Вікіпедыя

Уільям Уэстморленд

Уільям Чайлдз Уэстморленд (англ.: William Childs Westmoreland; 26 сакавіка 1914, Спартанберг, Паўднёвая Караліна — 18 ліпеня 2005, Чарлстан, Паўднёвая Караліна) — амерыканскі ваеначальнік, генерал. У розны час займаў пасады галоўнакамандуючага амерыканскімі войскамі ў В’етнаме і начальніка штаба арміі ЗША. Атрымаў вядомасць як адзін з галоўных ваенных дзеячаў ЗША перыяду В’етнамскай вайны.

Уільям Уэстморленд
англ.: William Childs Westmoreland
Дата нараджэння 26 сакавіка 1914(1914-03-26)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 18 ліпеня 2005(2005-07-18) (91 год) ці 19 ліпеня 2005(2005-07-19)[3] (91 год)
Месца смерці
Месца пахавання
Альма-матар
Грамадзянства
Прыналежнасць ЗША
Род войскаў Армія ЗША
Званне генерал[4]
Камандаваў 101-я паветрана-дэсантная дывізія[d]
Бітвы/войны
Узнагароды і званні
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пачатак ваеннай кар'еры правіць

Уільям Уэстморленд нарадзіўся ў 1914 годзе ў Паўднёвай Караліне. Ён быў адзіным дзіцем у сям’і Джэймса Уэстморленда, багатага арыстакрата, які займаўся банкаўскай справай і тэкстыльнай прамысловасцю. Маці хацела, каб Уэстморленд стаў урачом, але па патрабаванні бацькі ён паступіў у ваенны каледж «Цытадэль», дзе правучыўся адзін год, пасля чаго ў 1932 годзе перайшоў у Вэст-Пойнт, вышэйшую навучальную ўстанову арміі ЗША. Перад Акадэміяй ён збіраўся ісці ў вучылішча ВМС, а адразу пасля выпуску ў 1936 года хацеў трапіць у армейскі паветраны корпус (будучыя ВПС ЗША), але апынуўся ў Школе палявой артылерыі. У 1941 годзе Уэстморленд быў пераведзены ў 9-ю пяхотную дывізію, з якой і прайшоў увесь яе баявы шлях на Другой сусветнай вайне — Туніс, Сіцылія, Францыя, Германія. Да канца вайны ён займаў пасаду начальніка штаба дывізіі.

Пасля заканчэння вайны Уэстморленд перайшоў з артылерыі ў пяхоту і атрымаў кваліфікацыю парашутыста-дэсантніка. З часоў Другой сусветнай у яго засталіся сувязі з камандзірамі паветрана-дэсантных часцей; у 1943 годзе батальён Уэстморленда падтрымліваў 82-ю паветрана-дэсантную дывізію на Сіцыліі, і цяпер камандзір дывізіі генерал Джэймс Гэвін прапанаваў яму пасаду камандзіра 504-га пяхотнага палка ў ёй. Уэстморленд прабыў на гэтай пасадзе адзін год, а затым яшчэ тры гады быў начальнікам штаба дывізіі. У гэты перыяд ён трапіў у спіс з 10—15 самых перспектыўных маладых камандзіраў, складзенага па выніках Другой сусветнай вайны па загадзе начальніка штаба Эйзенхаўэра. Трапленне ў гэты спіс дапамагло далейшаму кар’ернаму росту Уэстморленда. З 1949-га ён знаходзіўся на пасадзе інструктара ў камандна-штабным каледжы (Форт-Лівенуорт) і выкладаў у ваенным каледжы арміі.

З сярэдзіны 1952 па сярэдзіну 1953 Уэстморленд удзельнічаў у Карэйскай вайне ў якасці камандзіра 187-й паветрана-дэсантнай палкавой баявой групы. На гэтую пасаду ён быў прызначаны пасля шматлікіх рапартаў. У Карэі ён не атрымаў ніякіх баявых узнагарод.

