Францыск (Папа Рымскі)

266-ы Папа Рымскі (1936–2025)
(Пасля перасылкі з Францыск, Папа Рымскі)

Францыск, Каталіцкая Царква ў Беларусі афіцыйна ўжывае імя Францішак[8], свецкае імя Хорхэ Марыа Берголья (ісп.: Jorge Mario Bergoglio; 17 снежня 1936(1936-12-17)[1][2][…], Флорэс[d], Буэнас-Айрэс, Аргенціна[3]21 красавіка 2025(2025-04-21)[4][5][…], Domus Sanctae Marthae[d], Ватыкан[6]) — 266-ы Папа Рымскі (2013–2025), раней — аргенцінскі каталіцкі дзеяч.


Францыск
лац.: Franciscus
Герб
266-ы Папа
13 сакавіка 2013 — 21 красавіка 2025
Папярэднік Бенедыкт XVI
дапаможны біскуп
20 мая 1992 — 3 чэрвеня 1997
Дыяцэзія Архідыяцэзія Буэнас-Айрэса[d]
coadjutor archbishop[d]
3 чэрвеня 1997 — 28 лютага 1998
Дыяцэзія Архідыяцэзія Буэнас-Айрэса[d]
Кардынал-святар
21 лютага 2001 — 13 сакавіка 2013
Archbishop of Buenos Aires[d]
28 лютага 1998 — 13 сакавіка 2013
Дыяцэзія Архідыяцэзія Буэнас-Айрэса[d]
Папярэднік Antonio Quarracino[d]
Пераемнік Mario Aurelio Poli[d]
тытулярны біскуп
20 мая 1992 — 3 чэрвеня 1997
Дыяцэзія Auca titular see[d]
Папярэднік Theodor Hubrich[d]
Пераемнік Mieczysław Cisło[d]
дыяцэзіяльны біскуп[d]
30 лістапада 1998 — 13 сакавіка 2013
Дыяцэзія Eastern Ordinariate of Argentina[d]
Папярэднік Antonio Quarracino[d]
Пераемнік Mario Aurelio Poli[d]
Патрыярх Захаду[d]
13 сакавіка 2013 — 21 красавіка 2025
Папярэднік Бенедыкт XVI
Provincial of the Jesuits of Argentina and Uruguay[d]
1973 — 1979
Адукацыя
Навуковая ступень доктар тэалогіі[d]
Дзейнасць ксёндз, хімік, пісьменнік, багаслоў, прапаведнік, рымска-каталіцкі біскуп, палітык, chemical technologist, аўтабіёграф
Нараджэнне 17 снежня 1936(1936-12-17)[1][2][…]
Смерць 21 красавіка 2025(2025-04-21)[4][5][…] (88 гадоў)
Пахаванне
Бацька Марыа Хасэ Берголья[d][7]
Маці Рэджына Марыя Сілвары[d][7]

Аўтограф Выява аўтографа

Узнагароды
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфія

правіць

Хорхэ Марыа Берголья нарадзіўся ў Аргенціне ў сям’і выхадцаў з Італіі. Яго бацька працаваў бухгалтарам у сферы чыгуначнага транспарту, маці была хатняй гаспадыняй. Хорхэ быў малодшым з пяці дзяцей.

Ён атрымаў сярэднюю спецыяльную адукацыю ў галіне хіміі, пасля чаго нядоўга працаваў тэхнікам-хімікам у лабараторыі, дзе займаўся аналізам складу прадуктаў харчавання. Таксама ў маладосці падпрацоўваў прыбіральшчыкам і вышыбалай у начным клубе Буэнас-Айрэса.

У 19 гадоў паступіў у семінарыю Вілья-Дэвота ў Буэнас-Айрэсе. У 11 сакавіка 1958 годза ўступіў у ордэн езуітаў. Навіцыят праходзіў у Чылі (гуманітарныя навукі), затым працягнуў сваю адукацыю ў каледжы Святога Іосіфа, у Буэнас-Айрэсе, дзе атрымаў ліцэнцыят па філасофіі. Выкладаў літаратуру, філасофію і тэалогію ў трох каталіцкіх каледжах Буэнас-Айрэса.

13 снежня 1969 года Берголья быў пасвечаны ў святары Рамонам Хасэ Кастэльянам, тытулярным архібіскупам Джомніа. Прызначаны прафесарам тэалагічнага факультэта ў каледжы Сан-Мігель у аргенцінскай сталіцы. У 1970-я гады займаў розныя пасады ў езуіцкім ордэне Аргенціны.

Уражанае яго навыкамі лідара кіраўніцтва езуіцкага ордэна ў рэшце рэшт павысіла Берголья, і ён у 19731979 гадах з’яўляўся правінцыялам Аргенціны. У 1980 годзе быў прызначаны рэктарам сваёй альма-матэр — семінарыі святога Іосіфа. Займаў гэту пасаду да 1986 года. Затым у Германіі скончыў сваю доктарскую дысертацыю і вярнуўся на радзіму як спавядальнік і духоўны дырэктар Кардоўскі архібіскуп, дзе яго непасрэдным начальнікам быў кардынал Раўль Прыматэста.

