Бабруйскае староства: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Krupski Oleg (размовы | уклад)
Krupski Oleg (размовы | уклад)
Радок 61:
 
== Гісторыя ==
З назвай Бабруйска[[Бабруйск]]а звязана - аднайменнае [[мястэчка]], [[замак]], дзержава, цэнтр [[Воласць|воласці]], староства<ref>str. 265 (Bobrujsk), Tom I, [[Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага і іншых славянскіх краёў|«SLOWNIK GEOGRAFICZNY» KROLESTWA POLSKIEGO I innich KRAJOW SLOWIANSKICH]], WARSZAWA, 1880—1914; {{ref-pl}}</ref>. Займала большасць тэрыторыі сучасных [[Бабруйскі раён|Бабруйскага]], [[Кіраўскі раён|Кіраўскага]] і прылеглыя да іх часткі [[Жлобінскі раён|Жлобінскага]] і [[Светлагорскі раён|Светлагорскага]] раёнаў. Напачатку ўваходзіла, відаць, у [[Свіслацкае княства]]. З [[15 стагоддзе|XV ст.]] [[Воласць|воласцю]] кіраваў [[намеснік]], якога прызначаў [[вялікі князь літоўскі|вялікі князь]]. На працягу [[15 стагоддзе|XV]] – [[16 стагоддзе|XVI ст.]] некалькі сёл воласці былі падараваны [[вялікі князь літоўскі|вялікім князем]] розным феадалам[[феадал]]ам. У [[17 стагоддзе|XVII]] – [[18 стагоддзе|XVIII ст.]] намеснікі («дзяржаўцы») зваліся старостамі, а сама воласць – староствам. У другой палове [[16 стагоддзе|XVI]] – першай палове [[18 стагоддзе|XVIII ст.]] на пасаду бабруйскага старосты прызначаліся прадстаўнікі [[Шляхта|шляхецкага]] роду [[Трызны|Трызнаў]], потым іншыя буйныя феадалы, у тым ліку [[Радзівілы]].
* У [[1471]] г. - князь [[Міхаіл Алелькавіч]] меў «[[прывілей]]» на Бабруйскае староства.
* У [[1502]]-[[1503]] гг. - напад [[Татары|татарскага]] [[войска]] на староства.
* У [[1560]] г. - тут праведзена адміністрацыйная рэформа: замест старажытных адзінак [[падаткаабкладання]] ([[Дым, адзінка падаткаабкладання|дымаў]]) уведзены «службы».
* 4 сакавіку [[1565]] г. - дадзена грамата[[Граматы|Грамата]] Зыгмунтам[[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонтам II Аўгустам]] Бабруйскага стараства аб змяненні парадку [[падаткаабкладання]].
* У [[1565]] г. - тэрыторыя Бабруйскай воласці ўключана ў [[Рэчыцкі павет]] [[Мінскае ваяводства|Мінскага ваяводства]].
* У [[1566]] г. - заснавана Бабруйскае староства з цэнтрам у Бабруйску[[Бабруйск]]у. Староства ўваходзіць у склад [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павета]]. Гэта староства складалася тады з двух частак - [[горад Бабруйск]] з 18 [[Вёска|вёскамі ]]. Дадзены граматы[[Граматы]] бабруйскага старасты Яна БояновскогоБояноўскага аб правах [[Мяшчане|мяшчан]] карыстацца лясамі і выганамі для жывёлы (мяшчанам дазвалялася рубка лесу, карыстацца пашамі, касілі і да т.п.).
* У [[1576]] г. - падаравана адмысловая каралеўская грамата[[Грамати|Грамата]] «[[прывілей]]» на Бабруйскае староства, права спаганяць [[Мытная пошліна|мытныя пошліны]] і інш.іншыя правамоцтвы.
* 8 студзені [[1591]] г. - складзена грамата[[Граматы|Грамата]] з дазволам для Бабруйскага староства вырабляць розныя напоі для ўласных патрэб і на продаж (за подпісам Мінскага старасты Дзмітрыя Скуміна Тышкевіча).
* У [[1599]] г. - Бабруйскае староства адпісваецца [[Кароль|каралём]] Рэчы Паспалітай [[Уладзіслаў Ваза|Уладзіславам ЧацвёртымІV]] жонцы [[Цэцылія Рэната Габсбург|Рэнаце]].
* У [[1603]] г. - напад [[Татары|татарскага]] войска на староства.
* У [[1611]]-[[1614]] гг . - спрэчка [[Мяшчане|мяшчан]] з [[Езуіты|езуітамі]] аб выгане, якая пацвярджае права мяшчан, камісія разбірала канфлікт мяшчан са старастай.
