Фердынанд I Справядлівы
Фернанда I Арагонскі (ісп.: Fernando I de Aragón) таксама празваны «Антэкерскім», «Справядлівым» і «Сумленным» (27 лістапада 1380, Медзіна-дэль-Кампа — 2 красавіка 1416, Ігуалада) — кароль Арагона, Валенсіі, Маёркі, Сардзініі, Корсікі (намінальна), Сіцыліі, герцаг Афін і Неапатрыі (намінальна), граф Барселоны, Русільёна і Сердані ў 1412—1416 гадах), рэгент Кастыліі ў 1406—1416 гадах з дынастыі Трастамара.
Фердынанд I Справядлівы | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
ісп.: Fernando I de Aragón араг.: Ferrando I катал.: Ferran I | |||||||
| |||||||
|
|||||||
Каранацыя | 1414 | ||||||
Папярэднік | Марцін I | ||||||
Пераемнік | Альфонс V | ||||||
|
|||||||
Папярэднік | Марцін II | ||||||
Пераемнік | Альфонс I | ||||||
Нараджэнне |
27 лістапада 1380 ці 2 лістапада 1380[1] |
||||||
Смерць |
2 красавіка 1416[2] (35 гадоў) |
||||||
Месца пахавання | |||||||
Род | Трастамара | ||||||
Бацька | Хуан I[d][3] | ||||||
Маці | Элеанора Арагонская[d][3] | ||||||
Жонка | Элеанора д’Альбукерке[d][3][4] | ||||||
Дзеці | Альфонса V Велікадушны[3], Хуан II Бязверны[3], Энрыке Арагонскі[d], Санча Арагонскі[d], Элеанора Арагонская[d][3], Марыя Арагонская[d][3] і Педра Арагонскі[d] | ||||||
Веравызнанне | каталіцтва | ||||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Біяграфія
правіцьФернанда быў сынам караля Хуана I Кастыльскага і Элеаноры Арагонскай.
У 1406 годзе, калі сканаў яго старэйшы брат Энрыке III Кастыльскі, Фернанда адмовіўся ад кастыльскай кароны, а замест гэтага стаў разам з удавой Энрыке — Кацярынай Ланкастэрскай — рэгентам пры малалетнім Хуане II. На гэтай пасадзе праявіліся яго адміністрацыйныя здольнасці ва ўнутраных справах.
Падчас вайны з Гранадскім эміратам у 1410 годзе Фернанда захапіў горад Антэкера, па назве якога атрымаў сваю мянушку.
Калі Марцін I Арагонскі — яго дзядзька па маці — памёр, не пакінуўшы законнага спадчынніка, то ў 1412 годзе, паводле Каспскага кампрамісу, Фернанда стаў каралём Арагона. Яго сапернік, Хаймэ II Урхельскі, выступіў супраць гэтага рашэння, і Фернанда далучыў графства Урхель да Арагонскага каралеўства.
Фернанда I увёў для спадчынніка арагонскай кароны тытул «прынц Жыронскі».
Самым прыкметным дасягненнем яго кароткага кіравання стала яго згода ў 1416 годзе на зняцце антыпапы Бенедыкта XIII, што спрыяла завяршэнню Вялікага заходняга расколу, які раздзіраў рымска-каталіцкую царкву на працягу 40 гадоў.
Фернанда I Арагонскі пахаваны ў манастыры Паблет. Ларэнца Вала напісаў афіцыйную біяграфію Фернанда I — «Historiarum Ferdinandi regis Aragonum libri sex» («Пра дзеянні Фердынанда, караля Арагона»).
Продкі
правіцьСям’я і дзеці
правіцьУ 1393 годзе Фернанда ажаніўся з Элеанорай д’Альбукерке, і ў іх было сем дзяцей:
- Альфонса (1396—1458), кароль Арагона, Сіцыліі і Неапаля
- Марыя (1396—1445), першая жонка Хуана II Кастыльскага
- Хуан (1398—1479), кароль Арагона і Навары
- Энрыке (1400—1445), герцаг Віленскі, граф Альбукеркскі і Эмпурэйскі і інш., а таксама магістр Ордэна Сант’яга
- Элеанора (1402—1445), жонка Дуарты I
- Санча Арагонскі (1410—1416)
Зноскі
Славутасці
правіць- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Фердынанд I Справядлівы