Кікапу
Кікапу (саманазва: Kiikaapoa) — алганкінскі народ. Жывуць у Мексіцы і ЗША. Агульная колькасць (2016 г.) - 1600 чал.[1]
Kiikaapoa | |
| |
| Агульная колькасць | 1600 |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання |  Мексіка 900
|
| Мова | кікапу |
| Рэлігія | анімізм, шаманізм, хрысціянства, пеётызм |
| Блізкія этнічныя групы | ілінойс, саўк, месквакі |
Гісторыя правіць
Першасным месцам рассялення кікапу быў рэгіён Вялікіх азёр. У першай трэці XVII ст. яны ўсталявалі сувязі з французскімі каланістамі, прымалі ўдзел у Бабровых войнах на баку Францыі. Аднак к канцу XVII ст. кошт на футра, якое складала аснову гандлю з еўрапейцамі, знізіўся. Кікапу моцна пацярпелі ад эпідэміі 1702 г. Сітуацыя яшчэ больш пагоршылася пасля Сямігадовай вайны, калі французскія калоніі ў Канадзе апынуліся пад уладаю Вялікабрытаніі.
У 1769 г. кікапу былі вымушаны пачаць перасяленне на захад. У 1811 г. яны падтрымалі Тэкумсэ, правадыра шаўні, у вайне супраць ЗША, але пацярпелі паражэнне. Важную ролю ў лёсе гэтага народа адыграў шаман Кенекук. Ён спавядаў забарону гвалтоўных метадаў барацьбы і падпарадкаваўся амерыканскім уладам, калі тыя ў 1832 г. загадалі кікапу перасяляцца ў Канзас. У выніку далейшага перасялення значная частка народа апынулася пасля грамадзянскай вайны ў Мексіцы.
У нашы дні кікапу ЗША насяляюць дзве аўтаномныя рэзервацыі ў штатах Канзас і Тэхас. Супольнасць кікапу ў Аклахоме кіруецца пагадненнем 1936 г., што гарантуе правы на зямлю і развіццё аўтэнтычнай культуры. Мексіканскія кікапу жывуць пераважна ў штаце Кааўіла і захоўваюць шчыльныя сувязі з кікапу Аклахомы і Канзаса.
Культура правіць
Першасная культура кікапу фарміравалася ў лясным рэгіёне Вялікіх азёр. Падобна іншым алганкінскім народам, яны займаліся паляваннем, рыбалоўствам і ручным земляробствам. Перасяленне на заходнія прэрыі стымулявала развіццё палявання на бізонаў і значныя змены ладу жыцця. Аднак у адрозненні ад іншых плямён-перасяленцаў, яны захоўвалі земляробства і многія старадаўнія звычаі. Гэта асабліва тычыцца кікапу Мексікі. Даследаванні 1954 г. выявілі, што яны імкнуцца працягваць лад жыцця, больш характэрны для лясных індзейцаў.
У рэгіёне Вялікіх азёр кікапу былі вымушаны вандраваць услед за міграцыямі жывёл, таму яны мелі сталыя вёскі і часовыя сезонныя паселішчы. Жылі ў вігвамах, крытых драўнянай карою. На Вялікіх раўнінах вігвам, крыты скурамі бізонаў і іншых жывёл, заставаўся асноўным жытлам да сярэдзіны XX ст.
Традыцыйную вопратку шыюць са скуры і тканін. Папулярны вузкія скураныя штаны, лёгкія кашулі і спадніцы, зімовыя накідкі і плашчы. Мужчыны і жанчыны ўпрыгожваліся пацеркамі, пер'ем, фарбавалі цела. Мужчыны галілі пярэднюю частку галавы і мелі доўгія валасы на патыліцы.
Кікапу маюць багаты фальклор. Вылучаюцца цыклы міфаў пра стварэнне свету і гістарычныя паданні пра перасяленне на захад.
Мова правіць
Мова кікапу адносіцца да алганкінскай групы моў. У нашы дні карыстаюцца пісьмовасцю на аснове лацінкі. Мова кікапу выкладаецца ў індзейскіх школах ЗША, гучыць па радыё.
Субэтнічныя групы правіць
Сярод кікапу Канзаса вылучаецца група маскутэн, якая паходзіць ад незалежнага алганкінскага племені, што ў XVII ст. насялала Вісконсін.
Рэлігія правіць
Кікапу захавалі многія анімістычныя вераванні. Важную ролю ў жыцці народа адыгрывалі шаманы, якія бралі на сябе ролю палітычных правадыроў. У наш час вялікая колькасць вернікаў спавядае хрысціянства або належыць да пеётыстаў.
Зноскі
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кікапу- Кікапу ў Мексіцы
- Кікапу ў Канзасе Архівавана 30 верасня 2021.
- Кікапу ў Тэхасе
- Кікапу ў Аклахоме
- Культура і гісторыя
- Мова кікапу
