Чамора: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Frantishak (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
Frantishak (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 6:
| popplace = [[Паўночныя Марыянскія астравы|Садружнасць Паўночныя Марыянскія астравы]], [[Гуам]]
| langs = чамора
| rels = [[культ продкаў]], [[анімізм]], [[хрысціянства]]
| related = [[палаўанцы]], [[япанцы]]
}}
Радок 13:
==Паходжанне і гісторыя==
[[File:Latte stones in Hagatna.jpg|thumb|Мегаліты ''латэ'' на востраве Гуам]]▼
[[Марыянскія астравы]] пачалі насяляцца 4300 - 5000 гадоў таму. Але пра прысутнасць чалавека ў тую старажытную пару апавядаюць толькі ўскосныя дадзеныя - знаходкі драўнянага [[Вугаль|вугля]] і [[Пылок|пылка]] культурных раслін. Таму немагчыма вызначыць, ці былі гэта непасродныя продкі чамора або іх невядомыя папярэднікі.
Радок 24 ⟶ 23:
У [[1521]] г. Марыянскія астравы былі адкрытыя [[Фернан Магелан|Фернанам Магеланам]]. У той час колькасць тубыльцаў складала ад 30 да 100 тысяч чалавек. Менавіта іспанцы надалі ім найменне ''Chamorro''. Відавочна запазычанае з мясцовай мовы, яно значыла "высакародны". Гуам і суседнія астравы былі ўключаны ў склад Іспаніі. Але першая іспанская місія манахаў-езуітаў была пасланая на Гуам толькі ў 1668 г. Езуіты ахрысцілі значную частку астравіцян, пабудавалі першы хрысціянскі сабор, садзейнічалі распаўсюджванню новых сельскагаспадарчых раслін, у тым ліку кукурузы. У [[1672]] г. глава місіі Дыега дэ Сан-Луіс Віторэс быў забіты, што прывяло да знішчальнай вайны іспанцаў супраць чамора. Многія астравіцяне загінулі ў баях, але большасць памерлла ад завезеных еўрапейцамі [[Эпідэмія|хваробаў]].
У [[1695]] г. рэшткі выжылых былі паселены ў 5 вёсках, якія кантраляваліся іспанскімі салдатамі і місіянерамі. Чамора былі вымушаны апранацца ў еўрапейскую вопратку, абавязкова наведваць касцёл і вучыць іспанскую мову. У [[1740]] г. на Гуам таксама былі пераселены чамора з паўночных Марыянскіх астравоў. У [[1710]] г. першы іспанскі перапіс на Гуаме выявіў 3143 тубыльца з 3614 ўсіх насельнікаў вострава. У асноўным, гэта былі жанчыны і дзеці. У [[1795]] г. засталося ўсяго 1894 чамора, у той час як агульнае насельніцтва вырасла да 3500 чал. Гэта тлумачыцца тым, што чамора працягвалі паміраць ад эпідэмій, раствараліся сярод новых перасяленцаў з Мексікі і Філіпін. Сітуацыя выправілася толькі ў [[XIX стагоддзе|XIX]] ст. У
У [[1898]] - [[1899]] гг. Гуам быў перададзены ЗША, а Паўночныя Марыянскія астравы - [[Германія|Германіі]]. У [[1919]] - [[1945]] гг. Паўночныя Марыянскія астравы кантраляваліся [[Японія]]й, а пасля II Сусветнай вайны таксама трапілі пад кантроль ЗША.
<gallery align=center>
Image:Atlas pittoresque pl 104.jpg|Вёска чамора ў XIX ст.
Image:Chamorro girls in 1930s.JPG|Дзяўчыны чамора ў 1930-ых гг.
</gallery>
==Спасылки==
| |||