Ураган у Беларусі (2024)

13—14 ліпеня 2024 года на тэрыторыю Рэспублікі Беларусь абрынуўся ўраган. Найбольш пацярпела Гомельская вобласць. Каля 2000 населеных пунктаў па ўсёй краіне засталіся без электрычнасці. 7 чалавек загінулі.

Агульная сітуацыя

Гл. таксама: Клімат Беларусі

У другі тыдзень ліпеня ў Беларусі ўсталявалася анамальна гарачае надвор’е. У сераду, 10-га чысла, абвешчаны аранжавы ўзровень пагрозы. Назіралася тэмпература да +32 па паўднёвай палове, у астатняй частцы +24—29. Без ападкаў. Самым гарачым днём стала субота, 13 ліпеня, калі паветра на поўдні і ў цэнтры краіны прагрэлася вышэй за 35 градусаў (абвешчаны чырвоны ўзровень небяспекі, чакалася спякота ў +35—37°С). На метэастанцыі ў Жыткавічах былі зафіксаваныя рэкордныя з 1959 года +37,9. У Мінску пабіты рэкорд 1936 года — +35,2. У гэты час сіноптыкі сталі папярэджваць пра верагоднасць магутных навальнічных дажджоў. Белгідрамет выдаў папярэджанне аб набліжэнні штармавых вятроў.

Сіноптык Дзмітрый Рабаў заявіў, што ў бліжэйшыя дзесяцігоддзі клімат будзе мяняцца, адзначыўшы, што летам усё часцей і часцей будуць хвалі моцнай спёкі з ураганамі і штармамі. Падобнае меркаванне выказаў акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Уладзімір Логінаў. Як сказаў спецыяліст, у апошнія гады клімат у краіне ўсё больш становіцца падобным на трапічны, якому характэрны ўраганы і тайфуны.

Уздзеянне стыхіі

13—14 ліпеня ў Гродзенскай вобласці пацярпелі 54 населеныя пункты ў Дзятлаўскім, Іўеўскім, Карэліцкім, Навагрудскім, Ашмянскім, Слонімскім, Смаргонскім раёнах. Пашкоджаны дахі 169 прыватных жылых дамоў, 29 сельскагаспадарчых будынкаў і 8 аўтамабіляў.

14 ліпеня ў Брэсцкай вобласці ў 12 населеных пунктах пашкоджаны 296 будынкаў, з іх 115 жылых дамоў (11 разбураныя). Зафіксаваны вецер да 25 м/с і адзначаны выпадкі граду памерам з перапёлчыны яйка. Заяўлена аб 23 выпадках падзення дрэў, абясточана 459 трансфарматарных падстанцый, парушана электразабеспячэнне 37 населеных пунктаў. Найбольш пацярпелі Лунінецкі і Пінскі раёны.

У той жа дзень па тэрыторыі Гомельскай вобласці прайшлі моцныя ліўні са шквалістым ветрам. Ураганам тут павалена вялікая колькасць дрэў. Многія з іх упалі на лініі электраперадачы, што прывяло да масавых адключэнняў. Доступ да электрасетак апынуўся абцяжараны вялікай колькасцю паваленых дрэў і галінак. Найбольш складаная сітуацыя склалася ў Мазырскім, Калінкавіцкім, Рэчыцкім, Гомельскім раёнах. У гарадах працавалі толькі некалькі крам, аснашчаных уласнымі генератарамі. Водазабеспячэнне і сувязь таксама цалкам адсутнічалі. Парывы ветру дасягалі 29 метраў за секунду. Сітуацыя пагаршалася спякотай вышэй за +30°C.

Тэхналагічныя парушэнні ў электрасетках былі зафіксаваныя на працягласці больш за 12,5 тыс. км, без электразабеспячэння ў Гомельскай вобласці засталіся 1175 населеных пунктаў. Ад паваленых дрэў і элементаў даху загінулі 6 чалавек, з іх двое дзяцей. Ветрам знесена каля 700 дарожных знакаў.

