Ян Агінскі
Ян Агінскі (каля 1625 — 24 лютага 1684) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага.
| Ян Агінскі | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Герб «Агінец» | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Казімір Ян Сапега | ||||||
| Пераемнік | Юзаф Багуслаў Слушка | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Казімір Ян Сапега | ||||||
| Пераемнік | Дамінік Міхал Слушка | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Мікалай Цеханавецкі | ||||||
| Пераемнік | Шыман Караль Агінскі | ||||||
| Нараджэнне | каля 1625 ці 1619 | ||||||
| Смерць |
24 лютага 1684[1][2] |
||||||
| Род | Агінскія | ||||||
| Бацька | Самуэль Леў Агінскі | ||||||
| Маці | Соф’я з Білевічаў[d] | ||||||
| Жонка | Ганна з Сямашкаў[d] і Яанна Тэадора з Нарушэвічаў[d][3] | ||||||
| Дзеці | Мікалай Францішак Агінскі, Леан Казімір Агінскі[d], Рыгор Антоні Агінскі, Казімір Дамінік Агінскі, Ганна з Агінскіх[d], Алена з Агінскіх[d], Марыяна з Агінскіх[d][4], Марцыян Антоні Агінскі[d] і Аляксандр Агінскі[d] | ||||||
Біяграфія правіць
Паходзіў з роду Агінскіх, сын Самуэля і Соф’і Білевіч. Быў выхаваны ў праваслаўі, але пасля стаў каталіком[5].
Ваўкавыскі харужы з 1650 і маршалак з 1657, падваявода віленскі ў 1661—1665, польны пісар ВКЛ ў 1668—1672, ваявода мсціслаўскі ў 1672—1682, полацкі і гетман польны літоўскі з 1682; пасол на соймы 1658, 1667, 1668, дэпутат Трыбунала ВКЛ у 1654.
У 1654 перайшоў на бок цара Аляксея Міхайлавіча, з 1656 зноў у войску ВКЛ, удзельнічаў у бітвах супраць шведаў і войск цара, супраць туркаў і крымскіх татар. Удзельнік бітвы пад Венай 1683. Ён памёр 24 лютага 1684 г. у Кракаве пасля вяртання з ваеннай экспедыцыі[5].
Пераходзіў з адных магнацкіх груповак у іншыя са значнай выгадай для сябе. Валодаў шматлікімі маёнткамі.
Разам з другой жонкай Яаннай Тэадорай з Нарушэвічаў ён заснаваў у 1679 годзе францішканскі кляштар ў сваім маёнтку Лапеніца ў Ваўкавыскім павеце[5].
Сям’я правіць
Двойчы жанаты: з Ганнай Сямашкай (шлюб у 1645) меў дзяцей
- Мікалая Францішка;
- Рыгора Антонія;
- Льва Казіміра;
- Ганну;
- Марыяну Ганну;
- Алену. У першым шлюбе са Станіславам Далматам-Ісайкоўскім, сынам Яна Ісайкоўскага і Яанны Тэадоры з Нарушэвічаў (другой жонкі Яна Агінскага), у другім — за чашнікам вялікім літоўскім Мікалаем Тарла. Фундавала выданне «Збору цудаў» гарадзенская Маці Божай Студэнцкай[5].
Другі раз ажаніўся ў 1660 з Яанай Тэадорай Нарушэвіч, дачкой Станіслава Нарушэвіча, ад якой меў дзяцей:
- Аляксандра;
- Казіміра Дамініка;
- Марцыяна Антонія.
Зноскі
- ↑ https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jan-jacek-oginski-h-wlasnego
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. V, Ziemia połocka i województwo połockie XIV‒XVIII wiek / пад рэд. Г. Люлевіч — Warszawa: 2018. — С. 239. — ISBN 978-83-65880-49-9
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 194. — ISBN 978-83-65880-76-5
- ↑ Мицик Ю. Халецькі – провідний шляхетський рід Речицького краю у XVII–XVIII ст. // Україна крізь віки: Збірник наукових праць на пошану академіка НАН України професора Валерія Смолія — Київ: Інститут історії України НАН України, 2010. — С. 1065. — 1096 с. — ISBN 978-966-02-5552-4
- ↑ а б в г Цудатворны абраз Маці Божай Студэнцкай і гарадзенская шляхта: ідэнтыфікацыя, радаводы, сувязі. «Герольд Litherland» № 18. 2011.
Літаратура правіць
- Грыцкевіч А. Агінскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 203. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
Спасылкі правіць
- Генеалогія магнацкіх радоў Рэчы Паспалітай Архівавана 27 верасня 2013.