Ігар Няведраў
• Андрэй Нягінскі
• Марыя Няфёдава
• Сяргей Падколзін
• Ганна Папова
• Алена Пасаюзных
• Давіла Пуані
• Ігар Пяховіч
• Кацярына Рабушынская
• Маргарыта Радцыг
• Юлія Росікава
• Аляксандр Сілаеў
• Ала Смірдан
• Андрэй Смірэннаў
• Святлана Сарокіна-Субоціна
• Рэната Сацірыядзі
• Раман Стабураў
• Юлія Стажарава
• Дзмітрый Сысаеў
• Сяргей Трыфанаў
• Галіна Трыфанава
• Сяргей Ушакоў
• Аляксандр Фралоў
• Аляксандр Фурсенка
• Аляксандр Фурсенка (мал.)
• Ганна Хлесткіна
• Сяргей Цымбаленка
• Марына Чаркашына
• Вольга Шатрова
• Ірына Шышкіна
• Вольга Юкечава

Вядомыя колішнія артысты трупы

У дужках гады працы ў тэатры

• Уладзімір Высоцкі (1964—1980)
• Ала Дзямідава (1964—1992, вярталася ў 1999 годзе для ўдзелу ў асобных спектаклях)
• Іван Дыхавічны (1970—1980)
• Валерый Залатухін (1964—2013)
• Канстанцін Жэлдзін (1966—2000)
• Готліб Ранінсон (1964—1991)
• Наталля Сайко (1970—1993)
• Веніямін Смехаў (1962—1985, 1987—1998, вяртаўся ў 1998 і 2011 гадах для ўдзелу ў асобных спектаклях)
• Усевалад Собалеў (1963—2011)
• Іна Ульянава (1964—1993, 1993—2005 — у трупе «Садружнасці акцёраў Таганкі»)
• Сямён Фарада (1972—2000)
• Леанід Філатаў (1969—1993)
• Барыс Хмяльніцкі (1964—1982, вяртаўся ў 1999—2002 гадах для ўдзелу ў асобных спектаклях)
• Віталій Шапавалаў (1968—1985, 1987—2009)
• Ніна Шацкая (1964—1993)

Літаратура

• Актёры // Тэатр на Таганцы [Электронны рэсурс] = Театр на Таганке : афіцыйны сайт / Пад рэд. А. Карасёвай — Электронныя даныя — М.: Театр на Таганке, 2004—2013. — Рэжым доступу: http://taganka.theatre.ru/ , свабодны. — Загаловак з экрана — Мова руск.
• Ганцевич С. М. Московский театр драмы и комедии // Театральная энциклопедия / Под ред. П. А. Маркова. — М.: Советская энциклопедия, 1961—1965. — Т. 3.
• Готлиб Ронинсон // Тэатр на Таганцы [Электронны рэсурс] = Театр на Таганке : афіцыйны сайт / Пад рэд. А. Карасёвай — Электронныя даныя — М.: Театр на Таганке, 2004—2013. — Рэжым доступу: http://taganka.theatre.ru/ , свабодны. — Загаловак з экрана — Мова руск.
• Добрый человек из Сезуана (редакция 1964 года) // Тэатр на Таганцы [Электронны рэсурс] = Театр на Таганке : афіцыйны сайт / Пад рэд. А. Карасёвай — Электронныя даныя — М.: Театр на Таганке, 2004—2013. — Рэжым доступу: http://taganka.theatre.ru/ , свабодны. — Загаловак з экрана — Мова руск.
• Калмановский Е. Книга о театральном актёре. — Л., 1984. — С. 163, 166.
• Мальцева О. Н. Актёр театра Юрия Любимова // Русское актёрское искусство XX века. — СПб., 2002. — В. II и III. — С. 109.
• Новый директор Театра на Таганке: никаких изменений не будет // Маскоўскія навіны: Тэатр [Электронны рэсурс] = Московские новости: Театр : афіцыйны сайт — Электронныя даныя — М.: ФГУП РАМИ РИА Новости и НП ИД Время, 2010—2011. — Рэжым доступу: http://mn.ru/culture_theater/ , свабодны. — Загаловак з экрана — Мова руск.
• Смелянский А. М. Предлагаемые обстоятельства: Из жизни русского театра второй половины XX века.. — М.: Артист. Режиссёр. Театр, 1999. — 351 с. — ISBN 5-87334-038-2
• Труппа // Тэатр на Таганцы [Электронны рэсурс] = Театр на Таганке : афіцыйны сайт / Пад рэд. А. Карасёвай — Электронныя даныя — М.: Театр на Таганке, 2004—2013. — Рэжым доступу: http://taganka.theatre.ru/ , свабодны. — Загаловак з экрана — Мова руск.
• Шах-Азизова Т. Театр на Таганке // Тэатр на Таганцы [Электронны рэсурс] = Театр на Таганке : афіцыйны сайт / Пад рэд. А. Карасёвай — Электронныя даныя — М.: Театр на Таганке, 2004—2013. — Рэжым доступу: http://taganka.theatre.ru/ , свабодны. — Загаловак з экрана — Мова руск.

Спасылкі

• Афіцыйны сайт Тэатра на Таганцы
• Уладзімір Высоцкі ў 1974 годзе распавядае пра тэатр на Таганцы
• «Таганка: вчера — сегодня — завтра» (папярэдняя версія афіцыйнага сайта Тэатра на Таганцы, не абнаўляецца)
• Клуб гледачоў Таганкі
• супольнасць тэатра ў Livejournal Архівавана 4 студзеня 2012.
• група на Facebook