Пасля заканчэння Карэйскай вайны наступныя пяць гадоў ён правёў на штабной рабоце ў Пентагоне. У 1953—1955 гадах быў штабным афіцэрам ва ўпраўленні асабістага складу, затым — сакратаром Галоўнага штаба арміі, стаўшы ў 43 гады самым маладым генерал-маёрам амерыканскай арміі. У гэты час прайшоў трохмесячную аспірантуру на факультэце кіравання Гарвардскага ўніверсітэта. Наступнае прызначэнне зрабіла яго камандуючым 101-й паветрана-дэсантнай дывізіяй, якая мела на той момант эксперыментальную структуру: 5 падраздзяленняў, якія ўяўлялі сабой нешта сярэдняе паміж палком і батальёнам. Такая структура павінна была найлепшым чынам падыходзіць для дзеянняў ва ўмовах ядзернай вайны, аднак пасля эксперыменту ў 101-й дывізіі ад яе было вырашана адмовіцца.

У 1958 годзе на вучэннях у дывізіі адбылася трагедыя, калі падчас парашутнага скачка пры моцным ветры загінулі пяць дэсантнікаў. Уэстморленд асабіста аказваў дапамогу параненым у гэтым няўдалым скачку. Пасля гэтага эпізоду ва ўсіх наступных парашутных скачках ён заўсёды скакаў першым, каб ацаніць сілу ветру.

У 1960—1963 гадах кар’ера Уэстморленда дасягнула пікавай вяршыні: у гэты перыяд ён займаў вельмі прэстыжную пасаду супэрінтэнданта (начальніка) Вэст-Пойнта. Пры ім кадэцкі корпус вучылішча быў падвоены. Затым ён кароткі час камандаваў XVIII паветрана-дэсантным корпусам (у складзе 82-й і 101-й дывізій).

В’етнам правіць

27 студзеня 1964-га Уільям Уэстморленд упершыню прыбыў у Паўднёвы В’етнам, дзе яго чакаў пост намесніка генерала Пола Харкінса, кіраўніка камандавання па аказанні ваеннай дапамогі В’етнаму. Намеснікам ён прабыў нядоўга, 20 чэрвеня таго ж года змяніўшы Харкінса і стаўшы такім чынам камандуючым усімі амерыканскімі сіламі ў Паўднёвым В’етнаме. На чэрвень гэтыя сілы складалі ўсяго толькі каля 16 тысяч чалавек, а бягучая ў краіне грамадзянская вайна лічылася ўнутранай справай паўднёвав’етнамскага ўрада, які карыстаўся эканамічнай і ваеннай падтрымкай ЗША. Аднак ужо ў ліпені кантынгент амерыканскіх войск быў павялічаны на 5 тысяч чалавек, а ў жніўні адбыўся Танкінскі інцыдэнт, пасля якога сродкі масавай інфармацыі ўпершыню звярнулі ўвагу на Уэстморленда.

Пасля нападаў партызан НФВПВ на амерыканскія аб’екты ў лютым 1965 года адміністрацыя ЗША пачала эскалацыю амерыканскага ўдзелу ў вайне. У сакавіку Уэстморленд атрымаў у сваё распараджэнне першыя сапраўдныя баявыя падраздзяленні (два батальёна марской пяхоты ЗША), а ў чэрвені яму было дазволена пачаць правядзенне актыўных наступальных аперацый з мэтай разгрому падраздзяленняў НФВПВ. У снежні часопіс «Тайм» назваў Уэстморленда «Чалавекам года».

