Ордэн «Дуслык» (татар.: «Дуслык» ордены) — другая па значнасці дзяржаўная ўзнагарода Рэспублікі Татарстан, заснавана 25 красавіка 2015 і ўручаецца Раісам Рэспублікі Татарстан.

Ордэн «Дуслык»
Выява ордэнскай планкі Апісанне ўзнагароды
Арыгінальная назва татар.: «Дуслык» ордены
Краіна
Рэгіён
Тып ордэн[d] і узнагарода суб’екта Расійскай Федэрацыі[d]
Кім уручаецца Прэзідэнт Татарстана
Дата заснавання 25 красавіка 2015
Статус уручаецца
Старэйшая Ордэн «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан»[d]
Малодшая Медаль ордэна «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан»[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя правіць

Ордэн «Дуслык» заснаваны Законам Рэспублікі Татарстан ад 25 красавіка 2015 года, прынятым Дзяржаўным Саветам Рэспублікі Татарстан за подпісам Прэзідэнта Рэспублікі Татарстан Р. М. Мініханава[1][2]. Дадзеная ўзнагарода была створана з прычыны пашырэння міжнароднага эканамічнага і міжрэгіянальнага супрацоўніцтва Татарстана ў рамках удасканалення яго ўзнагароднай сістэмы, стаўшы другім ордэнам Рэспублікі[3][4]. Знешні выгляд ордэна быў усталяваны ўказам прэзідэнта ад 28 жніўня 2015 года[1][5]. Аўтарам дызайну ордэна з’яўляецца мастак Г. Л. Эйдзінаў[6][7]. Ордэнам за нумарам № 1 указам ад 19 жніўня 2015 года быў узнагароджаны першы прэзідэнт Татарстана М. Ш. Шайміеў[8][9]. Па стане на 2020 год, ордэнам узнагароджана больш за 160 чалавек[10]. Узнагародная палітыка выклікае пытанні, ордэн часта ўручаецца, пры гэтым адпаведныя ўказы не публікуюцца, у прыватнасці, значны рэзананс атрымала ўзнагароджанне 15-гадовага А. Р. Кадырава, сына кіраўніка Чачні Р. А. Кадырава[11][12].

Статут правіць

Ордэнам «Дуслык» узнагароджваюцца грамадзяне Расійскай Федэрацыі, замежныя грамадзяне і асобы без грамадзянства «за асаблівыя заслугі ва ўмацаванні міжнароднага аўтарытэту Рэспублікі Татарстан, дружбы і супрацоўніцтва паміж Рэспублікай Татарстан і замежнымі дзяржавамі, іншымі суб’ектамі Расійскай Федэрацыі, за значны ўклад у развіццё эканамічных, гандлёвых, навуковых, тэхнічных, сацыяльных, культурных сувязяў і прамысловага патэнцыялу, эфектыўнай інвестыцыйнай, дабрачыннай і грамадскай дзейнасці, якія спрыяюць росквіту Рэспублікі Татарстан»[1][13]. Вышэйстаячай у адносінах да ордэна узнагародай з’яўляецца ордэн «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан», ніжэйшы — медаль ордэна «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан»[1]. Ордэн носіцца на левым баку грудзей, пасля ордэнаў і медалёў Расійскай Федэрацыі і СССР, а таксама ордэна «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан». Для паўсядзённага нашэння ордэна прызначана ордэнская планка, прычым адначасовае нашэнне ордэна разам з ордэнскай планкай не дапускаецца. Ордэнская планка таксама носіцца на левым баку грудзей і размяшчаецца пасля ўзнагарод СССР і РФ[13].

Узнагароджанне ордэнам, як і астатнімі дзяржаўнымі ўзнагародамі Татарстана, робіцца ўказам Раіса Рэспублікі Татарстан па рашэнні адпаведнай камісіі па дзяржаўных узнагародах, афіцыйнае паведамленне аб узнагароджанні публікуецца ў газеце «Рэспубліка Татарстан»[1][14]. Уручэнне ордэна робіцца раісам або іншымі службовымі асобамі па яго даручэнні на адпаведнай ўрачыстай цырымоніі[15]. Узнагароджанне можа быць праведзена пасмяротна[13]. У такім выпадку, а таксама па прычыне смерці ўзнагароджанага да ўручэння, ордэн перадаецца яго сваякам на памяць[15]. Асобам, ганараваным ордэнам, даецца штомесячная грашовая выплата ў памеры 200 рублёў, субсідыі ў памеры 50 працэнтаў расходаў па аплаце жылля і камунальных паслуг, 100 працэнтаў па аплаце тэлефоннай сувязі, радыё, калектыўнай антэны, а таксама бясплатнае зуба-і слыхапратэзаванне[16].

Апісанне правіць

 
Рэверс знака ордэна.

