Эванджэліста Тарычэлі

італьянскі вучоны

Эванджэліста Тарычэ́лі[9] (італ.: Evangelista Torricelli; 15 кастрычніка 1608, Фаэнца — 25 кастрычніка 1647, Фларэнцыя) — італьянскі матэматык і фізік, вучань Галілея. Вядомы як аўтар канцэпцыі атмасфернага ціску і прадаўжальнік справы Галілея ў галіне распрацоўкі новай механікі. Вучнем Тарычэлі быў Вінчэнца Вівіяні.

Эванджэліста Тарычэлі
італ.: Evangelista Torricelli
Дата нараджэння 15 кастрычніка 1608(1608-10-15)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 25 кастрычніка 1647(1647-10-25)[1][2][…] (39 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці матэматык, фізік, вынаходнік
Навуковая сфера фізіка
Месца працы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Бенедэта Кастэлі[8]
Член у
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Матэматычную адукацыю атрымаў у Рыме. З 1642 года прафесар матэматыкі і фізікі ў Фларэнтыйскім універсітэце.

Галоўныя адкрыцці

правіць

У 1643 годзе адкрыў існаванне атмасфернага ціску і вакууму (Тарычэліева пустата). Вынайшаў ртутны барометр і спіртавы тэрмометр. Займаўся канструяваннем мікраскопаў, шліфаваў лінзы для тэлескопаў.

У 1641 годзе сфармулявай закон выцякання вадкасці праз адтуліны сасуда і вывеў формулу скорасці выцякання (формула Тарычэлі)[10].

У гонар вучонага атрымала назву пазасістэмная адзінка адзінка вымярэння ціску — тарычэлі (тор)[9][11][12][13].

Асноўныя працы

правіць
  • Trattato del moto (1640).
  • Opera geometrica (1644).
  • Lezioni accademiche (1715, пасмяротна.)
  • Esperienza dell’argento vivo (Берлін, 1897, пасмяротна).

Крыніцы

правіць
  1. а б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
  2. а б Evangelista Torricelli // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. а б Favino F. TORRICELLI, Evangelista // Dizionario Biografico degli Italiani — 2019. — Vol. 96. Праверана 23 студзеня 2023.
  4. https://books.google.cat/books?id=FVZ97lqmSnAC&pg=PA42 — С. 42.
  5. Гельфер Я. М. Торричелли Эванджелиста // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1977. — Т. 26 : Тихоходки — Ульяново. — С. 116. Праверана 28 верасня 2015.
  6. Find a Grave — 1996.
  7. а б в г д е ё MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
  8. Матэматычная генеалогія — 1997.
  9. а б БелЭн 2002.
  10. Физика : учеб. для 7-го кл. учреждений общ. сред. образования с рус. яз. обучения / Л. А. Исаченкова, Ю. Д. Лещинский; под ред. Л. А. Исаченковой. — 2-е изд., пересмотр. — Минск : Нар. асвета, 2013. — 183 с. : ил.
  11. Наумчик В. Н. Торриче́лли (Торр) // Физика: словарь-справочник для школьников (руск.) / В. Н. Наумчик, Э. М. Шпилевский. — Мн.: Новое знание, 2010. — С. 367. — 592 с. — 3 010 экз. — ISBN 978-985-475-397-3. (руск.)
  12. Болсун А. И. Торр (тор) // Краткий словарь физических терминов (руск.) / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 346. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)
  13. Торр // Телевизионная башня — Улан-Батор. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2016. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов; 2004—). — ISBN 978-5-85270-369-9.

Літаратура

правіць