Вікіпедыя

Індэкс спажывецкіх цэн: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дрНяма тлумачэння праўкі
арфаграфія, стылявыя змены, вікіфікацыя
Радок 1:
'''Індэкс спажывецкіх коштаў''' (ІСК, індэкс інфляцыі, {{lang-en|Consumer Price Index, CPI}})  — адзін з відаў індэксаў [[кошт|коштаў]]аў, створаны для вымярэння сярэдняга ўзроўня [[кошт|коштаў]]аў на [[тавар|тавары]]ы ці паслугі ў межах спажывецкага кошыку за пэўны перыяд у эканоміцы. Дадзеная эканамічная катэгорыя мае неверагодна шчыльную сувязь з такой з'явайз’явай, як [[інфляцыя]]. Індэкс спажывецкіх коштаў варта прызнаць лічбавым выразам памеру інфляцыі за пэўны перыяд на тавары, якія ўваходзяць у склад спажывецкага кошыку.
 
== Уласцівасці ==
 
Засноўваецца на фіксаваным узроўнеузроўні [[кошт|коштаў]] мноства тавараў ці паслугаў спажывецкага кошыку. Лічыцца асноўным інструментам для разлікаразліку інфляцыі, а таксама лепшым паказчыкам [[кошт|коштакошту]] жыцця. З'яўляеца індэксам Ласпейрыса, бо пры разліку індэкса спажывецкіх коштаў ужываецца спажывецкі кошык базавага года. Пад спажывецкім кошыкам прынята разумець мінімальны памер прадуктаў харчавання, неспажывецкіх тавараў ці паслугаў, неабходных для захавання здароўя чалавека і забеспячэння яго жыццядзейнасці.
 
Індэкс спажывецкіх коштаў дазваляе зрабіць выснову, на колькі адсоткаў стала даражэй ці танней набываць тавары, якія ўваходзяць у спажывецкі кошык.
Радок 22:
== Індэкс спажывецкіх коштаў супраць дэфлятара ВУП ==
 
І дэфлятар ВУП, і ІСК з'яўляюцца інструментамі для разлікаразліку ўзроўняўзроўню інфляцыі ў краіне на макраўзроўнемакраўзроўні, але гэтыя два індэксы істотна адрозніваюцца.
 
Па-першае, дэфлятар ВУП, у адрозненніадрозненне ад ІСК, засноўваецца на памеры бягучага спажывецкага кошыку (маецца на ўвазе бягучага, а не базіснага года), то бок з'яўляецца індэксам Паашэ. Па-другое, індэкс спажывецкіх коштаў уключае ў сабесябе толькі канцавыя спажывецкія тавары, у той час як дэфлятар - усе канцавыя тавары і паслугі, якія ўлічваюцца ў ВУП.
 
Неабходна адзначыць, што ІСК пераацэньвае ўзровень інфляцыі, у той час як дэфлятар ВУП наадварот, недаацэньвае. Пры падліку ІСК улічваюцца імпартныя тавары, а дэфлятар ВУП улічвае толькі тавары і паслугі, якія былі вырабленыя на тэрыторыі дадзенай краіны. Да таго ж, дэфлятар ВУП не мае такога недахопу, як ІСК: уключае ў сабе змены [[кошт|коштаў]] на новыя тавары і паслугі ў адрозненніадрозненне ад апошняга.
 
== Праблемы метадалогіі ==
 
Найбольш спрэчным момантам звычайна з'яўляецца метадалогія вызначэння склада спажывецкага кошыку як па напаўненнюнапаўненні, так і па зменамзменах. У кошык уваходзяць у пэўнай прапорцыі спажываныя ў сярэдні -харчавання, вопратка, электраэнергія, змест жыллёвага памяшкання і транспартных сродкаў, медыцынскае абслугоўванне, адпачынак і адукацыя.
 
Для адэкватнага адлюстравання зменаў узроўняузроўню спажывецкіх выдаткаў кошык павінен арыентавацца на рэальную структуру спажывання, менавіта таму склад і прапорцыі спажывецкага кошыку маюць зменлівы характар. Да прыкладу, у [[1992]] г. мабільная сувязь ці набыццё персанальным кампутараў не былі прадметам масавага спажывання і, адпаведна, не маглі ўключацца ў спажывецкі кошык. На дадзены жаж момант ігнараванне выдаткаў на мабільную сувязь у кантэксце ўключэння ў склад спажывецкага кошыку папросту абсурдна.
 
Любыя змены ў складзе спажывецкага кошыку, як унясення новых тавараў, так і змены існых прапорцыяў, робіць несупастаўляльнымі папярэднія дадзеныя з бягучымі, бо калі параўноўваць паказчыкі, атрыманыя, на падставе новага кошыку з паказчыкамі на падставе нязменнага кошыку, яны могуць істотна адрознівацца, часам нават на вельмі вялікую велічыню.
 
