Магія
Ма́гія (грэч. μαγεία "варажба") або чарадзе́йства, чараўні́цтва — рытуалы, пабудаваныя на веры ў магчымасць звышнатуральнага ўздзеяння на навакольны свет праз пэўныя дзеянні або бяздзеянне.
Магічнае мысленне
правіцьМагію часам вызначаюць як пэўны спосаб мыслення, які абапіраецца на памылковае разуменне сувязяў у навакольным свеце і пабудову ілжывых асацыяцый, што становіцца прычынай звароту да звышнатуральнай практыкі. Як заўважае частка даследчыкаў, магічнае мысленне магчыма ў сітуацыі, калі адсутнічае лагічная ўзаемасувязь паміж ўсведамленнем і вопытам. Замест гэтага навакольная прастора і рэчы ў ёй аб'ядноўваюцца з дапамогай пачуццёвага ўспрымання.
Псіхолагі тлумачаць магічнае мысленне як абарону ад несвядомых страхаў. Зігмунд Фрэйд адным з першых заўважыў сувязь паміж магічным мысленнем і кагнітыўным развіццём чалавечай асобы, звязаны з пераносам псіхічнага самаадчування на знешняе асяроддзе. Альтэрнатывай гэтаму погляду з'яўляецца разгляд магіі лінгвістамі як формы абстрагавання, пабудовы аналогій для выразу ўнутранага стану.
Магія і рэлігія
правіцьЗвычайна магічная практыка шчыльна звязана з рэлігійнымі ўяўленнямі. Некаторыя рэлігійныя рытуалы, накшталт прашэння ў багоў, малітваў, ахвярапрынашэнняў, схавання сапраўдных імёнаў багоў, абрады ачышчэння і г. д., знешне нагадваюць ці з'яўляюцца па сваёй сутнасці магічнымі.
Джэймс Джордж Фрэзер размежаваў магію і рэлігію. Згодна яго перакананням, магія больш нагадвае навуку, паколькі прапануе не шанаванне, а ўздзеянне на сілы прыроды. Магія ўзнікла раней за рэлігію і са з'яўленнем рэлігіі была амаль выціскнута. Аднак тэорыя Дж. Дж. Фрэзера не была цалкам падмацавана факталагічнай базай, таму ў пазнейшы час антраполагі і этнолагі адмовіліся ад яе.
Віды магіі
правіцьЗвычайна адасабляюць шкодную (чорную) і бясшкодную (белую) магію. Таксама вылучаюць іншыя віды магіі:
Па функцыянальнаму прызначэнню:
- Любоўная магія
- Ваенная магія
- Абарончая магія
- Знахарства або лекарская магія
- Вытворчая магія
- Мантыка, або прадказальная магія
Па спосабу ўздзеяння:
- Кантактная
- Гамеапатычная (імітацыйная)
Па прадмету ўздзеяння:
- Астралогія
- Некрамантыя
- Магія стыхіяў (агню, вады, зямлі, паветра)
- Прыродная магія (жывых і раслінных аб'ектаў)
- Магія слова
- Магія лічбаў
- Магія імёнаў
Дадзеная класіфікацыя можа быць пашырана ў залежнасці ад выбару тых ці іншых чыннікаў магічных рытуалаў. Трэба таксама мець на ўвазе, што большасць магічных дзеянняў мае комплексны характар.
Гл. таксама
правіцьСпасылкі
правіць- James George Frazer, The Golden Bough: A Study in Magic and Religion
- Sigmund Freud, Totem and Taboo. Chapter III. Animism, Magic and the Omnipotence of Thought
- Ішчанка С. Справы пра чарадзействы ў копных судох ХVІІ ст.
- Вольга Корсак, Магія абярэгаў
- Беларуская магія Архівавана 8 лютага 2022.
- Таццяна Валодзіна, Мэдычная магія ў народным календары беларусаў Архівавана 1 лістапада 2011.
- Магічныя ўласцівасці лекавых раслін Архівавана 5 сакавіка 2016.
- Ірына Сынкова, Міхаіл Тарэлка. Знахарскі тэкст з беларуска-татарскага рукапіса