Пуэльчэ
Пуэ́льчэ (ісп.: Puelche, ад мапудунгун pwelche «усходняга роду»; саманазва Gününa küne) † — індзейскі народ, які ў мінулым насяляў паўночную Патагонію.
| Пуэльчэ (Gününa küne) † | |
| |
Малюнак 1860 г.
| |
| Агульная колькасць | |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Патагонія |
| Мова | пуэльчэ |
| Рэлігія | анімізм |
| Блізкія этнічныя групы | |
Далёкія продкі пуэльчэ мігрыравалі на ўсход ад галоўнага Андскага хрыбта з ціхаакіянскага ўзбярэжжа Паўднёвай Амерыкі. У XVI — XVIII стст. яны насялялі землі ўздоўж буйных рэк паўночнай Патагоніі, аднак часам з'яўляліся нават на поўдні Буэнас-Айрэс. Асноўнымі заняткамі былі вандроўнае паляванне на гуанака і нанду, а таксама збіральніцтва. Групы, што жылі на мяжы з пампай, у большай ступені залежалі ад збору пладоў ражковага дрэва. Жытламі з'яўляліся навесы на часовых стаянках.
У XVIII ст. пуэльчэ асвоілі конегадоўлю, што значна змяніла іх лад жыцця. Яны аб'ядноўваліся ў конныя атрады да 100 — 120 чалавек, рабілі напады на суседнія народы і іспанскія жывёлагадоўчыя гаспадаркі. Фактарамі, якія садзейнічалі заняпаду гэтага народа, сталі міжусобіцы, рэзкае скарачэнне дзікай жывёлы ў выніку неашчадных забойстваў, эпідэміі і экспансія з захаду мапучэ.
У XIX ст. тэрыторыі пуэльчэ былі падзелены паміж Аргенцінай і Чылі, што суправаджалася ваеннымі дзеяннямі супраць тубыльцаў. У выніку выжылыя паступова асіміляваліся сярод еўрапейскіх пасяленцаў і мапучэ. Лічыцца, што апошні пуэльчэ памёр у 1938 г. Аднак пасля II Сусветнай вайны навукоўцы працягвалі збіраць узоры мовы пуэльчэ і нават склалі яе слоўнік.