Італія: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
крыніца — be-x-old:Італія |
крыніца — ru:Италия |
||
Радок 64:
Сучасная Італія ўтварылася ў [[1861]] г., пад кіраўніцтвам караля [[Сардзінія|Сардзініі]] [[Віктор Эмануіл II|Віктора Эмануіла II]]. Дагэтуль Італія складалася з шматлікіх незалежных дзяржаў, чый сепаратызм і моц адлюстраваліся ў тэрытарыяльным падзеле Італіі на 20 рэгіёнаў. Восем з іх знаходзяцца ў Паўночнай Італіі: [[Эмілія-Раманья]], [[Фрыулі-Венецыя-Джулія]], [[Лігурыя]], [[Ламбардыя]], [[П'емонт]], [[Трэнціна Альто-Адзіджэ]], [[Вале-д'Аоста]] і [[Венета]]. Шэсць знаходзіцца ў Цэнтральнай частцы краіны: [[Абруца]], [[Лацыё]], [[Марке]], [[Малізэ]], [[Таскана]] і [[Умбрыя]]. Паўднёвая Італія складаецца з чатырох: [[Апулія]], [[Базіліката]], [[Калабрыя]] і [[Кампанія, Італія|Кампанія]]. Астатнія два рэгіёны — гэта астравы [[Сіцылія]] і [[Сардзінія]].
Італія знаходзіцца на сусветнай гістарычнай арэне з часоў [[Рымская Імперыя|Рымскай Імперыі]]. Сучасная Італія з'яўляецца індустрыяльна развітай краінай, адным з лідараў [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскага Саюза]].
== Сімволіка дзяржавы ==
=== [[Сцяг Італіі|Сцяг]] ===
Упершыню італьянскі трыкалор з'явіўся [[7 студзеня]] [[1797]] года ў Эміліі як сцяг рэспублікі, абвешчанай [[Джузэпэ Кампаньёні]]. Падчас кіравання [[Напалеон]]а сцяг таксама выкарыстоўваўся як сімвал [[Французская рэвалюцыя|Французскай рэвалюцыі]].
Пасля Венскага кангрэса і Рэстаўрацыі трыкалор застаўся сімвалам свабоды і быў выкарыстаны ў рэвалюцыйных рухах [[1831]] года і [[1848]] года.
У 12-м артыкуле Канстытуцыі Італіі гаворыцца, што «сцяг Італіі — гэта трыкалор, зялёны, белы і чырвоны ў выглядзе трох роўных вертыкальных палос».
=== [[Гімн Італіі|Нацыянальны гімн]] ===
Італьянскі гімн, вядомы таксама як «[[Гімн Італіі|Браты Італіі]]» і «Песня італьянцаў» — з'яўляецца неафіцыйна гімнам Італьянскай Рэспублікі з 12 кастрычніка [[1946]] года. 17 лістапада [[2005]] года Сенат у першым чытанні прыняў закон аб афіцыйным гімне, аднак далей закон не прайшоў і гімн так і застаўся на неафіцыйным узроўні. Тэкст гімна быў напісаны ўвосень 1847 года [[Гафрэда Мамелі]], а музыка, трохі пазней, кампазітарам [[Мікеле Навара]]. У 80-я гады XX стагоддзя таксама шырока быў распаўсюджаны ўрывак з оперы [[Джузэпэ Вердзі]] «Набука», які выконваўся ў якасці гімна.
=== [[Герб Італіі|Герб]] ===
Афіцыйная эмблема Італьянскай Рэспублікі была апублікавана Прэзідэнтам Італіі [[Энрыка дэ Нікола]] 5 мая [[1948]] года. Эскіз эмблемы быў зроблены мастаком [[Паала Паскета]], які выйграў гэта права ў конкурсах [[1946]] і [[1947]] гадоў сярод 500 іншых кандыдатаў і амаль 800 эскізаў.
Эмблема ўяўляе белую пяціканцовую зорку з чырвонымі краямі, накладзеную на зубчастае кола з пяццю спіцамі, якое знаходзіцца паміж аліўкавай галіной злева і дубовай справа. Зялёныя галіны звязаны разам чырвонай стужкай з надпісам «Італьянская Рэспубліка» (італ. REPUBBLICA ITALIANA) вялікімі белымі літарамі.