Знак ордэна «Дуслык» выраблены з срэбра 925-й пробы і ўяўляе сабой васьміпрамянёвую пазалочаную зорку, прамяні якой ўтвараюць пяцівугольнікі. На гарызантальных і вертыкальных промнях намаляваны кветкавы арнамент, тады як дыяганальныя прамяні ўяўляюць сабой штралы. Адлегласць паміж процілеглымі прамянямі складае 52 міліметра. На аверсе знака ў цэнтры зоркі размешчаны круглы медальён дыяметрам 28 мм з выпуклай пазалочанай аблямоўкай, які па акружнасці апраўлены выявай кветак цюльпана на срэбным полі. У цэнтры медальёна, пакрытага сіняй эмаллю, размяшчаецца срэбная стылізаваная выява Казанскага Крамля. Рэверс знака ўяўляе сабой круглы медальён дыяметрам 28 мм, у цэнтры якога выбіты нумар ордэна, а па акружнасці размешчаны два надпісы: уверсе на татарскай мове — «ДУСЛЫК», унізе на рускай — «ДРУЖБА». Прамяні на рэверсе пакрытыя кветкавым арнаментам. Усе выявы і надпісы з’яўляюцца рэльефнымі[1][5].

Пры дапамозе вушка і кальца знак злучаны з прамавугольнай калодкай памерамі 28 на 50 мм. Ніжняя частка калодкі выканана ў выглядзе пяцікутніка з вушкам і адтулінай для прадзявання сіняй шаўковай муаравай стужкі, у цэнтры якой размешчаны тры паласы ў колерах Дзяржаўнага сцяга Рэспублікі Татарстан: зялёная, белая і чырвоная. Шырыня стужкі складае 28 міліметраў, шырыня зялёнай і чырвонай палос — 4 мм, шырыня белай паласы — 1 мм. Ордэнская планка ўяўляе сабой прастакутную калодку памерамі 10 на 24 мм, абцягнутую ідэнтычнай па колерах стужкай. Шырыня стужкі складае 24 мм, зялёнай і чырвонай палос — 4 мм, шырыня белай паласы — 1 мм[1][5].

Зноскі

  1. а б в г д е ё Шайдуллин, Айнутдинова и др. 2019.
  2. Закон Республики Татарстан от 25 апреля 2015 г. № 31-ЗРТ «О внесении изменений в статью 5.1 Закона Республики Татарстан „Об адресной социальной поддержке населения в Республике Татарстан“ и Закон Республики Татарстан „О государственных наградах Республики Татарстан“». Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  3. В Татарстане будет учреждён новый орден «Дуслык». Правительство Республики Татарстан (16 красавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  4. Кирилл Антонов. Друг узнаётся по награде. За укрепление авторитета Татарстана будут вручать орден «Дуслык». Коммерсантъ (9 красавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  5. а б в Указ Президента Республики Татарстан от 28 августа 2015 г. № УП-809 «Об утверждении описаний ордена „Дуслык“ и медали ордена „За заслуги перед Республикой Татарстан“». Газета «Республика Татарстан» (29 жніўня 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  6. Айсылу Мирханова. На солнечной стороне. Журнал «Казань»[tt] (27 снежня 2016). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  7. Персональная выставка Григория Эйдинова. Государственный музей изобразительных искусств Республики Татарстан (2 лютага 2017). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  8. Рустам Минниханов вручил Минтимеру Шаймиеву орден «Дуслык» под номером один. Правительство Республики Татарстан (18 верасня 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  9. Указ Президента Республики Татарстан от 19 августа 2015 г. № УП-751 «О награждении орденом „Дуслык“». Президент Республики Татарстан (19 жніўня 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  10. Вопросы водоснабжения сельских поселений и исполнение закона о государственных наградах республики рассмотрены на заседании профильного комитета. Государственный Совет Республики Татарстан (19 лістапада 2020). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  11. Кирилл Антонов. Дружбу с Чечней подкрепили орденом. Рустам Минниханов вручил госнаграду Татарстана сыну Рамзана Кадырова. Коммерсантъ (24 кастрычніка 2023). Праверана 26 кастрычніка 2023.
  12. Вероника Ваганова, Нурия Фатхуллина, Алина Блинова. Победил «Дуслык»: как Минниханов и Кадыров разрешили «казус Хамаева». Бизнес Online (25 кастрычніка 2023). Праверана 26 кастрычніка 2023.
  13. а б в Закон Республики Татарстан от 10 октября 2011 г. № 74-ЗРТ «О государственных наградах Республики Татарстан» (с изменениями на 6 апреля 2023 года). Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 28 снежня 2021.
  14. Эльфат Латыпов. Нелегкий путь к награде. Газета «Республика Татарстан» (9 ліпеня 2005). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  15. а б Указ Президента Республики Татарстан от 13 июня 2018 г. № УП-424 «Об утверждении Положения о порядке вручения государственных наград Республики Татарстан» (с изменениями на 16 апреля 2020 года). Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
  16. Закон Республики Татарстан от 8 декабря 2004 г. № 63-ЗРТ «Об адресной социальной поддержке населения в Республике Татарстан» (с изменениями на 22 июня 2021 года). Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.

Літаратура правіць

Спасылкі правіць