Юрбарк

Юрбарк або Юрбарг, таксама Юрбаркас (літ.: Jurbarkas, жам. Jorbarks) — горад у заходняй Літве, на рацэ Нёман. Адміністрацыйны цэнтр Юрбаркскага раёна Таўрогскага павета. Горад адносіцца да этнаграфічнага рэгіёну Жамойць.

Горад Юрбарк літ.: Jurbarkas Герб Сцяг Краіна Літва Павет Таўрагскі Раён Юрбаркаскі Каардынаты 55°05′00″ пн. ш. 22°46′00″ у. д. Першая згадка 1259 Плошча 13,28 км² Вышыня цэнтра 29 м Насельніцтва ▲10 571 чал. (1 студзеня 2023) Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-74001 Афіцыйны сайт jurbarkas.lt Юрбарк на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў 1259 годзе як аб крыжацкі замак Георгенбург. Замак месціўся прыкладна за 3 км на захад ад сучаснага горада, на ўзвышшы Біспілукаі. Крыжакі пакінулі замак толькі пасля Грунвальдскай бітвы ў 1410 годзе, ён перайшоў пад уладу Вялікага Княства Літоўскага, стаўшы памежным паселішчам з мытнай заставай (ст.-бел. Юрборк і Юрборг).

У 1611 годзе Юрбарк атрымаў ад вялікага князя Жыгімонта Вазы магдэбургскае права. У 1795 годзе, пасля падзелаў Рэчы Паспалітай Юрбарк трапіў у склад Расійскай імперыі і быў уключаны ў склад Ковенскай губерні (1795—1915 гады). У складзе Расійскай імперыі Юрбург належаў фаварыту імператрыцы Кацярыны — Платону Зубаву, які прадаў горад ураду ў 1840 годзе. У 1846 годзе расійскі імператар Мікалай I падараваў Юрбарк князю Іларыёну Васільчыкаву. Горад развіваўся разам з ростам гандлёвага абароту на Нёмане, але пасля пракладкі чыгуначных ліній прыйшоў у заняпад. У 1831 годзе, падчас паўстання 1830—1831 гадоў, горад быў часова заняты войскам паўстанцаў.

У 1909 годзе ў Юрбарку была тэлеграфная станцыя, прыстань, мытная застава і аптэка. Большасцю насельніцтва былі яўрэі.

З 1918 года Юрбарк у складзе Літвы, каля паловы насельніцтва былі яўрэямі. Пасля 1940 года Юрбарк у Літоўскай ССР.

У час Другой сусветнай вайны большасць насельніцтва Юрбарка — яўрэі — была забіта нямецкімі войскамі і літоўскімі калабарацыяністамі, таксама загінулі сотні літоўцаў, у тым ліку скульптар Вінцас Грыбас.

З 1950 года Юрбарк стаў раённым цэнтрам. З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы.

Насельніцтва

Год Колькасць 1885 2 869 1904 6 490 1923 4 409 1959 4 412 1970 6 575 1979 10 793 1989 14 364 2001 13 792 2001 13 797 2002 13 600 Год Колькасць 2003 13 489 2004 13 305 2005 13 625 2005 13 101 2006 13 522 2006 12 756 2007 13 364 2007 12 478 2008 13 307 2008 12 299 Год Колькасць 2009 13 115 2009 12 033 2010 12 968 2010 11 778 2011 11 232 2011 11 293 2012 11 075 2013 10 944 2014 10 878 2015 10 747 Год Колькасць 2016 10 609 2017 10 358 2018 10 079 2019 9 846 2020 9 720 2021 10 186 2022 10 051 2023 10 571

Гарады-пабрацімы

•  Богенсэ^[d], Данія
•  Вейл-оф-Гламарган^[d], Вялікабрытанія
•  Гайнаўка, Польшча
•  Крайльсгайм, Германія
•  Крыулень^[d], Малдова
•  Лаакдаль^[d], Бельгія
•  Ліхтэнберг, Германія
•  Рын, Польшча

Літаратура

• Зміцер Віцько. Юрбаркская бітва // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак. А — Я. — С. 420. — 696 с. — ISBN 978-985-11-0487-7 (т. 3), ISBN 985-11-0315-2.
• Jurborg // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy (польск.). — Warszawa, 1882. — S. 628.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Юрбарк