У Магілёўскай вобласці пацярпелі каля 800 будынкаў, больш за 600 населеных пунктаў былі без святла, 5,5 тысяч гектараў лесу знішчаны, зарэгістравана падзенне 384 дрэў. У Магілёўскім раёне ад падзення дрэва загінула пяцігадовая дзяўчынка. У Клічаўскім, Краснапольскім, Крычаўскім, Бабруйскім, Магілёўскім, Касцюковіцкім, Асіповіцкім, Слаўгарадскім раёнах назіраліся перабоі з электрычнасцю. Таксама ў выніку ўдару маланкі адбылося 3 пажары (адрыны ў Магілёўскім і Слаўгарадскім раёнах, жылы дом у Чавускім раёне).

У Віцебскай вобласці стыхія больш за ўсё закранула Полацкі і Ушацкі раёны. Пашкоджана 20 жылых дамоў, зафіксавана 53 выпадкі падзення дрэў. У адным з выпадкаў пацярпеў жыхар Ушачаў. Пашкоджаныя лініі электраперадач у Глыбоцкім, Докшыцкім, Міёрскім, Полацкім, Ушацкім і Верхнядзвінскім раёнах.

Па ўдакладненых даных выратавальных служб на 23 ліпеня, з прычыны прыроднага бедства ў 44 раёнах рэспублікі пацярпелі 2654 населеныя пункты (Брэсцкая вобласць – 33, Гомельская – 2272, Гродзенская – 54 і Магілёўская – 295). Пашкоджаны дахі 6210 жылых дамоў (3883 адноўлены), 302 аб’ектаў сацкультбыту (190 адноўлены), 2053 сельскагаспадарчых будынкаў (332 адноўлены), 18 вытворчых (3 адноўлены) будынкаў і 605 гаспадарчых пабудоў (65 адноўлены). Паводле інфармацыі Беларускай чыгункі, падзення дрэў стала прычынай затрымкі 46 цягнікоў у Гомельскай і Магілёўскай абласцях, спазненне склала ад 6 хвілін да амаль 8 гадзін.

Ліквідацыя наступстваў

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка ўзяў пад асабісты кантроль ліквідацыю наступстваў стыхіі. У паўднёва-ўсходні рэгіён, які пацярпеў найбольш за ўсё, накіраваны аварыйныя брыгады з іншых абласцей. Сфарміраваны аператыўны штаб. Энергетыкі, работнікі МНС і Міністэрства лясной гаспадаркі прыступілі да ліквідацыі наступстваў урагану адразу пасля яго заканчэння. Усяго ў вобласці было задзейнічана каля 1,5 тысячы чалавек і 276 адзінак тэхнікі, уключаючы 474 асобы з судзімасцю і 100 вайскоўцаў 6-й асобнай спецыяльнай міліцэйскай брыгады. Мясцовыя жыхары ініцыятыўна браліся дапамагаць прыбіраць завалы і паваленыя дрэвы, аказвалі садзейнічанне камунальнікам.

Міністр энергетыкі Віктар Каранкевіч на селектарнай нарадзе далажыў, што, па даных на 19 ліпеня, электразабеспячэнне ў Гомельскай вобласці забяспечана ў частцы падачы электраэнергіі ўсім населеным пунктам, але ў 170 з іх — за кошт падключэння дызель-генератарных установак. Паводле папярэдніх звестак, на поўнае аднаўленне электрасетак спатрэбіцца да месяца. У некаторых вёсках сеткі давялося адбудоўваць нанова, бо залева разбурыла іх практычна цалкам. Канчаткова электрычнасць адноўлена 26 ліпеня ў 22:40, калі вёска Лозкі Калінкавіцкага раёна, апошні пацярпелы населены пункт, адключана ад перасоўнага дызельнага генератара і падключана да агульнай сеткі.