Наступальная стратэгія, абраная Уэстморлендом для вядзення баявых дзеянняў у Паўднёвым В’етнаме, была вайной на знясіленне: меркавалася наносіць ворагу такія страты, якія ён бы не паспяваў папаўняць падмацаваннямі з Паўночнага В’етнама або рэкрутаваннем мясцовага насельніцтва. Тактыка для дасягнення такога выніку атрымала назву «Знайсці і знішчыць». Яе агульная ідэя заключалася ў тым, што амерыканскае падраздзяленне (рота або батальён) накіроўвалася ў раён, кантраляваны сіламі праціўніка. Там яно павінна было выявіць сілы ворага (як правіла, гэта адбывалася ў выніку траплення ў засаду), пасля чаго ў раён кантакту перакідваліся дадатковыя падраздзяленні, блакавалі магчымыя шляхі адыходу партызан, у той час як авіяцыя і артылерыя знішчалі выяўленыя сілы НФВПВ. З нагоды гэтай стратэгіі Уэстморленду неаднаразова даводзілася ўступаць у спрэчкі з камандуючым марской пяхотай у В’етнаме генералам Уолтам, бо марскія пяхотнікі аддавалі перавагу накіроўваць асноўныя сілы на забеспячэнне бяспекі сельскай мясцовасці, а не на ўдзел у буйнамаштабных аперацыях і бітвах.

У перыяд 1965—1967 генерал Уэстморленд запомніўся амерыканскім журналістам сваім нязменным аптымізмам у дачыненні да ваенных перспектыў амерыканскіх узброеных сіл у Паўднёвым В’етнаме. Ён меў рэпутацыю патрабавальнага, але справядлівага і сумленнага камандзіра, пастаянна наведваў розныя амерыканскія падраздзяленні (асабліва пасля буйных бітваў), часта размаўляў з салдатамі. Падчас аблогі базы марской пяхоты Кантхіен восенню 1967 года Уэстморленд наведаў базу, нягледзячы на тое, што яна знаходзілася пад пастаянным артылерыйскім абстрэлам праціўніка, а яе камандзір прасіў генерала адмовіцца ад візіту. Паўнамоцтвы Уэстморленда як камандуючага паступова пашыраліся, напрыклад, у лютым 1967 года яму было дазволена праводзіць артылерыйскія абстрэлы паўночнав’етнамскіх падраздзяленняў у паўднёвай частцы Паўночнага В’етнама і ў дэмілітарызаванай зоне. Аднак яго галоўная просьба — пра ўварванне ў Лаос для таго, каб перарэзаць «сцежку Хо Шы Міна» — так і засталася незадаволенай. Уэстморленд быў перакананы, што для перамогі ў вайне амерыканскім падраздзяленням неабходна ў першую чаргу знішчыць тылавыя базы праціўніка на тэрыторыі Камбоджы, а таксама перарэзаць «сцежку Хо Шы Міна» ў Лаосе, пасля чаго застанецца толькі знішчыць пазбаўленыя паўночнав’етнамскай падтрымкі партызанскія групы ў Паўднёвым В’етнаме. Але адміністрацыя ЗША да 1970—1971 адмаўлялася праводзіць наземныя дзеянні ў Камбоджы і Лаосе, спасылаючыся на фармальна нейтральны (фактычна не выконваўся) статус гэтых краін.

У чэрвені 1968 года Уэстморленд пакінуў Паўднёвы В’етнам, перадаўшы пасаду свайму намесніку і таварышу па Вэст-Пойнту генералу Крэйтану Абрамсу.

Пасля В’етнама правіць

Завяршэнне ваеннай службы правіць

У 1968—1972 гадах Уэстморленд быў начальнікам штаба арміі. Хоць гэты перыяд яго біяграфіі не атрымаў такога асвятлення, як служба В’етнаме, Уэстморленду зноў прыйшлося прымаць важныя рашэнні і вырашаць цяжкія задачы. У пачатку 1970-х гадоў амерыканская армія пад уплывам вайны ў В’етнаме знаходзілася ў глыбокім крызісе.

Паўсюднае распаўсюджванне атрымалі наркаманія, парушэнні воінскай дысцыпліны, белы і чорны расізм. Акрамя таго, гэта быў пераходны перыяд, калі ўзброеныя сілы рыхтаваліся да камплектавання выключна на кантрактнай аснове (прызыў канчаткова быў адменены ў 1973 годзе). Уэстморленд прыклаў шмат намаганняў, каб выправіць становішча ў арміі, але, па яго ўласным меркаванні, не дамогся поўнага поспеху.

