Лістаеды

Лістаеды (Chrysomelidae) — адно з найбуйнейшых сямействаў цвердакрылых насякомых, якое налічвае да 35 000 відаў, апісаных ў 2500 родах. Патэнцыйная колькасць відаў можа быць значна больш: да 50 або 60 тысяч відаў.

Лістаеды
Chrysolina herbacea
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Жукі Падатрад:  Разнаедныя Інфраатрад:  Cucujiformia Надсямейства:  Chrysomeloidea Сямейства:  Лістаеды
Міжнародная навуковая назва
Chrysomelidae Latreille, 1802
Тыпавы род
Chrysomela
Падсямействы
Synetinae Donaciinae Criocerinae Clytrinae Cryptocephalinae Eumolpinae Chrysomelinae Galerucinae — Казяўкі Cassidinae Lamprosomatinae
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   114509 NCBI   27439 EOL   7463 FW   69420

Апісанне

Даўжыня да 20 мм. Цела круглае, авальнае або цыліндрычнае. Афарбоўка пераважна яркая, з металічным бляскам, бывае з плямамі і палосамі. Вусікі найчасцей 11-членікавыя, нітка- або ружанцападобныя. Крылы добра развітыя. Ногі бегальныя.

Распаўсюджанне

Пашыраны ўсюды, акрамя Антарктыды, найбольш шматлікія ў тропіках. На тэрыторыі Беларусі больш за 300 відаў. Жывуць пераважна ў лясах, на лугах, балотах, па берагах вадаёмаў, некаторыя — пад вадой.

Асаблівасці біялогіі

Кормяцца лісцем (адсюль назва). Характэрны палавы дымарфізм. Адкладваюць яйкі, ёсць яйцажывародныя. Лічынкі валікападобныя, укрытыя бародаўкамі або валаскамі, з развітымі груднымі нагамі, праходзяць 3—5 узростаў. Кукалка свабодная, радзей у кокане.

Значэнне для чалавека

Большасць відаў — шкоднікі лясных, палявых, пладовых, агароднінных раслін. Найбольш вядомы каларадскі жук, зерневым злакам шкодзяць хлебныя і агародныя блошкі, хлебныя п’явіцы (Oulema); буракам, лёну — бураковыя і льняныя блошкі (Aphthona euphorbiae); дрэвам — таполевы (Chrysomela populi), дубовы, вярбовы лістаеды і інш. Некаторыя віды выкарыстоўваюць для біялагічныя барацьбы з пустазеллем.

Гл. таксама

• Лістаед аблямаваны
• Gonioctena
• Блошкі

Літаратура

• Смірнова Т. П. Лістае́ды // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 287—288. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Лістае́ды // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — С. 193. — 588 с., іл. — 10 000 экз.