Францыск (Папа Рымскі)
Францыск, Каталіцкая Царква ў Беларусі афіцыйна ўжывае імя Францішак[8], свецкае імя Хорхэ Марыа Берголья (ісп.: Jorge Mario Bergoglio; 17 снежня 1936[1][2][…], Флорэс[d], Буэнас-Айрэс, Аргенціна[3] — 21 красавіка 2025[4][5][…], Domus Sanctae Marthae[d], Ватыкан[6]) — 266-ы Папа Рымскі (2013–2025), раней — аргенцінскі каталіцкі дзеяч.
Біяграфія
правіцьХорхэ Марыа Берголья нарадзіўся ў Аргенціне ў сям’і выхадцаў з Італіі. Яго бацька працаваў бухгалтарам у сферы чыгуначнага транспарту, маці была хатняй гаспадыняй. Хорхэ быў малодшым з пяці дзяцей.
Ён атрымаў сярэднюю спецыяльную адукацыю ў галіне хіміі, пасля чаго нядоўга працаваў тэхнікам-хімікам у лабараторыі, дзе займаўся аналізам складу прадуктаў харчавання. Таксама ў маладосці падпрацоўваў прыбіральшчыкам і вышыбалай у начным клубе Буэнас-Айрэса.
У 19 гадоў паступіў у семінарыю Вілья-Дэвота ў Буэнас-Айрэсе. У 11 сакавіка 1958 годза ўступіў у ордэн езуітаў. Навіцыят праходзіў у Чылі (гуманітарныя навукі), затым працягнуў сваю адукацыю ў каледжы Святога Іосіфа, у Буэнас-Айрэсе, дзе атрымаў ліцэнцыят па філасофіі. Выкладаў літаратуру, філасофію і тэалогію ў трох каталіцкіх каледжах Буэнас-Айрэса.
13 снежня 1969 года Берголья быў пасвечаны ў святары Рамонам Хасэ Кастэльянам, тытулярным архібіскупам Джомніа. Прызначаны прафесарам тэалагічнага факультэта ў каледжы Сан-Мігель у аргенцінскай сталіцы. У 1970-я гады займаў розныя пасады ў езуіцкім ордэне Аргенціны.
Уражанае яго навыкамі лідара кіраўніцтва езуіцкага ордэна ў рэшце рэшт павысіла Берголья, і ён у 1973—1979 гадах з’яўляўся правінцыялам Аргенціны. У 1980 годзе быў прызначаны рэктарам сваёй альма-матэр — семінарыі святога Іосіфа. Займаў гэту пасаду да 1986 года. Затым у Германіі скончыў сваю доктарскую дысертацыю і вярнуўся на радзіму як спавядальнік і духоўны дырэктар Кардоўскі архібіскуп, дзе яго непасрэдным начальнікам быў кардынал Раўль Прыматэста.
Дапаможны біскуп Буэнас-Айрэса, з тытулам тытулярнага біскупа Аука (20 мая 1992 — 3 чэрвеня 1997). Каад’ютар (біскуп з правам спадчыны епархіі) архібіскуп Буэнас-Айрэса (3 чэрвеня 1997 — 28 лютага 1998). Архібіскуп Буэнас-Айрэса (з 28 лютага 1998 года). Вялікі канцлер Каталіцкага ўніверсітэта Аргенціны. Кардынал-святар (з 21 лютага 2001 года) з тытулам царквы Святога Роберта Беларміна.
На працягу 15 гадоў быў архібіскупам Буэнас-Айрэса і прымасам (найвышэйшай духоўнай асобай) Аргенціны. Берголья заклікаў духавенства і паству выступіць супраць абортаў і эўтаназіі. Ён пацвердзіў царкоўнае вучэнне па асуджэнні гомасексуалізму, хоць і заклікае не зневажаць гомасексуалістаў. Ён рашуча выступае супраць заканадаўства, уведзенага ў 2010 годзе ўрадам Аргенціны, якое дазваляе аднаполыя шлюбы.
