Ханс Альбрэхт Бетэ

Ганс (Ханс) Альбрэхт Бетэ (ням.: Hans Albrecht Bethe; 2 ліпеня 1906, Страсбург, Эльзас-Латарынгія, Германская імперыя - 6 сакавіка 2005, Ітака, штат Нью-Ёрк, ЗША) — амерыканскі астрафізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1967).

Ханс Альбрэхт Бетэ
ням.: Hans Albrecht Bethe
Дата нараджэння	2 ліпеня 1906(1906-07-02)[…]
Месца нараджэння	Страсбур
Дата смерці	6 сакавіка 2005(2005-03-06)[…] (98 гадоў)
Месца смерці	Ітака, Томпкінс[d], Нью-Ёрк, ЗША
Грамадзянства	Германскі рэйх  ЗША
Бацька:	Albrecht Bethe[d]
Род дзейнасці	фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	фізіка, астрафізіка
Месца працы	Цюбінгенскі ўніверсітэт Манчэстэрскі ўніверсітэт Карнельскі ўніверсітэт Манхэтэнскі праект Франкфурцкі ўніверсітэт імя Ёгана Вольфганга Гётэ
Навуковая ступень	доктарская ступень[d] (1928)
Альма-матар	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна Франкфурцкі ўніверсітэт імя Ёгана Вольфганга Гётэ (1926) Масачусецкі тэхналагічны інстытут
Навуковы кіраўнік	Арнальд Зомерфельд
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША Расійская акадэмія навук Амерыканскае філасофскае таварыства[d] Амерыканскае астранамічнае таварыства[d] Амерыканскае фізічнае таварыства[d]
Узнагароды і прэміі	Міжнародны залаты медаль Нільса Бора[d] (1976) Нобелеўская прэмія па фізіцы (1967) медаль імя Макса Планка[d] (1955) Вялікі залаты медаль імя М. В. Ламаносава[d] (1989) Rumford Prize[d] (1963) медаль Генры Дрэйпера[d] (1947) медаль Франкліна[d] (1959) медаль Кэтрын Брус (2001) Медаль Эрстэда[d] (1993) Oskar Klein Medal[d] (1990) Eddington Medal[d] (1961) Нацыянальны навуковы медаль ЗША (1975) Leo Szilard Lectureship Award[d] (1981) Albert Einstein Peace Prize[d] (1992) член Амерыканскага фізічнага таварыства[d] Бэйкераўская лекцыя[d] (1993) Прэмія Энрыка Фермі[d] (1961) член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук[d] Foreign Member of the Royal Society[d] Member of the National Academy of Sciences of the United States[d] (1944)
Подпіс
Ханс Альбрэхт Бетэ на Вікісховішчы

Біяграфія

У 1924-1928 навучаўся ў Франкфурцкім і Мюнхенскім універсітэтах. Доктарская ступень (1928). Яго маці была яўрэйкай і яму давялося ў 1933 эміграваць у Вялікабрытанію, з 1935 у ЗША. З 1937 прафесар Карнельскага ўніверсітэта ў Ітацы (штат Нью-Ёрк). У 1941 атрымаў амерыканскае грамадзянства. Браў удзел у работах, якія праводзіліся ў рамках Манхэтанскага праекта.

Асноўныя працы прысвечаны ядзернай фізіцы і астрафізіцы. Адкрыў пратон-пратонны цыкл тэрмаядзерных рэакцый (1938). Прапанаваў шасціступеньчаты вугляродна-азотны цыкл, які дазваляе растлумачыць працэс праходжання тэрмаядзерных рэакцый у масіўных зорках (1938), незалежна ад К. Вайцзэккера). Бетэ належыць формула для вызначэння страт энергіі зараджанай часціцай, якая рухаецца ў рэчыве (1934). У 1947 Бетэ патлумачыў лэмбаўскі зрух, увёўшы ў квантавую тэорыю радыяцыйныя папраўкі і паклаўшы пачатак тэорыі перанарміровак. У тэорыі элементарных часціц шырока ўжываецца раўнанне Бетэ - Солпітэра, якое апісвае сістэму двух узаемадзейнічаючых часціц (1951).

У 1929 годзе распрацаваў квантавахімічную тэорыю крышталічнага поля.