У 1972 годзе, пасля трох з паловай дзесяцігоддзяў службы ў арміі, Уэстморленд сышоў у адстаўку. У 1974 ён няўдала намінаваўся ў кандыдаты на пасаду губернатара Паўднёвай Караліны ад Рэспубліканскай партыі. У 1976 годзе выпусціў мемуары «Салдат рапартуе» (A Soldier Reports).

Уэстморленд супраць CBS правіць

У студзені 1982 тэлекампанія CBS паказала ў сваім эфіры Дакументальны фільм «Непадлічаны вораг: В’етнамскі падман» (The Uncounted Enemy: a Vietnam Deception) журналіста Майка Уолеса. У фільме сцвярджалася, што ў 1967 годзе генерал Уэстморленд наўмысна занізіў паведамленую прэсе ацэначную колькасць сіл праціўніка ў Паўночным В'етнаме, каб стварыць уражанне аб паспяховым ходзе вайны. Уэстморленд неадкладна запатрабаваў ад тэлекампаніі прынесці прабачэнні і выплаціць грашовую кампенсацыю за прычыненую яму маральную шкоду. Хоць праведзенае ўнутранае расследаванне выявіла шматлікія парушэнні Уолеса прынцыпаў журналістыкі пры падрыхтоўцы фільма, а ўтойванне інфармацыі не было пераканаўча даказана, CBS адмовілася выконваць патрабаванні Уэстморленда. У верасні 1982 года генерал падаў на тэлекампанію судовы пазоў аб паклёпе. Некаторыя сродкі масавай інфармацыі паспяшаліся назваць гэта «працэсам стагоддзя» і «судом над В’етнамскай вайной».

Сутнасць справы заключалася ў тым, што ЦРУ зрабіла ацэнку колькасці сіл праціўніка на 1967 год (больш за 400 тысяч чалавек), нашмат вышэйшую за ацэнку камандавання па аказанні ваеннай дапамогі (225—250 тыс.чал.). Уэстморленд матываваў нізкую лічбу камандавання тым, што яна не ўключае паўваенныя фармаванні В’етконгу, якія складаліся з старых і дзяцей і, на думку Уэстморленда, не здольныя аказаць уплыву на ход вайны. Ён меркаваў, што калі будзе апублікавана лічба ЦРУ, гэта прывядзе да вялікай шкоды для ваенных намаганняў ЗША ў В’етнаме, паколькі журналісты будуць ацэньваць лічбу не з ваеннай, а з палітычнага пункту гледжання, што ў корані няправільна. У канчатковым рахунку камандаванне і ЦРУ дасягнулі кампрамісу: была апублікаваная лічба камандавання, а лічба няўлічаных у ёй членаў паўваенных фарміраванняў з’явілася ў асобным прэс-рэлізе.

Судовы працэс пачаўся ў кастрычніку 1984 года. Закранутыя на ім тэмы апынуліся шырэй абвінавачвання ў паклёпе па асобна ўзятым пытанні і тычыліся характэрнага для В’етнамскай вайны ўзаемнага недаверу амерыканскіх вайскоўцаў і журналістаў. Сведкі, якія выступалі ў падтрымку Уэстморленда, былі ў асноўным бачнымі палітычнымі і ваеннымі фігурамі перыяду 1960-х гадоў, у той час як CBS прыцягнула ветэранаў вайны для доказу таго, што паўваенныя фармаванні В’етконга ўяўлялі значную пагрозу амерыканскім войскам і маглі паўплываць на ход вайны. Справа мела шырокі рэзананс, аднак так і не было даведзена да канца. У лютым 1985 года Уэстморленд і CBS дамовіліся аб урэгуляванні канфлікту, заявіўшы, што выразна выказалі свае пазіцыі і падаюць амерыканскаму грамадству судзіць пра іх; як мяркуецца, абодва бакі пайшлі на гэты крок у сувязі з вялікімі фінансавымі выдаткамі ў выніку цяжбы. CBS так і не прынесла Уэстморленду фармальных выбачэнняў. Сама справа «Уэстморленд супраць CBS» можна ацэньваць як адно з з’яў пераацэнкі падзей В’етнамскай вайны ў 80-я гады.

