21-ы літоўскі пяхотны полк

21-ы пяхотны полк — полк лінейнай пяхоты, створаны загадам Напалеона летам 1812 года з рэкрутаў і добраахвотнікаў земляў былога Вялікага княства Літоўскага.

Гісторыя

Рэкруты ў 21-ы пяхотны полк набіраліся ў асноўным з Беластоцкага і Гродзенскага дэпартаментаў. Полк спачатку узначальваў Кароль Пшаздзецкі, потым Антоні Гелгуд. Яго заступнікам быў маёр Эміліан Венгерскі (Emilian Węgierski) — былы шэф батальёна 15-га пяхотнага палка, камандзірамі батальёнаў былі Валенці Андрыхевіч (Walenty Andrychiewicz) — былы капітан 1-га пяхотнага палка, Францыск Гурскі (Franciszek Górski) — былы капітан 6-га пяхотнага палка, Войцех Лашэўскі (Wojciech Łaszewski) — былы капітан 8-га пяхотнага палка.

У баях на тэрыторыі былога ВКЛ полк не ўдзельнічаў. Адышоў у Варшаву, адтуль у Модлін.

Строй

Строй мадэлі 1810 года, як у войску Герцагства Варшаўскага. Курткі гранатавыя, канты кармазінавыя, рабат белы. На рагатыўках ці ківерах над нумарной бляхай Арол з Пагоняй. У 1813 годзе, напэўна, Пагоня.

Сцягі палкавыя

Не захаваліся. Гембаржэўскі апісваў сцяг 19-га пяхотнага палка як чырвона-блакітны з белым Арлом. Напэўна, сцяг 21-га пяхотнага палка быў падобны. У Варшаве захоўваюцца чырвона-блакітныя сцягі з Арлом без нумара палка з часоў 1812 года. Напэўна, сярод іх ёсць сцягі палкоў, сфарміраваных на тэрыторыі былога ВКЛ.

Артэфакты з музеяў і прыватных калекцый

Захавалася чорна-белая выява страчанага партрэта Караля Пшаздзецкага.

Гл. таксама

• 18-ы літоўскі пяхотны полк
• 19-ы літоўскі пяхотны полк
• 20-ы літоўскі пяхотны полк
• 22-і літоўскі пяхотны полк

Літаратура

• A. Tomaszewicz. Wojsko Wielkiego Księstwa Litewskiego w roku 1812 // Nasz Czas. — 2006. — № 18.
• W. Bagiński. Dawne guziki polskie. Kraków: Nakład towarzystwa numizmatycznego, 1899.
• B. Gembarzewski. Wojsko Polskie, Księstwo Warszawskie 1807—1814. Warszawa, 1905, reprint wyd. Kurpisz, Poznań, 2003.
• H. L. Gaidis. Napoleon’s Lithuanian Forces // LITUANUS. — 1984. — Vol. 30, № 1.
• Guziki. Polskie guziki wojskowe od XVI do końca XX wieku. Przewodnik dla kolekcjonerów. Warszawa, 1999.
• J. Tyszkiewicz. Historia 17 pułku ułanów na tle wojsk litewskich 1812—1814 / w opracowaniu D. Nawrota, A. Nieuważnego. Gdynia: Wydawnictwo «Armagedon», 2004.
• J. R. Elting. Napoleonic uniforms, vol. I—IV, 1993.
• C. Lienhart, R. Humbert. Les uniformes de l’Armee Francaise. Leipzig, 1908.
• D. Nawrot. Litwa i Napoleon w 1812 roku. Katowice, 2008.
• Акты Виленской археографической комиссии. Т. XXXVII. Вильна, 1912.
• Вильна в 1812 году. В память столетней годовщины Отечественной войны. Составил Ф. А. Кудринский. С факсимиле Императора Александра I, Наполеона и некоторых русских генералов. Вильна: Издание Управления Виленскаго Учебнаго Округа Типография А. Г. Сыркина, 1912.
• И. Кудряшов. Вооруженные силы Литовского княжества 1812 года // Старый барабанщик. — 1992. — № 1. — С. 20—27.
• В. Швед, С. Данскіх. Заходні рэгіён Беларусі ў часы напалеонаўскіх войнаў. 1805—1815 гады. — Гродна: ГрДУ імя Янкі Купалы, 2006.
• Сборник Императорского Русского исторического общества. Т. 128. Петербург, 1909.
• Часовая мінская газета. 1812 год. — Мн.: Выд. В. Хурсік, 2008.