З іншага боку, калі не змяняць склад спажывецкага кошыку, праз нейкі час ён не будзе адпавядаць рэальнай структуры спажывання. Яна будзе даваць супастаўляльныя вынікі, але гэтыя вынікі не будуць адпавядаць зменам рэальных выдаткаў на спажыванне, не будуць адлюстроўваць іх рэальную велічыню.
Радок 40:
У Беларусі агульны спажывецкі кошык складаецца з трох асобных кошыкаў: харчовы кошык, нехарчовы кошык і кошык паслугаў. Пры фарміраванні кошыкаў улічваюцца пола-ўзростны склад насельніцтва, памер і структура сям'і, агульны ўзровень культуры і традыцыі насельніцтва, умовы працы і нацыянальныя асаблівасці побыту.
 
Спажывецкія кошыкі ў Беларусі пераглядаюцца не радзей, чымза 1 раз у 5 год, з удзелам прафсаюза. Разлік вядзецца па-рознаму для розных групаў насельніцтва і базуецца на навукова абгрунтаваных нормах спажывання.
 
Харчовы кошык уключае ў сабесябе памер прадуктаў харчу на 1 чалавека ў месяц, разлічаны на падставе нормаў спажывання прадуктаў, якія адпавядаюць фізічным патрэбам. Харчовы кошык налічвае ў сабесябе 11 групаў: хлеб, бульба, гародніна, фрукты/ягады, мяса, малако, рыба, яйкі, цукар, алеяалей, іншыя.
 
Нехарчовы кошык уключае ў сабе такі набор тавараў, як абутак, вопратка, гаспадарчыя тавары, прадметы санітарыі, лекі.
Радок 50:
== Індэкс спажывецкіх коштаў у Беларусі ==
 
ЗгоднаПаводле статыстычных дадзеных, якія публікуюцца дзяржаўным статыстычным органам Белстат, памер індэкса спажывецкіх коштаў на тавары і паслугі ў Рэспубліцы Беларусь прымаў наступныя значэнні (у адсотках да папярэдняга перыядаперыяду):
{| class="wikitable"
|- align=right
Радок 58:
|}
 
Індэкс спажывецкіх коштаў Рэспублікі Беларусь вылучаецца найбольшым значэннем сярод краінаў [[СНД]] праз стабільны рост [[кошт|коштаў]], абумоўлены [[інфляцыя|інфляцыяй]]інфляцыяй, праз хранічнасталае адмоўнае сальда вонкавага гандлю, высокую праца- і рэсурсаёмістасць вытворчасці на фоне састарэлых тэхналогіяў і неэфектыўнасці функцыянавання эканамічнай сістэмы, пабудаванай на прынцыпах сацыяльнага арыентаванай рынкавай дзяржавы, і іншых чыннікаў.
 
Індэкс спажывецкіх коштаў у Беларусі варта прызнаць аб'ектам стратэгічнага кантролю з боку дзяржавы ў сувязі з патэнцыйнай магчымасцю вялікага значэння гэтага індэкса выклікаць сацыяльную незадаволенасць грамадзянаў краіны, менавіта таму штогод эканамічнымі (і не толькі) уладамі Беларусі зацвярджаюцца планавыя дырэктыўныя паказчыкі індэкса спажывецкіх коштаў. На практыцы здараюцца выпадкі, калі планавыя паказчыкі індэкса спажывецкіх коштаў не атрымоўваецца выканаць.
 
Так, прагнознае значэнне індэкса спажывецкіх коштаў у Беларусі на [[2013]] г. роўнае 112%, што было дасягнута яшчэ ў кастрычніку 2013 г.
 
== Глядзі таксама ==
Радок 71:
* [http://belstat.gov.by/homep/ru/indicators/prices.php Афіцыйныя дадзеныя індэкса спажывецкіх коштаў, якія публікуюцца Белстатам]
* [http://eurobelarus.info/news/economy/2013/06/18/v-belarusi-samyy-bol-shoy-rost-indexa-potrebitel-skih-tsen-v-stranah-sng.html У Беларусі самы вялікі індэкс спажывецкіх коштаў сярод краінаў СНД]
* [http://neg.by/publication/2013_11_12_17814.html Памер індэкса спажывецкіх коштаў у Беларусі на кастрычнік 2013  г. "«Эканамічная газета"» ад 12.11.2013]
* [http://naviny.by/topiclinks/?keywords=J+jt9Ov/9uj/Jw== Актуальныя навіны, звязаны са зменай узроўня інфляцыі ў Беларусі на аналітычным партале Naviny.by]
* [http://naviny.by/rubrics/economic/2013/11/11/ic_media_infografic_113_4320/ Гадавы план па інфляцыі ў Беларусі ў 2013  г. быў выкананы датэрмінова Naviny.by]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Індэкс_спажывецкіх_цэн"