«Фагот» (індэкс ГРАУ9К111, па класіфікацыі МА ЗША і НАТА — AT-4 Spigot, англ.: Кран (утулка)[1]) — савецкі/расійскі пераносны супрацьтанкавы ракетны комплекс з паўаўтаматычным камандным навядзеннем па правадах. Прызначаны для паразы візуальна назіраных нерухомых і рухомых з хуткасцямі да 60 км/г мэтаў (браняванай тэхнікі праціўніка, хованак і агнявых сродкаў) на далёкасцях да 2 км, а ракетай 9М113 — да 4 км.

9П135 «Фагот» на выставе «Тэхналогіі ў машынабудаванні», 2012.

Распрацаваны ў КБ прыборабудавання (Тула) і ЦНДІТДакМаш[2]. Прыняты на ўзбраенне ў 1970 годзе. Мадэрнізаваны варыянт — 9М111-2, варыянт ракеты з павялічанай далёкасцю палёту і падвышанай бронепрабівальнасцю — 9М111М.[3]

У комплекс уваходзяць:

  • складаная партатыўная пускавая з апаратурай кіравання і механізмам пуску;
  • ракета ў пускавым кантэйнеры 9М111 (або 9М113).

Канструкцыя і прынцып дзеяння правіць

СТРК спрацоўвае па наступным крокам[4][5]

  1. Аператар візуальна наводзіць комплекс на мэту па аптычнаму прыцэлу. Сам СТРК не ўмее выяўляць і суправаджаць мэты, таму лічыцца паўаўтаматычным.
  2. Аператар аддае каманду на пуск СТКР і спрацоўвае вышыбны рухавік.
  3. Ракета 9М111, пакінуўшы СТРК, выпроствае рулі з тонкай нержавеючай сталі, якія проста за кошт іх пругкасці згортваюцца пры ўстаўцы ў ТПК.
  4. За ракетай пачынае з шпулькі размотвацца провад кіравання.
  5. Пасля таго як СТКР пакінуў СТРК, адкрываецца ахоўная шторка з лямпай у хваставой частцы ракеты.
  6. Аптычны прыёмнік 9Ш119М1 на СТРК выяўляе вуглавыя каардынаты СТКР па працы лямпы і пачынае па провадзе аддаваць каманды па ўтрымліванні СТКР на лініі прыцэльвання. Прыёмнік 9Ш119М1 таксама можа паведаміць аператару, калі мэта спрабуе ставіць светлавыя перашкоды пры палёце СТКР.
  7. Каманды, якія прымаюцца ад СТРК, ракета аддае на рулі электрамагнітнымі прывадамі. Пры гэтым пры аддачы каманд ракета выкарыстоўвае таксама дадзеныя убудаванага ў яе гіраскопу для ўліку сваёй бягучай кутняй арыентацыі ў прасторы. Траекторыя палёту ракеты — спіраль.
  8. Паколькі СТРК не бачыць саму мэту, а толькі следчыць за прыцэлам аператара, то аператару неабходна самому ўтрымліваць мэту ў прыцэле, калі яна рухаецца, што патрабуе спецыяльнай падрыхтоўкі.

Ракета 9М111 правіць

 
Ракета 9М113 «Конкурс» (у пускавой устаноўцы) і ракета 9М111М «Факторыя» ў пускавым кантэйнеры (стаіць).
  • Далёкасць стральбы: 70—2000 м[2]
  • Хуткастрэльнасць: 3 стрэл./ мін.
  • Сярэдняя хуткасць палёту ракеты: 183 м/с[2]
  • Максімальная хуткасць палёту: 240 м/с
  • Час палёту на максімальную далёкасць: 11 з
  • Памеры ракеты, мм:
    • калібр (дыяметр корпуса): 120
    • даўжыня: 863
    • размах крылаў: 369
  • Памеры кантэйнера, мм:
    • даўжыня: 1098
    • Шырыня: 150
    • вышыня: 205
  • Маса ракеты ў ТПК: 13,42 кг.
  • Маса ракеты без ТПК: 13 кг.
  • Вага кумулятыўнай баявой часткі: 2,5
  • Бронепрабівальнасць: да 600 мм[2]
  • Бронепрабівальнасць (пад вуглом 60°): 200 мм[3]

Мадыфікацыі правіць

Ракеты правіць

  • 9М111 Фагот (НАТА: AT-4 Spigot і AT-4A Spigot A) — на ўзбраенні з 1970 года. Калібр ракеты 120 мм.
  • 9М111-2 Фагот (НАТА: AT-4B Spigot B) — ракета з мадэрнізаванай ДК. Калібр ракеты — 120 мм. Максімальная далёкасць стральбы — 2000 м. Бронепрабівальнасць БЧ — да 460 мм гамагеннай броні.
  • 9М111М Факторыя / Фагот-М (НАТА: AT-4C Spigot C) — змененая канструкцыя корпуса і варонкі баявой часткі для размяшчэння зарада павялічанай масы і бронепрабівальнасці. Максімальная далёкасць стральбы — 2500 м[6][7]
  • 9М113 Конкурс — калібр ракеты 135 мм. Максімальная далёкасць стральбы — 75-3000 м. бронепрабівальнасць кумулятыўнай БЧ — да 600 мм.
  • 9М113М Конкурс-М — калібр ракеты 135 мм. Далёкасць стральбы — 75-4000 м. Бронепрабівальнасць тандэмна-кумулятыўнай БЧ — да 800 мм за ДЗ.

