XVI з’езд КП(б)Б

Шасна́ццаты з’езд КП(б)Б. Адбыўся 10 — 19 чэрвеня 1937 г. у Мінску ў разгар палітычных рэпрэсій. Прысутнічала 698 дэлегатаў з рашаючым і 148 з дарадчым голасам ад 47 000 членаў і кандыдатаў у члены партыі [разам з вайсковымі арганізацыямі; 33 578 членаў і кандыдатаў у члены КП(б)Б].

Парадак дня

• справаздачны даклад ЦК КП(б)Б (В. Ф. Шаранговіч);
• справаздачны даклад Рэвізійнай камісіі КП(б)Б (Р. С. Кудзельскі);
• выбары ЦК КП(б)Б, Рэвізійнай камісіі КП(б)Б.

Праца з’езда

З’езд падвёў вынікі развіцця народнай гаспадаркі рэспублікі за час пасля XV з’езда КП(б)Б. Было адзначана, што аб'ём валавой прадукцыі ўдвая перавысіў узровень 1932 г.; удзельная вага ў ёй прамысловай прадукцыі дасягнула 73%. У калгасы аб’ядналася 87,1% сялянскіх гаспадарак, якія засявалі 94,1% ворнай зямлі. З’езд вызначыў мерапрыемствы па далейшым развіцці народнай гаспадаркі, асабліва энергетыкі, умацаванні калгасаў, павышэнні ўзроўню гаспадарчай і палітычнай работы, даў даручэнні па распрацоўцы паказчыкаў 3-га пяцігадовага плана. Аднагалосна са спісу дэлегатаў быў выключаны і арыштаваны як «вораг народа» былы старшыня СНК БССР М. М. Галадзед. Некалькі дэлегатаў, якія працавалі разам з ім, таксама арыштаваны ў ходзе з’езда. Не вытрымаўшы неабгрунтаваных абвінавачванняў у быццам бы дачыненні да «варожай дзейнасці ў Беларусі», дэлегат з’езда старшыня ЦВК БССР і член Бюро ЦК КП(б)Б А. Р. Чарвякоў 16 чэрвеня ў час перапынку застрэліўся ў сваім кабінеце.

Вынікі з’езда

З’езд выбраў ЦК КП(б)Б з 64 членаў і 21 кандыдата, Рэвізійную камісію КП(б)Б з 7 членаў. У Бюро ЦК КП(б)Б, выбранае на арганізацыйным пленуме, увайшло 11 членаў і 7 кандыдатаў, якія ў хуткім часе, акрамя аднаго кандыдата, былі арыштаваны і прыгавораны да вышэйшай меры пакарання; на пачатку 1938 года былі арыштаваны і прыгавораны да вышэйшай меры пакарання 34 з 64 членаў і 8 з 21 кандыдата ў члены ЦК КП(б)Б.

Літаратура

• Коммунистическая партия Белоруссии в резолюциях и решениях съездов и пленумов ЦК. Т. 3. 1933—1945. — Мн., 1985.
• Платонаў Р. Палітыкі. Ідэі. Лёсы: Грамадзянскія пазіцыі ва ўмовах нарастання ідэолага-палітычнага дыктату ў Беларусі 20 — 30-х гг. — Мн., 1996.
• Шаранговіч В. Ф. Справаздача Цэнтральнага Камітэта КП(б) Беларусі XVI з’езду КП(б)Б // Бальшавік Беларусі. — 1937. — № 6. — С.