Дапаможны біскуп Буэнас-Айрэса, з тытулам тытулярнага біскупа Аука (20 мая 1992 — 3 чэрвеня 1997). Каад’ютар (біскуп з правам спадчыны епархіі) архібіскуп Буэнас-Айрэса (3 чэрвеня 1997 — 28 лютага 1998). Архібіскуп Буэнас-Айрэса (з 28 лютага 1998 года). Вялікі канцлер Каталіцкага ўніверсітэта Аргенціны. Кардынал-святар (з 21 лютага 2001 года) з тытулам царквы Святога Роберта Беларміна.

На працягу 15 гадоў быў архібіскупам Буэнас-Айрэса і прымасам (найвышэйшай духоўнай асобай) Аргенціны. Берголья заклікаў духавенства і паству выступіць супраць абортаў і эўтаназіі. Ён пацвердзіў царкоўнае вучэнне па асуджэнні гомасексуалізму, хоць і заклікае не зневажаць гомасексуалістаў. Ён рашуча выступае супраць заканадаўства, уведзенага ў 2010 годзе ўрадам Аргенціны, якое дазваляе аднаполыя шлюбы.

У 2005 годзе супраць кардынала Берголья спрабавалі завесці крымінальную справу. Яго абвінавачвалі ў дамоўленасці з хунтай у 1976 годзе падчас «бруднай вайны», каб скрасці двух святароў-езуітаў. Гэтым святарам Берголья прапанаваў пакінуць службу, каб не нерваваць улады. У той час як ксяндзы заклікалі да звяржэння ўлады. Але ніякіх доказаў віны Хорхэ Берголья не было.

13 сакавіка 2013 года Хорхэ Марыа Берголья стаў новым Папам Рымскім з імем Францыск (Францішак). Гэта першы Папа-лацінаамерыканец, першы — Папа-езуіт[9].

Пасля расійскага ўварвання ва Украіну ў лютым 2022 года, Папа Францішак выступіў з рознымі ініцыятывамі, каб садзейнічаць міру. Здзейсніўшы вельмі незвычайны крок, Францішак адправіў на дапамогу Украіне двух высокапастаўленых кардыналаў (Конрада Краеўскага і Міхаіла Чэрні)[10]. 25 сакавіка Францыск асвяціў і Расію, і Украіну[11].

Акрамя іспанскай, свабодна гаварыў на італьянскай і нямецкай мовах.

Цікавыя факты

правіць

Любімымі пісьменнікамі Папа называе Хорхэ Луіса Борхеса, Леапольда Марэчаля, а таксама Фёдара Дастаеўскага і Гілберта Чэстэртана. Аматар футболу.

Францыск стаў першым Папам Рымскім, ад імя якога 11 кастрычніка 2013 года ў Беларусь быў перададзены дакумент на беларускай мове, які ўяўляе сабой падзяку Ядвізе Пастарнак, жыхарцы в. Муляры (Вілейскі раён), за служэнне Касцёлу. Дакумент быў урачыста перададзены Апостальскім нунцыем у Беларусі архібіскупам Клаўдзіа Гуджэроці[12].

Францыск асабіста хадайнічаў аб вызваленні беларускіх палітвязняў Мікалая Дзядка, Ігара Аліневіча, Мікалая Статкевіча, Яўгена Васьковіча, Арцёма Пракапенкі і Юрыя Рубцова[13].

Крыніцы

правіць
  1. а б Franciskus // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. а б Stefon M. Francis I pope // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. а б в Berger O. Le pape François est mort en ce jour de lundi de Pâques à l’âge de 88 ans // La Voix du NordLille: 2025. — ISSN 0999-2189; 2491-3189
  4. а б Pope Francis has died, the Vatican says — 1989. Праверана 21 красавіка 2025.
  5. а б Le pape François est mortLe Monde, 2025. Праверана 21 красавіка 2025.
  6. а б в Pope Francis has died on Easter Monday aged 88 - Vatican NewsVatican News, 2025. Праверана 21 красавіка 2025.
  7. а б в г д Who's who(untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
  8. Папа Францішак ці Францыск? — svaboda.org, 14.03.2013, 12:16.
  9. Папа римский Франциск (руск.)
  10. "Pope Francis dispatches 2 cardinals to Ukraine". Politico. 2022-03-06. Праверана 2022-04-25.
  11. "Папа: мы давяраем сябе Марыі, каб залучыцца ў Божы мірны план". Vatican News. 2022-03-25. Праверана 2022-04-25.
  12. Упершыню ў гісторыі Папа Рымскі перадаў у Беларусь дакумент на беларускай мове(недаступная спасылка) // БЕЛТА
  13. Папа Францыск асабіста хадайнічаў аб вызваленні беларускіх палітвязняў. Хартыя’97

Спасылкі

правіць