* У 1611-[[1613]] гг . - Уу старостве адбываліся народныя хваляванні выкліканыя падатковымі паборамі П. Трызны, так званай "«Бабруйскай статутам"» ([[Валочная памера|валочнай памеры]]). Гэтая была рэформа прызначаная каралём Жыгімонтам[[Жыгімонт (Зыгмунтам)Ваза|Жыгімонтам III]] для павелічэння паступаюць у казну сродкаў, неабходных для вядзення вайны з Расіяй[[Вялікае Княства Маскоўскае|Масковіяй]]. Рэформа была названая "Бабруйскай", таму-што пачалі яе праводзіць з Бабруйска, і Бабруйскае староства павінна было паслужыць прыкладам правядзення «[[Валочная памера|валочнай памеры]]» ва ўсёй [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. [[Валочная памера]] ў воласцістаростве праведзена ў [[1611]]–[[1639]] гг., замест службаў намерана 475 аселых [[Валока|валок]], на якіх месцілася каля 1000 [[Сялянства|сялянскіх]] двароў. Акрамя таго, у [[Бабруйск]]у было 409 [[Мяшчане|мяшчанскіх]] дамоў і ў прадмесцях 286 гаспадарак агароднікаў.
* У сярэдзіне [[XVI]] ст. Бабруйскае староства згадана сярод уладанняў вялікага[[ВКЛ|Вялікага князя Літоўскага]]. Пазней ім валодалі буйныя магнаты[[магнат]]ы М. Радзівіл, О. Гаштольд, Яна Бояновский, П. Трызна, а з [[1639]] г. - польская каралева [[Цэцылія Рэната Габсбург|Цэцылія Рэната]], жонка караля [[Уладзіслаў Ваза|Уладзіслава IV Вазы]]. Яна арганізавала ў дадзеным старостве [[Свабодная эканамічная зона|свабодную эканамічную зону]]. У [[XVII]] ст. гэта называлася [[Слабада, паселішча|слабада]] (ад слова "свабода"). І гэты рэгіён быў названы Каралеўскай Слабадой.
* У [[1648]]-[[1649]] гг. - разруха, бунт і вайна з-за ўварвання [[Казацтва|казакоў]] пад камандаваннем Поддубіцкага падчас паўстання [[Багдан Хмяльніцкі|Багдана Хмяльніцкага]]. [[Януш Радзівіл, 1612—1655|Януш Радзівіл]] спыніў гэта напад на староства. АдбудаваныНа адбудаваны цэнтр староства [[горад Бабруйск]] напалі казакі і зноў спалілі ў [[1665]] г..
* У [[1655]] г . - новае ваеннае нападзеніе [[Казацтва|казакоў]] на староства пад правадырствам [[Іван Залатарэнка|Залатарэнкі І. Н.]].
* У [[1681]] г. - пасля войнаў з Масковіяй[[Масковія]]й і разбурэнняў у старостве вярнулася місія [[Езуіты|езуітаў]]. Якія адкрылі зноў школу, а ў [[1686]] г. адкрылі [[Медыцынская клініка|медыцынскую клініку]] для насельніцтва. І ў [[1738]] г. яны адкрылі ў Бабруйску [[Аптэка|аптэку]].
* У [[1708]] г. - староства пацярпеліпацярпела ў выніку [[Паўночная вайна, 1700-1721|Паўночнай вайны]].
* CерединаУ сярэдзіне XVII ст. - пачатак [[XVIII]] ст. - войны прывялі да разбурэння і заняпаду Бабруйска[[Бабруйск]]а.
* Да [[1788]] г. - староства прыносіла даход у казну 6342 кварты злотых[[злоты]]х.
* У [[1793]] г. - пасля [[Рэч Паспалітая|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] далучаныя тэрыторыі Бабруйскага староства да [[Расійская імперыя|Расіі]]. У [[1794]] г. у час паўстання палкоўнік [[Стэфан Грабоўскі]] часова вызваліў сталіцу староства у якую ўварваліся войскі [[Рускія|расейцаў]].
* ў [[1795]] г. — праведзена [[перапіс насельніцтва]]. Бабруйскае староства вызначана на продаж па частках, і ліквідавана. І зямлі староства ўвайшлі ў склад [[Бабруйскі павет|Бабруйскага павета]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]]<ref>Именной указ,данный Сенату. - О составлении Минского наместничества из тринадцати округов. //Сборник документов, касающихся административного устройства Северо-Западного края при императрице Екатерине II (1792-1796)/ Издание Виленской комиссии для разбора древних актов. - Вильна:типография «Русский Почин», 1903. - с.42 {{ref-ru}}</ref>.
 
== Адміністрацыйнае дзяленне ==