Пускавыя прылады правіць

  • 9П135 — маса ПП 22,5 кг. можа выкарыстоўвацца толькі з ракетамі серыі 9М111 Фагот.
  • 9П135М — можа прымяняцца для стральбы і навядзення як ракет 9М111 Фагот, як і 9М113 Конкурс.
  • 9П135М1 — мадэрнізаваная версія 9П135.
  • 9П135М2 — мадэрнізаваная версія 9П135.
  • 9П135М3 — паступіла на ўзбраенне ў пачатку 1990-х гадоў. Мае 13 кг цеплавізар з далёкасцю навядзення да 2500 м (ноччу).
  • 9С451М2 — ПП з начным прыцэлам, забяспечаным сістэмай аўтаматычнага зацямнення.

Эксплуатацыя правіць

 
Аператары СТРК «Фагот»

Наяўнасць СТРК «Фагот» ва УС краін свету ацэньваецца наступнымі лікамі[8]:

Комплекс 9К111 «Фагот» экспартаваўся ў многія краіны свету і ўжываўся ў многіх лакальных канфліктах. Так, у 2004 годзе была затрымана машына з СТРК у Паўднёвай Асеціі.[13] «Фагот» актыўна выкарыстоўваўся падчас вайны ў Паўднёвай Асэтыі, у прыватнасці падчас бою ў сяле Нікозі.[14]

У жніўні 2015 года было апублікавана відэа, на якім у ходзе ўзброенага канфлікту ў Емене, паўстанцам-хусітам атрымоўвалася знішчыць з дапамогай СТРК «Фагот» танкі амерыканскага вытворчасці M1 Abrams, якія складаліся на ўзбраенні Саудаўскай Аравіі[15].

Зноскі правіць

  1. Designations of Soviet and Russian Military Aircraft and Missiles (англ.). Designation-Systems.Net. Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2012. Праверана 16 студзеня 2010.
  2. а б в г Шунков В. Полная энциклопедия вооружения России. — 2014. — С. 47—48. — ISBN 5-45-754030-8.
  3. а б Противотанковый ракетный комплекс 9К111 «Фагот». Балтийский Государственный Технический Университет. Информсистема «Ракетная техника». Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2012. Праверана 16 студзеня 2010.
  4. Переносный противотанковый комплекс 9К111 'Фагот' | Ракетная техника. rbase.new-factoria.ru. Праверана 13 красавіка 2016.
  5. ПТРК 9К111 «Фагот» | Вооружение России и других стран Мира(недаступная спасылка). worldweapon.ru. Архівавана з першакрыніцы 24 красавіка 2016. Праверана 13 красавіка 2016.
  6. ПТРК 9К111 «ФАГОТ»
  7. [1] Архівавана 5 верасня 2012. ПТУРС «9М111М». Техническое описание и инструкция по эксплуатации. Министерство обороны СССР Москва 1983
  8. Army Guide — 9К111 Фагот, Управляемая противотанковая ракетная установка
  9. Александр Храмчихин. Форпост с вопросами Архівавана 20 чэрвеня 2020. // Газета «Военно-промышленный курьер», 9 марта 2016, номер 9(624)
  10. Military Balance 2017
  11. Потешная гвардия — ВПК.name
  12. The Military Balance 2010.p.124
  13. Президент Грузии Михаил Саакашвили отдал приказ о пресечении любых передвижений вооружённых людей и оружия в Цхинвальском регионе Южной Осетии. «Российская газета». Праверана 16 студзеня 2010.
  14. Записки с кавказской войны. Газета «Утро». Праверана 16 студзеня 2010.
  15. Йеменцы уничтожили американские «Абрамсы» советскими ракетами Архівавана 5 кастрычніка 2015.

Літаратура правіць

  • Ангельский Р. Д. Отечественные противотанковые комплексы: Иллюстрированный справочник. — М.: ООО «Издательство ACT», 2002. — 192 с. — (Военная техника). — 10 000 экз. — ISBN 5-17-011744-2.
  • А. В. Карпенко. «Российское ракетное оружие 1943-1993». — СПб.: Пика, 1993. — 180 с.

Спасылкі правіць