Імрэ Мадач
І́мрэ Ма́дач (венг.: Madách Imre; 20 студзеня 1823, в. Альшастрэгава, Каралеўства Венгрыя — 5 кастрычніка 1864, там жа) — венгерскі паэт, філосаф і драматург. Аўтар вершаванай філасофскай драмы «Трагедыя чалавека» (1861).
| Імрэ Мадач | |
|---|---|
| Imre Madách | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 20 студзеня 1823, 21 студзеня 1823[1] ці 20 студзеня 1820[2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 5 кастрычніка 1864[3][4] |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Маці | Anna Majthényi[d] |
| Жонка | Erzsébet Fráter[d] |
| Дзеці | Aladár Madách[d] |
| Альма-матар |
|
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | драматург, пісьменнік, палітык, паэт |
| Мова твораў | венгерская мова |
| Грамадская дзейнасць | |
| Партыя | |
| Член у | |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў мястэчку Альшастрэгава, Каралеўства Венгрыя (цяпер — вёска Долна Стрэгава, Банскабістрыцкі край, Славакія) у 1823 годзе ў дваранскай сям’і. У 1837—1840 гадах вучыўся ў Пешцкім універсітэце. У 1842 годзе здаў экзамен на адваката.
Пасля паражэння Рэвалюцыі 1848—1849 у Венгрыі знаходзіўся ў 1852-53 гадах у турэмным зняволенні. У 1860 годзе быў выбраны дэпутатам у венгерскі Сейм.
Творчасць правіць
У 1840 годзе выдаў лірычны зборнік «Lantvirágok» (1840), за якім рушыў услед цэлы шэраг лірычных вершаў і крытычных эцюдаў, пародыя ў вершах «Цывілізатар» (венг.: A civilizátor; 1859) і драмы «Jo nev es ereny», «Commodus», «Mária királynő» (1840—1855), «Csák végnapjai» (1843—1861), «Férfi és nő» (1843). У 1860 годзе скончыў працу над «Чалавечай трагедыяй»[6] («Трагедыя чалавека»), сваім лепшым творам.
«Трагедыя чалавека» — алегарычная драма ў вершах пра сэнс чалавечага быцця, напісаная пад уплывам трагедыі «Фаўст» І. В. Гётэ і паэмы «Страчаны рай» Дж. Мільтана. Дух пазнання і сумневу Люцыпар, пагружаючы выгнаных з рая Адама і Еву ў гіпнатычны сон, праводзіць іх па розных этапах гісторыі, каб пераканаць у бессэнсоўнасці жыцця і барацьбы; аднак фінал п’есы носіць аптымістычны характар. У рэдагаванні і публікацыі «Трагедыі чалавека» вялікую ролю адыграў Я. Арань.
У сувязі з гэтым творам напісаны трагедыя «Майсей» (Mózes, 1860—1861) і гумарыстычны ўрывак «Tündérálom» (1864).
Зноскі
- ↑ Imre von Madach // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Dr. Constant v. Wurzbach Madách, Emerich // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 16. — S. 227.
- ↑ Imre Madach // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Imre Madách // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Dániel B., József P., Judit P. Képviselők és főrendek a dualizmus kori Magyarországon — Líceum Kiadó, 2020. — С. 233. — 639 с. — ISBN 978-963-496-144-4 Праверана 10 снежня 2022.
- ↑ З энцыклапедычнага слоўніка Ф. А. Бракгаўза і І. А. Ефрона
Літаратура правіць
МА́ДАЧ (Madách) Имре // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2004—2017.