Спягліца (рака)
Спя́гліца, Спяглянка — рака ў Смаргонскім раёне Гродзенскай вобласці і Вілейскім раёне Мінскай вобласці Беларусі, правы прыток ракі Нарач (басейн Віліі).
| Спягліца | |
|---|---|
 Спягліца перад вусцем | |
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 18 км |
| Басейн | 157 км² |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Каардынаты | 54°40′30″ пн. ш. 26°33′54″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Нарач |
| • Каардынаты | 54°34′06″ пн. ш. 26°42′42″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 0,7 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Нарач → Вілія → Нёман → Балтыйскае мора |
| Краіна | |
| Рэгіёны | Гродзенская вобласць, Мінская вобласць |
| Раёны | Смаргонскі раён, Вілейскі раён |
  выток  вусце |
|
 выток вусце |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Назва правіць
Назва Спягла, ад якой цяперашняе «Спягліца», балцкага паходжання. Адпачатная балцкая форма — *Spenglà[1].
Рака выцякае з Вішнеўскага возера (ад назвы вёскі Вішнева) і цячэ ў раку Нарач (Нарачанка, Нароча).
Поўны адпаведнік — назва літоўскага возера Spenglà на Аўкштойцкім Паазер’і[2].
Каля возера Spengla — азёры Nar-akys і Blendà. Гэтыя дзве назвы адпавядаюць назвам азёраў Нарач і Бляда (цяпер Белае) недалёка ад Спягліцы. Найімаверней, Вішнеўскае возера, назва якога пазнейшая, раней называлася «Спягла» (< Spengla).
Літоўскія азёры Spengla і Blenda ў пасляледавіковы час былі краямі расцягнутага цяпер у некалькі бакоў возера Asvejà «Кабылле (возера)» (роднасна назве возера Асвея). Калі літоўская Асвяя́ сушэла і яе канцавіны рабіліся самастойнымі азёрамі, яны набывалі адпаведныя назвы. Spengla — ад spangti «слепнуць; пачаць горш бачыць», Blenda — ад blandas «пахмурнасць; зацямненне (вачэй ці розуму)», blęsti (blendė) «замешваць; муціць; пахмурнець». Іх назвы былі матываваныя змяншэннем памеру возера (азёрнае «вока» зарастала, «слепла»).
Балцкія назвы размешчаных побач ледавіковых азёраў Нарач, Бляда, *Спягла (> р. Спягліца) таксама сягаюць часоў пасляледавікоўя, адлюстроўваючы працэс утварэння драбнейшых азёраў з буйнейшых пасляледавіковых вадаёмаў.
Назва *Spengla ўтвораная з дапамогай пашыральніка -l-, які таксама ў назвах Іслач (< Is-l-, ak-), Несла.
Значэнне назвы *Спягла можна напрамую перадаць як «Сляпое (возера)».
Гідраграфія правіць
.jpg)
Даўжыня ракі 18 км, з іх 16,5 км на тэрыторыі Смаргонскага раёна. Плошча вадазбору 157 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,7 м/км. Выток знаходзіцца ў Смаргонскім раёне, за 2 км у напрамку на паўночны ўсход ад вёскі Свяцілавічы, упадае ў раку Нарач на ўсход ад вёскі Папоўцы Вілейскага раёна. Рэчышча Спягліцы каналізаванае ў верхнім цячэнні. Вадазбор у межах Нарачана-Вілейскай нізіны. Асноўны прыток — рака Зуста (справа).
Заўвагі правіць
Літаратура правіць
- Спягліца // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 584. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
- Ліст карты N-35-54. Выданне 1979 г. (руск.)