Эдыкт аб талерантнасці (1782)

(Пасля перасылкі з Эдыкт аб талерантнасці, 1782)

Эдыкт аб талерантнасці (ням.: Toleranzpatent) — дакумент, выдадзены святым рымскім імператарам Іосіфам II 2 студзеня 1782 года. Паводле яго яўрэі атрымалі большую свабоду ў адпраўленні сваіх рэлігійных абрадаў.

Патэнт стаў часткаю праводзімай Іосіфам II палітыкі радыкальных рэформ па пераўтварэнні імперыі Габсбургаў у ідэальную асветніцкую дзяржаву. Дагэтуль ён выдаў эдыкт, які тычыўся толькі хрысціянскіх дэнамінацый. Жыды ж падпадалі пад ранейшыя абмежаванні, усталяваныя ў Сярэднявеччы: так, яны не мелі права валодаць нерухомасцю.

Патэнт 1782 года першапачаткова распаўсюджваўся на ніжнюю Аўстрыю. Паводле яго ўмоў яўрэйскія дзеці атрымлівалі магчымасць навучацца ў дзяржаўных школах альбо засноўваць уласныя з нямецкай мовай навучання. Дарослыя атрымалі дазвол навучацца ва ўніверсітэтах, займацца гандлем, адчыняць прадпрыемствы і служыць у войску. Ранейшыя патрабаванні па абавязковым нашэнні залатой зоркі альбо сплаты асобнага падатку былі скасаваныя[1].

Тым не менш, замест выкарыстання пісьмовага іўрыта і размоўнага ідыша прадугледжвалася ўжыванне нямецкай мовы. Афіцыйныя дакументы і падручнікі не маглі друкавацца на іўрыце[2]. «Талерантныя» яўрэі ў Вене і інтэлігенцыя падтрымала патэнт Іосіфа II, аднак большасць асцерагалася магчымай асіміляцыі і пагрозы культуры і ладу жыцця[3].

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. Ingrao, W. Charles. The Habsburg Monarchy 1618-1815. — Cambridge University Press, 1994. — С. 199.
  2. O’Brien, H.C. Ideas of Religious Toleration at the time of Joseph II // Transactions of the American Philosophical Society. — С. 30.
  3. Jews in Austria 02: Jews from 16th to 19th century // Encyclopaedia Judaica. — 1971. — Т. 3. — С. 892—. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2013.

Спасылкі правіць