Францішак Віславух
Францішак Марыян Віславух (Выславух) (нар. 24 верасня 1896, в. Пярковічы, Кобрынскі павет, Гродзенская губерня — 23 сакавіка 1978, Лондан) — польскі вайсковец, пісьменнік.
| Францішак Віславух | |
|---|---|
| Нараджэнне |
24 верасня 1896 |
| Смерць |
23 сакавіка 1978 (81 год)
|
| Месца пахавання | |
| Бацька | Антоні Ісідар Віславух[d] |
| Маці | Севярына са Скаржынскіх |
| Адукацыя |
|
| Дзейнасць | афіцэр |
| Званне | маёр |
| Бітвы | |
| Узнагароды |
     |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся 24 верасня 1896 года ў радавой сядзібе ў Пярковічы Кобрынскага павета Гродзенскай губерні (цяпер Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці) у заможнай шляхецкай сям’і. Род Віславухаў вядомы з пачатку ХVІ ст. Бацька, Антоній Віславух (1864—1940), быў гісторыкам, бібліяфілам, настаўнікам Брэсцкай гімназіі. У сям’і было дзевяць дзяцей. Малодшы брат Севярын (1900—1968) стаў даследчыкам па гісторыі ВКЛ і Рэчы Паспалітай[1].
У Пярковічах прайшло дзяцінства Францішка Віславуха. У Варшаве ён скончыў сярэднюю школу і паступіў у Акадэмію мастацтваў. У 1914 годзе царскія ўлады маладога вольналюбівага чалавека саслалі ў Вятку. Праўда, прабыў там нядоўга — уцёк на радзіму[1].
У час Грамадзянскай вайны ён уступіў у Польскі легіён, удзельнічаў у савецка-польскай вайне 1919—1921 гадоў. Потым быў выкладчыкам вышэйшага вайсковага каледжа. У канцы 1920-х гадоў яго накіроўваюць у корпус памежнай аховы. Праходзячы ў ім службу, ён аб’ездзіў усю Заходнюю Беларусь[1].
Другую сусветную вайну Ф. Віславух сустрэў у чыне маёра ў Гродне. Польская Рэспубліка не вытрымала маланкавага ўдару немцаў і неўзабаве капітулявала. Разам з рэшткамі польскай арміі Францішак Віславух праз Швецыю накіроўваецца ў Францыю. Тут ён уступае ў Польскі армейскі корпус і прымае ўдзел у вайне Францыі з фашысцкай Германіяй. Але і гэтая барацьба хутка скончылася паражэннем французаў[1].
Ф. Віславух апынуўся ў Англіі. Неўзабаве саюзнікі распачалі баявыя дзеянні ў Афрыцы. Францішка Віславуха прызначылі начальнікам штаба цэнтра падрыхтоўкі запасу корпуса генерала Андэрса. Калі пачаліся цяжкія баі ў Італіі пад Монтэ-Касіна, генерал Андэрс кінуў у гэтае пекла ўсе рэзервы. Разам са сваімі жаўнерамі Ф. Віславух прайшоў франтавымі дарогамі Італіі да самай Перамогі[1].
Пасля вайны Ф. Віславух пасяліўся ў Англіі. Некаторы час быў палкоўнікам Брытанскіх Узброеных Сіл. Пасля выхаду на пенсію займаўся сваёй любімай справай — маляваў карціны і пісаў апавяданні[1].
23 сакавіка 1978 года сэрца пісьменніка спынілася. Пахавалі яго на могілках Патні-Вейл у Лондане[1].
Творчасць правіць
Скразным вобразам усіх мастацкіх твораў Францішка Віславуха з’яўляецца Палессе. У Лондане падрыхтаваў да выдання тры зборнікі сваёй лірычнай прозы: «Opowiadania poleskie» («Палескія апавяданні», 1968), «Na śceżkach Polesia» («На сцежках Палесся», 1976) і «Echa Polesia» («Рэха Палесся», 1979)[1].
Мемуарны аповед Францішка Віславуха грунтаваны на асабістых уражаннях і ўласным досведзе. Аўтар звяртаецца да тэмы, якая складае любоў ягонага жыцця — да Палесся. У сваіх аўтабіяграфічных апавяданнях ён апісвае маляўнічыя вобразы гэтага рэгіёна і ягоных жыхароў з міжваеннага перыяду, рысы іх характару, побыт і звычаі. Асноўнымі рысамі палешукоў аўтар называе асцярожнасць, да якой змушае навакольная прырода, звязаны з ёю недавер і нелюбоў да змен, а таксама схільнасць замыкацца ў сабе. Шматвекавая барацьба за існаванне сярод пушчаў і дрыгвы выпрацавала ў гэтых людзей такія рысы характару, як кемлівасць, самадастатковасць, адвага. Трапнасцю вызначаюцца назіранні і апісанні Ф. Віславуха, якія тычацца земляробства на Палессі, стаўлення насельніцтва да ўлад і чужых людзей, адносін да прыроды[1].
Зноскі
Спасылкі правіць
- 24 верасня 2016 года — 120 гадоў з дня нараджэння Францішка Віславуха (1896—1978), польскага вайсковага дзеяча, пісьменніка, мастака. Паўлюковіч Святлана Мікалаеўна, бібліёграф аддзела абслугоўвання і інфармацыі.