Уроцлаўскі ўніверсітэт
Уро́цлаўскі ўніверсітэ́т (польск.: Uniwersytet Wrocławski, ням.: Universität Breslau, лац.: Universitas Wratislaviensis) — дзяржаўная вышэйшая навучальная ўстанова Польшчы ў горадзе Вроцлаў. Заснаваны ў 1702 годзе.
| Уроцлаўскі ўніверсітэт | |
|---|---|
| Uniwersytet Wrocławski | |
 | |
 Галоўны будынак універсітэта (2012) | |
| Арыгінальная назва | Uniwersytet Wrocławski |
| Міжнародная назва | Universitas Wratislaviensis |
| Ранейшыя назвы |
Леапольдына Сілезскі ўніверсітэт Фрыдрыха-Вільгельма |
| Заснаваны | 21 кастрычніка 1702 |
| Рэктар | праф. др. навук Пшэмыслаў Вiшэўскi |
| Студэнты | 34 621 (2010) |
| Размяшчэнне | Уроцлаў, Сілезія, Польшча |
| Сайт | www.uni.wroc.pl |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Агульныя звесткі правіць
Уроцлаўскі ўніверсітэт з'яўляецца дзяржаўнай вышэйшай навучальнай установай у Рэспубліцы Польшча. Рэктар — Марэк Баярскі. У цяперашні час на 12 факультэтах навучаюцца 34 621 студэнт (на снежань 2010)[1]. Колькасць выкладчыкаў і навуковых супрацоўнікаў складае 3390 чалавек. Ва ўніверсітэце выкладанне вядзецца на наступных факультэтах:
- Філасофскі
- Гісторыі і педагогікі
- Права, гаспадаркі і эканомікі
- Фізікі і астраноміі
- Біятэхналогіі
- Біялагічных навук
- Геаграфіі, геалогіі і навакольнага асяроддзя
- Сацыяльных навук
- Хіміі
- Матэматыкі і інфарматыкі
Гісторыя правіць
Першая спроба заснаваць універсітэт ва Уроцлаве адносіцца да 20 ліпеня 1505 года, калі кароль чэшскі і венгерскі Уладзіслаў II з дынастыі Ягайлавічаў падпісаў загад пра яго стварэнне. Аднак з прычыны пратэсту Кракаўскага ўніверсітэта гэтую ідэю не падтрымаў папа Юлій II.
Днём заснавання ўніверсітэта лічыцца 21 кастрычніка 1702 года. У гэты дзень Імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Леапольд I надаў езуіцкай школе горада Брэслаў, адчыненай у 1638, званне Акадэміі Леапольдынскай з усімі прывілеямі еўрапейскіх універсітэтаў. 15 лістапада 1702 года адбылося ўрачыстае адкрыццё акадэміі з адзіным факультэтам па філасофіі і каталіцкай тэалогіі.
Пасля пераходу Сілезіі ад Аўстрыі да Прусіі па выніках Сямігадовай вайны ўніверсітэт страціў свой антырэфарматарскі характар, аднак працягваў заставацца вышэйшай школай для каталіцкага духавенства Германіі.
3 жніўня 1811 года ў выніку правядзення рэформы ў галіне адукацыі ў Прусіі і аб'яднання ўніверсітэтаў у Брэслаў і Франкфурце-на-Одэры мясцовы ўніверсітэт атрымоўвае новую назву: Сілезскі ўніверсітэт Фрыдрыха Вільгельма (па-нямецку: Schlesische Friedrich-Wilhelm-Universität zu Breslau). Навучанне адбываецца на 5 факультэтах — каталіцкай тэалогіі, пратэстанцкай тэалогіі, права, філасофіі і медыцыны. Такім чынам, універсітэт у Брэслаў стаў першым нямецкім універсітэтам, які адначасна меў і каталіцкі, і пратэстанцкі факультэты. У 1842 годзе дадалася кафедра славістыкі. Універсітэт кіраваў 12 прыродазнаўчымі інстытутамі, 6 клінічнымі станцыямі і 3 музейнымі зборамі. З 1881 года ўніверсітэту падпарадкаваны Сельскагаспадарчы інстытут у Праскаў. У 1884 годзе лік студэнтаў ва ўніверсітэце складаў 1481, выкладчыкаў — 131.