У 2005 годзе супраць кардынала Берголья спрабавалі завесці крымінальную справу. Яго абвінавачвалі ў дамоўленасці з хунтай у 1976 годзе падчас «бруднай вайны», каб скрасці двух святароў-езуітаў. Гэтым святарам Берголья прапанаваў пакінуць службу, каб не нерваваць улады. У той час як ксяндзы заклікалі да звяржэння ўлады. Але ніякіх доказаў віны Хорхэ Берголья не было.
13 сакавіка 2013 года Хорхэ Марыа Берголья стаў новым Папам Рымскім з імем Францыск (Францішак). Гэта першы Папа-лацінаамерыканец, першы — Папа-езуіт[9].
Пасля расійскага ўварвання ва Украіну ў лютым 2022 года, Папа Францішак выступіў з рознымі ініцыятывамі, каб садзейнічаць міру. Здзейсніўшы вельмі незвычайны крок, Францішак адправіў на дапамогу Украіне двух высокапастаўленых кардыналаў (Конрада Краеўскага і Міхаіла Чэрні)[10]. 25 сакавіка Францыск асвяціў і Расію, і Украіну[11].
Акрамя іспанскай, свабодна гаварыў на італьянскай і нямецкай мовах.
Цікавыя факты
правіцьЛюбімымі пісьменнікамі Папа называе Хорхэ Луіса Борхеса, Леапольда Марэчаля, а таксама Фёдара Дастаеўскага і Гілберта Чэстэртана. Аматар футболу.
Францыск стаў першым Папам Рымскім, ад імя якога 11 кастрычніка 2013 года ў Беларусь быў перададзены дакумент на беларускай мове, які ўяўляе сабой падзяку Ядвізе Пастарнак, жыхарцы в. Муляры (Вілейскі раён), за служэнне Касцёлу. Дакумент быў урачыста перададзены Апостальскім нунцыем у Беларусі архібіскупам Клаўдзіа Гуджэроці[12].
Францыск асабіста хадайнічаў аб вызваленні беларускіх палітвязняў Мікалая Дзядка, Ігара Аліневіча, Мікалая Статкевіча, Яўгена Васьковіча, Арцёма Пракапенкі і Юрыя Рубцова[13].
Крыніцы
правіць- ↑ а б Franciskus // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Stefon M. Francis I pope // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б в Berger O. Le pape François est mort en ce jour de lundi de Pâques à l’âge de 88 ans // La Voix du Nord — Lille: 2025. — ISSN 0999-2189; 2491-3189
- ↑ а б Pope Francis has died, the Vatican says — 1989. Праверана 21 красавіка 2025.
- ↑ а б Le pape François est mort — Le Monde, 2025. Праверана 21 красавіка 2025.
- ↑ а б в Pope Francis has died on Easter Monday aged 88 - Vatican News — Vatican News, 2025. Праверана 21 красавіка 2025.
- ↑ а б в г д Who's who — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
- ↑ Папа Францішак ці Францыск? — svaboda.org, 14.03.2013, 12:16.
- ↑ Папа римский Франциск (руск.)
- ↑ "Pope Francis dispatches 2 cardinals to Ukraine". Politico. 2022-03-06. Праверана 2022-04-25.
- ↑ "Папа: мы давяраем сябе Марыі, каб залучыцца ў Божы мірны план". Vatican News. 2022-03-25. Праверана 2022-04-25.
- ↑ Упершыню ў гісторыі Папа Рымскі перадаў у Беларусь дакумент на беларускай мове(недаступная спасылка) // БЕЛТА
- ↑ Папа Францыск асабіста хадайнічаў аб вызваленні беларускіх палітвязняў. Хартыя’97
Спасылкі
правіць- Сем фактаў пра Папу Францішка — езуіт, сын эмігранта, футбольны заўзятар — nashaniva.by
- Біяграфія на сайце catholic-hierarchy.org (англ.)
- «Папа Рымскі Францішак» (бел.) — Беларускамоўная інфармацыйная рэдакцыя