Дзьмухавец
Дзьмухавец, Дмухавец[3], Адуванчык[4] (Taráxacum) — род шматгадовых травяністых раслін сямейства Астравыя (Asteraceae).
| Дзьмухавец | |||||||||||||||||||
 Цвіценне дзьмухаўцоў у маі | |||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||
|
Taraxacum F.H.Wigg., 1780 | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Назва правіць
Назва Taraxácum паходзіць ад лацінізацыі арабскай (tharakhchakon) або персідскай (talkh chakok) назвы іншай складанакветнай расліны.
Апісанне правіць
Дзьмухавец — расліна з галінастым, стрыжневым коранем таўшчынёй каля 2 см і даўжынёй каля 60 см, у верхняй частцы пераходзіць у кароткае шматгаловае карэнішча.
Лісце голае, перыста-надрэзанае або суцэльнае, сабранае ў прыкаранёвую разетку.
Кветаносная стрэлка сакавітая, цыліндрычная, полая ўсярэдзіне, заканчваецца адзіночным кошыкам язычковых ярка-жоўтых кветак.
Усе часткі расліны ўтрымліваюць густы белы малочнападобны сок.
Цвіце дзьмухавец ў маі, плоданасіць пачынае сямянкамі з белым чубком з чэрвеня.
Пашырэнне правіць
Пашыраны ў халодных і ўмераных паясах зямнога шара, за выключэннем высакагорных раёнаў і арктычных шырот. На Беларусі расце адуванчык лекавы (Taraxacum officinale).
Віды правіць
Дзьмухаўцы, якіх існуе звыш двух тысяч апаміктычных мікравідаў і каля сямідзесяці так званых «буйных» ці зборных відаў.
- Некаторыя віды
- Taraxacum acricorne Dahlst.
- Taraxacum alatum H.Lindb.
- Taraxacum albescens Dahlst.
- Taraxacum angustisectum H.Lindb.
- Taraxacum angustisquameum Dahlst. ex H.Lindb.
- Taraxacum assurgens Markl.
- Taraxacum aurosulum H.Lindb.
- Taraxacum bessarabicum (Hornem.) Hand.-Mazz.
- Taraxacum canoviride Puol.
- Taraxacum commixtum G.E.Haglund
- Taraxacum cordatum Palmgr.
- Taraxacum crassipes H.Lindb.
- Taraxacum crispifolium H.Lindb.
- Taraxacum croceiflorum Dahlst.
- Taraxacum curvilobatum Sahlin
- Taraxacum dahlstedtii H.Lindb.
- Taraxacum dilatatum H.Lindb.
- Taraxacum dissimile Dahlst.
- Taraxacum distantilobum H.Lindb.
- Taraxacum distinctum H.Lindb.
- Taraxacum ekmanii Dahlst.
- Taraxacum erythrospermum Andrz. ex Besser
- Taraxacum euoplocarpum Markl.
- Taraxacum falcatum Brenner
- Taraxacum fasciatum Dahlst.
- Taraxacum fulvum Raunk.
- Taraxacum geminatum G.E.Haglund
- Taraxacum haematicum H.Øllg. & Wittzell
- Taraxacum haematopus H.Lindb.
- Taraxacum hamatilobum Dahlst.
- Taraxacum hollandicum Soest
- Taraxacum hybernum Steven
- Taraxacum insigne M.P.Christ. & Wiinst.
- Taraxacum isophyllum G.E.Haglund
- Taraxacum karelicum H.Lindb. & Markl.
- Taraxacum kjellmanii Dahlst.
- Taraxacum kok-saghyz L.E.Rodin — Кок-сагыз
- Taraxacum laciniosum Dahlst.
- Taraxacum laticordatum Markl.
- Taraxacum latisectum H.Lindb.
- Taraxacum leucoglossum Brenner
- Taraxacum linguicuspis H.Lindb.
- Taraxacum litorale Raunk.
- Taraxacum longisquameum H.Lindb.
- Taraxacum maculatum Jord.
- Taraxacum marginatum Dahlst.
- Taraxacum marklundii Palmgr.
- Taraxacum maurostigma Markl.
- Taraxacum microcranum Markl. ex Markl.
- Taraxacum mimulum Dahlst. ex H.Lindb.
- Taraxacum obliquilobum Dahlst.
- Taraxacum ostenfeldii Raunk.
- Taraxacum pallidulum H.Lindb.
- Taraxacum pannulatum Dahlst.
- Taraxacum paucijugum Markl.
- Taraxacum pectinatiforme H.Lindb.
- Taraxacum penicilliforme H.Lindb.
- Taraxacum planum Raunk.
- Taraxacum platypecidum Diels
- Taraxacum proximum (Dahlst.) Raunk.
- Taraxacum pseudofulvum H.Lindb.
- Taraxacum pulchrifolium Markl.
- Taraxacum pycnolobum Dahlst.
- Taraxacum reinthalii Markl.
- Taraxacum serotinum (Waldst. & Kit.) Fisch.
- Taraxacum stellare Markl.
- Taraxacum sublaciniosum Dahlst. & H.Lindb.
- Taraxacum tenebricans (Dahlst.) H.Lindb.
- Taraxacum tenellisquameum Markl. ex Markl.
- Taraxacum tenuilobum (Dahlst.) Dahlst.
- Taraxacum tinctum Markl.
- Taraxacum triangulare H.Lindb.
- Taraxacum zhukovae Tzvelev
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 128. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ Напісанне Дзьмухавец, Адуванчык у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.6. Мн., 1998, С.126
Літаратура правіць
- Кудрашова М. Г. Адуванчык // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.