Смерць правіць

Апошнія гады жыцця Уільям Уэстморленд правёў, актыўна ўдзельнічаючы ў ветэранскіх справах. Ён памёр 18 ліпеня 2005 года ў доме састарэлых у Чарлстане (Паўднёвая Караліна), дзе знаходзіўся разам са сваёй жонкай.

Сям’я правіць

У 1947 годзе Уэстморленд ажаніўся з 19-гадовай Кэтрын Ван Дзюзен (Van Deusen), якая дала абяцанне выйсці за яго замуж, калі ёй было дзевяць гадоў. У далейшым у іх было трое дзяцей — сын Джэймс і дочкі Кэтрын і Маргарэт.

Ацэнкі дзейнасці правіць

У перыяд знаходжання на пасадзе кіраўніка камандавання па аказанні ваеннай дапамогі В’етнаму Уэстморленд пастаянна падвяргаўся нападкам з боку антываенных актывістаў і прадстаўнікоў леваліберальных поглядаў. Журналіст Пітар Арнэт у мемуарах згадвае пра сваю навінную гісторыі, у якой ён апісваў адзін дзень з жыцця амерыканскага падраздзялення і камандавання ў Сайгоне:

  У той час як падраздзяленне вяло бой, Уэстморленд гуляў у тэніс у спартыўным клубе. Многія абвінавачвалі генерала ў залішне аптымістычных ацэнках ваеннай сітуацыі напярэдадні Тэцкага наступлення; атрымала распаўсюджванне версія, што Уэстморленд быў зняты з пасады за паражэнне амерыканскіх сіл падчас гэтага наступлення, а яго самога прылічвалі да галоўных вінаватых паразы ЗША у В’етнаме, разам з прэзідэнтам Джонсанам і міністрам абароны Макнамарай.  

У кнізе «Нюрнберг і В’етнам: амерыканская ттрагедыя» старэйшы абвінаваўца ад ЗША на Нюрнбергскім працэсе Тэлфард Тэйлар, які рэзка адмоўна выступаў у дачыненні да практыкі вядзення ЗША ваенных дзеянняў і патрабаваў прымяняць палажэнні Нюрнберга таксама ў дачыненні да злачынстваў, учыненых ваеннымі ЗША ў В’етнаме, пісаў[5]:

  Генерал Уільям Уэстморленд цалкам мог бы заняць месца на лаве падсудных Нюрнбергскага суда.  

Сам Уэстморленд да канца жыцця заставаўся перакананы ў тым, што амерыканскія ўзброеныя сілы не прайгралі вайну, а прычынай паразы ў В’етнаме было тое, што ЗША не здолелі выканаць свае палітычныя абавязацельствы перад Паўднёвым В’етнамам[6]. Кажучы пра палітыкаў, якія праводзілі вайну, ён адзначаў[7]:

  Яны кінулі мяне туды і забыліся пра мяне. Я працаваў там сем дзён на тыдзень, 14, часам 16 гадзін у суткі. Я не шкадую ні аб чым, хоць на мяне наплявалі.  

Заўвагі правіць

  1. ↑ William Westmoreland // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ William Childs Westmoreland // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 27 красавіка 2014.
  4. ↑ Czech National Authority Database Праверана 17 снежня 2022.
  5. ↑ Уильям Блум. Убийство демократии: операции ЦРУ и Пентагона в период холодной войны. — Litres, 2017-05-20. — 1209 с. — ISBN 9785457979208.
  6. ↑ Владимир Соловьев. Генерал выжженной земли // Газета "Коммерсантъ". — 2005-07-20. — Вып. 132. — С. 11.
  7. ↑ Непобеждённый вьетконговцами Архівавана 9 мая 2013. Газета.ру

Літаратура правіць

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Уільям_Уэстморленд&oldid=4512874"