Ляхавіцкі замак
Ляхавіцкі замак — бастыённы замак, які існаваў у канцы XVI — 1-й палове XVIII ст.
| Замак | |
| Ляхавіцкі замак | |
|---|---|
 Ляхавіцкі замак, гравюра 1660 г. | |
| 53°02′32,18″ пн. ш. 26°15′41,39″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Горад | Ляхавічы |
| Заснавальнік | Ян Караль Хадкевіч |
| Дата заснавання | канец XVI ст. |
| Стан | не захаваўся |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя правіць
Замак у Ляхавічах Пабудаваны ў канцы XVI ст. графам Янам Каралем Хадкевічам. На працягу зімы 1595—1596 гадоў, замак вытрымаў некалькі штурмаў казакоў, па правадырствам Севярына Налівайкі і Мацвея Шаўлы.
У 1648—1654 гадах замак тройчы вытрымліваў аблогі паўсталых сялян і ўкраінскіх казакоў. У 1655 годзе падчас вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў войскі Аляксея Мікіціча Трубяцкога падышлі да горада, спалілі пасады і слабоды, але замак узяць не змаглі. Вядомая ў гісторыі аблога замка ў 1660 годзе, калі замак вытрымаў два штурмы маскоўскіх войскаў пад правадырствам Івана Андрэевіча Хаванскага. Пасля паражэння войскаў Хаванскага ў бітве пад Палонкай, аблога была знята.
У 1706 годзе, падчас Паўночнай вайны, рускія войскі некалькі месяцаў абаранялі замак ад шведаў пад правадырствам палкоўніка Траўтфетэры. У канцы амаль паўгадавой аблогі, казачы гарнізон вымушаны быў здаць замак, пасля чаго шведы разбурылі яго сцены.
У 1709 годзе замак двойчы абложвалі войскамі польскага караля Станіслава Ляшчынскага. Да горада падышоў атрад Рыгора Агінскага, разам з двухтысячным атрадам войскаў Пятра I, але пасля кароткага бою з войскамі Аляксандра Паўла Сапегі быў вымушаны адступіць.
Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай замак дастаўся Расійскай імперыі ў паўразбураным стане і, у далейшым, паступова руйнаваўся.
Сучасны стан правіць
Да нашых дзён ляхаўскі замак не захаваўся. Археалагічныя даследаванні на яго месцы праводзіў Міхаіл Міхайлавіч Чарняўскі ў 1986 годзе.
Архітэктура правіць
Замак узведзены на беразе р. Ведзьма на ўзгорку, абкружаным ровам, узровень вады ў якім рэгуляваўся плацінай. Паказаны на гравюры 1660 г. Замак меў у плане форму правільнага чатырохвугольніка, памерам 175 х 220 метраў, з чатырма вялікімі бастыёнамі паліганальнай канфігурацыі і брустверамі. Наверсе кожнага бастыёна размяшчаліся высокія кавальеры з абарончымі парапетамі, якія ствараюць другі ярус для вядзення агню. Кожны бастыён меў каземат для захоўвання боепрыпасаў і амуніцыі і злучаўся падземнымі хадамі з іншымі бастыёнамі. Земляныя ўмацаванні былі абмураваны каменем і цэглай.
Да ўязной чатырох'яруснай брамы з гадзіннікавай вежай, завершанай купалам, вёў рассоўны мост цераз роў. На другім ярусе знаходзіўся механізм, які падымаў апошні пралёт моста, і байніцы для стралкоў. Трэці ярус брамы ўяўляў з сябе баявую пляцоўку, абароненую зубчастым брустверам, з якой прастрэльвалася прастора перад брамай. Вышэй была невялікая вежка, у якой знаходзіліся гадзіны, назіральны пост, і «ратны звон», якім аб'яўлялі трывогу.
У глыбіні панадворку стаяў двухпавярховы П-падобны ў плане мураваны палац у стылі рэнесансу, накрыты двухсхільным чарапічным дахам з высокімі трохяруснымі шчытамі на тарцах.
Горад Ляхавічы разам з замкам былі абнесены драўляным парканам.
На сценах замка стаяла 31, звышсучасная, па тых часах, гармата, большасць з якіх была адліта напачатку XVII стагоддзя. У арсенале былі дзве невялікія шмыгаўніцы, 51 гакаўніца, мушкеты, вялікая колькасць боепрыпасаў і амуніцыі.
Літаратура правіць
- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 4: Кадэты — Ляшчэня / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1997. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
- Страчаная спадчына / Т. В. Габрусь, А. М. Кулагін, Ю. У. Чантурыя і інш. Уклад. Габрусь Т. В. — Мн.: Полымя, 1998. — С. 21—22. — 351 с.: іл. — ISBN 985-07-0036-Х.
- Ля́хавіцкі за́мак // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 445—446. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ляхавіцкі замак- Ляхавіцкі замак на сайце Radzima.org
- Ляхавіцкі замак на сайце Глобус Беларусі (руск.)