Універсітэцкая бібліятэка ў 1885 годзе захоўвала ў сваіх сценах каля 400 000 тамоў, з іх 2400 інкунабул, выдадзеных да 1500 года, і 2840 манускрыптаў. Дзейнічалі таксама астранамічная абсерваторыя, батанічны сад плошчай 5 гектараў з батанічным музеем, а з 1862 года — і заалагічны парк з палеанталагічным і заалагічным музеем. Пры ўніверсітэце размяшчаліся хімічная лабараторыя, хімічныя і фізічныя зборы, анатамічны інстытут, батанічны і мінералагічны інстытуты, карцінная галерэя, музей сылескіх старажытнасцей і дзяржаўны архіў Сілезіі.
Пасля сканчэння Другой сусветнай вайны і перадачы Брэслаў Польшчы нямецкі ўніверсітэт зачынены, замест яго 9 чэрвеня 1946 года ўтвораны польскі дзяржаўны ўніверсітэт. У 1952—1989 насіў імя прэзідэнта Польшчы і першага сакратара ПАПП Баляслава Берута.
Ад 1988 года між Уроцлаўскім універсітэтам і Рурскім універсітэтам Бохума афіцыйна ўсталяваны партнёрскія адносіны.
У 2001 годзе ва Уроцлаве адбыліся ўрачыстасці, прысвечаныя 300-годдзю заснавання ўніверсітэта.
Нобелеўскія лаўрэаты-выпускнікі ўніверсітэта правіць
- Тэадор Момзен — 1902, літаратура
- Філіп Ленард — 1905, фізіка
- Эдуард Бухнер — 1907, хімія
- Паўль Эрліх — 1908, медыцына
- Фрыц Габер — 1918, хімія
- Фрыдрых Бергіус — 1931, хімія
- Эрвін Шродзінгер — 1933, фізіка
- Ота Штэрн — 1943, фізіка
- Макс Борн — 1954, фізіка
- Ганс Георг Дэмельт — 1989, фізіка[2]
Вядомыя выкладчыкі правіць
- Віктар Сцяфанавіч Цітоў (нар. 1938) — беларускі этнограф, гісторык, педагог.
- Уладзімір Галубовіч (1908—1962) — беларускі і польскі археолаг.
- Хэлена Цэгак-Галубовіч (1902—1979) — польскі і беларускі археолаг.
Зноскі
- ↑ Dane statystyczne Uczelni w BIP Stan w dniu 31 grudnia 2010 r. (польск.). UWr. Праверана 31 снежня 2010.
- ↑ Krzysztof Zajdej. Uniwersytet — między tradycją a wyzwaniami współczesności // Wrocławska Alma Mater w biografiach znanych noblistów / Ładyżyński A., Raińczuk J. (red). — Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2003.(недаступная спасылка)
Літаратура правіць
- Georg Kaufmann (Hrsg.). Festschrift zur Feier des hundertjährigen Bestehens der Universität Breslau. 2 Bände. — Breslau, 1911.
- Erich Kleineidam. Die katholisch-theologische Fakultät der Universität Breslau 1811—1945. — Köln, 1961. — ISBN 3879090289.
- T. Kulak, M. Pater u. W. Wrzesiński. Historia Uniwersytetu Wrocławskiego 1702—2002. — Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
- Joseph Reinkens. Die Universität zu Breslau vor der Vereinigung der Frankfurter Viadrina mit der Leopoldina. — Breslau, 1861.
Спасылкі правіць
|
Уроцлаўскі ўніверсітэт на Вікісховішчы |
|---|