Паўторная бура

У канцы месяца ўраган паўтарыўся. Парывы ветру дасягалі 25—27 м/с. Паваленымі дрэвамі пашкоджаны пяць аўтамабіляў у Гродна і ў Мінску. Паводле інфармацыі Мінэнерга на раніцу 29 ліпеня, за суткі без святла апынуліся 566 населеных пунктаў, зафіксаваны 91 выпадак падзення дрэў. Да ліквідацыі наступстваў непагадзі прыцягнутыя 246 чалавек і 105 адзінак тэхнікі. Энергетыкі і экстранныя службы краіны перайшлі на ўзмоцнены рэжым працы. На 29 і 30 ліпеня ў краіне аб’яўлены аранжавы ўзровень небяспекі з-за моцнага ветру.

Па ўдакладненых даных МНС, за 28—29 ліпеня зафіксавана 316 выпадкаў падзення дрэў: у Брэсцкай вобласці — 29, Віцебскай — 7, Гомельскай — 15, Гродзенскай — 137, Мінскай — 58, Магілёўскай — 18, Мінску — 52. Паваленымі дрэвамі пашкоджаныя 15 аўтамабіляў. З іх у Гомельскай вобласці — адзін транспартны сродак, Гродзенскай — чатыры, Магілёўскай — два, Мінску — восем. У Гродзенскім рэгіёне з-за паваленага дрэва адзін пасажырскі цягнік затрымаўся на 47 хвілін. Пацярпелі два чалавекі (у аграгарадку Ярэмічы Карэліцкага раёна і ў горадзе Бабруйску Магілёўскай вобласці).

Напярэдадні сіноптык Дзмітрый Рабаў папярэдзіў пра пахаладанне, вецер і дажджы ў Беларусі на тыдні з 29 ліпеня па 4 жніўня. На надвор’е паўплывалі паўночна-заходнія вятры і больш прахалодныя паветраныя масы. Адпаведна, панізілася тэмпература. Адзначаны ваганні атмасфернага ціску.

Выяўленыя праблемы

Лукашэнка раскрытыкаваў паводзіны службовых асоб рознага ўзроўню. Па заяве прэзідэнта, актыўных дзеянняў з іх боку для арганізацыі работ па ліквідацыі наступстваў, аператыўнай дапамогі пацярпелым рэгіёнам і людзям у дастатковай ступені не было. Не ўсюды было наладжана належнае ўзаемадзеянне паміж рознымі органамі пры прыняцці мер аператыўнага рэагавання, а часам замест аператыўных дзеянняў аб’яўляліся тэндэры па пошуку падрадчыкаў для правядзення рамонтных работ і ліквідацыі наступстваў стыхіі. Таксама раскрытыкаваная працэдура атрымання дапамогі з рэзерву матэрыяльных рэсурсаў. Аляксандр Лукашэнка заявіў аб неабходнасці ў цэлым мабілізоўваць насельніцтва і спецыялістаў для ліквідацыі наступстваў стыхіі, у тым ліку палітвязняў. Стыхію ён параўнаў з вайной, «толькі няма стральбы з аўтаматаў і кулямётаў».

20 ліпеня ў Гомельскую вобласць прыехаў міністр па надзвычайных сітуацыях Вадзім Сіняўскі. Як заявіў чыноўнік падчас сваёй камандзіроўкі, «мы прайгралі ў тым, што не чакалі такога разбуральнага ўрагану». На думку міністра, службы «захапіліся папераджальнай працай. Людзі атрымалі "чарговае паведамленне ад МНС" пра нейкую залеву, пра нейкі вецер і палічылі яе несур’ёзнай». Акрамя таго, Сіняўскі выказаў нездаволенасць работай па аднаўленні электразабеспячэння, а таксама перадачы інфармацыі аб ходзе яго аднаўлення.

Гл. таксама

• Хаўер (цыклон)