Фрыдрых V Вітэльсбах

Фрыдрых V (ням.: Friedrich V, 26 жніўня 1596 — 29 лістапада 1632) — курфюрст Пфальцкі 1610—1623, кароль Чэхіі (Фрыдрых I) 1619—1620, сын і спадчыннік Фрыдрыха IV, курфюрста Пфальцкага, і Луізы Юліяны Аранскай, дачцы Вільгельма Аранскага і Шарлоты Манпансье дэ Бурбон.

Фрыдрых V Вітэльсбах
ням.: Friedrich V. von der Pfalz
пфальцграф Рэйнскі 19 верасня 1610 — 1623
Папярэднік	Фрыдрых IV[d]
Пераемнік	Максіміліян I Вітэльсбах
кароль Чэхіі 4 лістапада 1619 — 13 лістапада 1620
Папярэднік	Маціяс Габсбург
Пераемнік	Фердынанд II Габсбург
Нараджэнне	26 жніўня 1596(1596-08-26) Дэйншванг[d], Курпфальц
Смерць	29 лістапада 1632(1632-11-29)[…] (36 гадоў) Майнц, Майнцкае курфюрства, Свяшчэнная Рымская імперыя
Месца пахавання	невядома
Род	Вітэльсбахі
Бацька	Фрыдрых IV[d]
Маці	Луіза Юліяна Аранская-Насау[d]
Жонка	Елізавета Сцюарт
Дзеці	Henry Frederick, Hereditary Prince of the Palatinate[d], Карл I Людвіг, Лізавета Багемская, Руперт Пфальцкі, Maurice of the Palatinate[d], Louise Hollandine of the Palatinate[d], Edward, Count Palatine of Simmern[d], Henriette Marie of the Palatinate[d], Сафія Гановерская, Philip Frederick of the Palatinate[d], Gustavus Adolphus of the Palatinate[d], Charlotte of the Palatinate[d] і Ludwig von der Pfalz[d]
Веравызнанне	пратэстанцтва
Дзейнасць	арыстакрат, палітык, палкаводзец
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Фрыдрых V атрымаў у спадчыну курфюрства Пфальц пасля смерці бацькі 19 верасня 1610 года. У 1618 годзе годзе пачалося чэшскае паўстанне супраць імператара Фердынанда II (т. з. Другая Пражская дэфенестрацыя), якое перарасло ў Трыццацігадовую вайну. Паўстанцы прапанавалі 28 верасня 1618 года Фрыдрыху карону Чэхіі, як лідару Евангелічнай уніі, заснаванай яго бацькам для абароны пратэстанцызму ў Свяшчэннай Рымскай імперыі.

Фрыдрых прыняў прапанову і быў каранаваны 4 лістапада 1619 года, аднак хутка пацярпеў паражэнне ў бітве на Белай Гары (8 лістапада 1620 года), атрымаўшы мянушку Зімовы кароль. Ён заставаўся намінальна каралём Багеміі да 13 лістапада 1620 года. Пасля гэтага імперскія войскі ўварваліся ў яго асноўныя ўладанні — Пфальц. Імперскім эдыктам у 1623 годзе ён быў пазбаўлены ўладанняў і тытула. Да канца жыцця ён з сям’ёй знаходзіўся ў выгнанні.

Сям’я

Жонка: з 1613 Елізавета Сцюарт, дачка Якава I, караля Англіі, і Ганны Дацкай. Дзеці:

• Фрыдрых Генрых (1614—1629)
• Карл I Людвіг (1617—1680), па ўмовах Вестфальскага міру ў 1648 аднавіў тытул курфюрста.
• Елізавета (1618—1680)
• Руперт фон Шымерн (1619—1682), герцаг Камберленд
• Морыц (1620—1654)
• Луіза Галандзіна (1622—1709)
• Людвіг (1624—1625)
• Эдуард Пфальцкі (1625—1663)
• Генрыэта Марыя (1626—1651)
• Іаган Філіп Фрыдрых (1627—1650)
• Шарлота (1628—1631)
• Сафія (1630—1714); муж з 1658 Эрнст Аўгуст, курфюрст Гановера, маці Георга I, караля Вялікабрытаніі
• Густаў Адольф (1632—1651)