Вітаем у Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі, якую можа правіць кожны. праект у альтэрнатыўнай літаратурнай норме беларускай мовы («тарашкевіца») знаходзіцца тут

06:50 UTC — серада, 22 верасня 2021 У беларускім раздзеле — 208 701 артыкул

Зборы асноўных правіл Вікіпедыі • Як пісаць артыкулы • Як шукаць інфармацыю • Пачаць новы артыкул

Выдатны артыкул

Ураўненні Максвела — сістэма ўраўненняў у дыферэнцыяльнай або інтэгральнай форме, якія апісваюць электрамагнітнае поле і яго сувязь з электрычнымі зарадамі і токамі ў вакууме і суцэльных асяроддзях. Разам з выразам для сілы Лорэнца, што задае меру ўздзеяння электрамагнітнага поля на зараджаныя часціцы, ураўненні Максвела ўтвараюць поўную сістэму ўраўненняў класічнай электрадынамікі, якую часам называюць ураўненнямі Максвела — Лорэнца. Ураўненні, сфармуляваныя Джэймсам Клеркам Максвелам на аснове назапашаных к сярэдзіне XIX стагоддзя эксперыментальных вынікаў, адыгралі ключавую ролю ў развіцці ўяўленняў тэарэтычнай фізікі і аказалі моцны, у некаторых выпадках вырашальны, уплыў не толькі на ўсе вобласці фізікі, непасрэдна звязаныя з электрамагнетызмам, але і на многія пазнейшыя фундаментальныя тэорыі, прадмет якіх не зводзіўся да электрамагнетызму (адным з самых яскравых прыкладаў тут можа служыць спецыяльная тэорыя адноснасці).

(далей…)

Іншыя выдатныя артыкулы · Кандыдаты

Добры артыкул

Мікала́й «Чо́рны» Радзіві́л (1515 — 1565) — вялікалітоўскі дзяржаўны, палітычны, ваенны, культурны і рэлігійны дзеяч. Мянушку «Чорны» атрымаў за колер сваёй барады, у адрозненне стрыечнага брата Мікалая Радзівіла Рудога.

Браў удзел у вайне Маскоўскай дзяржавы з ВКЛ 1534—1537 гадоў. У 1544 годзе атрымаў урад маршалка земскага літоўскага і ўзначаліў Паноў-Раду і соймы. Спрыяў шлюбу сваёй стрыечнай сястры Барбары з вялікім князем літоўскім Жыгімонтам Аўгустам. У 1547 годзе атрымаў тытул князя Свяшчэннай Рымскай імперыі «на Алыцы і Нясвіжы». З 1550 года вялікі канцлер літоўскі, выступаў за суверэннасць Княства ў саюзе з Польшчай. Таксама займаў урад віленскага ваяводы. Дзякуючы дыпламатычным дзеянням Мікалая Чорнага Лівонскі ордэн уключаны ў склад ВКЛ. Узначальваў дзяржаўную камісію па правядзенні аграрнай рэформы (валочнай памеры) у гаспадарскіх маёнтках. (далей…)

Іншыя добрыя артыкулы · Кандыдаты

Выдатны спіс

Спіс Папаў Рымскіх і антыпапаў Іншыя выдатныя спісы · Кандыдаты

Выява дня

Замак Данвеган (востр. Скай, Шатландыя)

Іншыя выявы дня

Актуальныя падзеі

Актуальныя тэмы: Пандэмія COVID-19 · Пагром грамадскіх арганізацый у Беларусі

• У Судане прыхільнікамі экс-прэзідэнта Амара аль-Башыра арганізавана спроба дзяржаўнага перавароту. (21 верасня)
• Здарылася масавае забойства ў Пермскім дзяржаўным універсітэце. (20 верасня)
• Прайшлі парламенцкія выбары ў Расіі. (19 верасня)
• Іран прыняты ў склад паўнапраўных членаў Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва. (17 верасня)
• Упершыню стартавала (на фота) пілатуемая касмічная місія без прафесійнага астранаўта ў экіпажы. (16 верасня)
• Арцыбіскупам Мітрапалітам Мінска-Магілёўскім прызначаны Юзаф Станеўскі. (14 верасня)

Іншыя актуальныя падзеі · Падрыхтоўка · Архіў · Прагляд · Абмеркаваць

Ці ведаеце вы, што…

• Сярод карпавых рыб ёсць адзіны тыповы драпежнік.
• Глыбоцкія скамарохі прывучалі танцаваць мядзведзяў, перад тым абуваючы іх.
• Беларуская памешчыца прайграла ў карты шмат грошай рускаму афіцэру і аддала замуж за яго сваю дачку, а завяршылася гісторыя пабудовай касцёла ў вёсцы Вярэйкі.
• Пераход у праваслаўе і заручыны з губернатарскай дачкой не выратавалі беларускага памешчыка ад рэпрэсій.
• Суд заняў бок барона, які забіў князя і беларускіх сялян.

Падрыхтоўка · Архіў · Прагляд · Абмеркаваць

Дзень у гісторыі

22 верасня

Балгарыя — Дзень Незалежнасці (1908)

Малі — Дзень Незалежнасці (1960)

• 1236: Адбылася Саўлеская бітва паміж войскам Ордэна мечаносцаў і яго саюзнікаў з аднаго боку і войскам жамойтаў і земгалаў з другога. Крыжакі пацярпелі цяжкае паражэнне, у бітве загінуў вялікі магістр Вольквін.
• 1789: Аб’яднаная расійска-аўстрыйская армія на чале з А. Суворавым перамагла асманскія войскі ў бітве пры Рымніку.
• 1862: Прэзідэнт ЗША Аўраам Лінкальн аб’явіў пра свабоду неграў-рабоў.
• 1791: Нарадзіўся Майкл Фарадэй, англійскі фізік і хімік.
• 1919: Цэнтральная беларуская рада Віленшчыны і Гродзеншчыны арганізавала ў Вільні настаўніцкія курсы для падрыхтоўкі настаўнікаў беларускіх школ.
• 1943: У Мінску забіты В. Кубэ, кіраўнік акупацыйнай адміністрацыі Генеральнай акругі «Беларусь».
• 1949: СССР правёў першае выпрабаванне ядзернай зброі.
• 1980: Пачатак ірана-іракскай вайны (1980—1988).

Іншыя падзеі · Прагляд · Абмеркаваць

Тэмы

Вікіпраекты

	Вікіслоўнік Слоўнікі і тэзаўрус		Вікікнігі Падручнікі і дапаможнікі		Вікідадзеныя Інфармацыйныя элементы		Вікіцытатнік Зборнік цытат		Вікікрыніцы Крыніцавыя дакументы
	Віківіды Слоўнік біялагічных відаў		Вікінавіны Свабодныя навіны		Вікісховішча Мультымедыйныя файлы		Метавікі Каардынацыя Вікіпраектаў