== Назва ==
Радок 94 ⟶ 112:
=== Сучаснасць ===
Сучасная Італія ўтварылася ў [[1861]] г., пад кіраўніцтвам караля [[Сардзінія|Сардзініі]] [[Віктор Эмануіл II|Віктора Эмануіла II]]. Дагэтуль Італія складалася з шматлікіх незалежных дзяржаў, чый сепаратызм і моц адлюстраваліся ў тэрытарыяльным падзеле Італіі на 20 рэгіёнаў.
== Адміністрацыйны падзел ==
{{асноўны артыкул|Адміністрацыйны падзел Італіі}}
Італія — дэцэнтралізаваная ўнітарная дзяржава. Сталіца дзяржавы — [[Рым]]. Краіна падзелена на 20 абласцей — [[Вале-д’Аоста]], [[Ламбардыя]], [[Трэнціна-Альта Адыджэ]], [[Фрыўлі-Венецыя Джулія]], [[П'емонт]], [[Лігурыя]], [[Венета]], [[Таскана]], [[Умбрыя]], [[Эмілія-Раманья]], [[Марке]], [[Абруца]], [[Лацыё]], [[Малізэ]], [[Базіліката]], [[Кампанія (вобласць у Італіі)|Кампанія]], [[Калабрыя]], [[Апулія|Апулія]], [[Сардзінія]] і [[Сіцылія]], (з якіх 5 — Сіцылія, Сардзінія, Трэнціна-Альта-Адыджэ, Вале-д’Аоста і Фрыўлі-Венецыя Джулія — маюць асобы статус), якія ўключаюць у якасці адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак 110 правінцый. Правінцыі ў сваю чаргу падзяляюцца на 8101 камуну. У аўтаномных абласцях ёсць свае прадстаўнічыя органы — абласныя саветы і выканаўчыя органы — джунты, вобласці і аўтаномныя правінцыі могуць прымаць абласныя і правінцыйныя законы па тых пытаннях, якія прапісаны ў Канстытуцыі.
{{Інтэрактыўная карта Італіі|float=right}}
{| class="wikitable sortable"
!width="100px"| Вобласць
!width="60px"| Сталіца
!width="60px"| Плошча (кв. км)
!width="60px"| Насельніцтва
|-
| [[Абруца]]
| [[Л’Акуіла]]
| style="text-align:right"|{{nts|10794}}
| style="text-align:right"|{{nts|1324000}}
|-
| [[Апулія]]
| [[Бары]]
| style="text-align:right"|{{nts|19362}}
| style="text-align:right"|{{nts|4076000}}
|-
| [[Базіліката]]
| [[Патэнца]]
| style="text-align:right"|{{nts|9992}}
| style="text-align:right"|{{nts|591000}}
|-
| ''[[Вале-д’Аоста]]''
| [[Аоста]]
| style="text-align:right"|{{nts|3263}}
| style="text-align:right"|{{nts|126000}}
|-
| [[Венета]]
| [[Венецыя]]
| style="text-align:right"|{{nts|18391}}
| style="text-align:right"|{{nts|4832000}}
|-
| [[Калабрыя]]
| [[Катандзара]]
| style="text-align:right"|{{nts|15080}}
| style="text-align:right"|{{nts|2007000}}
|-
| [[Кампанія, вобласць у Італіі|Кампанія]]
| [[Неапаль]]
| style="text-align:right"|{{nts|13595}}
| style="text-align:right"|{{nts|5811000}}
|-
| [[Лацыё]]
| [[Рым]]
| style="text-align:right"|{{nts|17207}}
| style="text-align:right"|{{nts|5561000}}
|-
| [[Лігурыя]]
| [[Генуя]]
| style="text-align:right"|{{nts|5421}}
| style="text-align:right"|{{nts|1610000}}
|-
| [[Ламбардыя]]
| [[Мілан]]
| style="text-align:right"|{{nts|23861}}
| style="text-align:right"|{{nts|9642000}}
|-
| [[Марке]]
| [[Анкона]]
| style="text-align:right"|{{nts|9694}}
| style="text-align:right"|{{nts|1553000}}
|-
| [[Малізэ]]
| [[Кампабаса]]
| style="text-align:right"|{{nts|4438}}
| style="text-align:right"|{{nts|320000}}
|-
| [[П'емонт]]
| [[Турын]]
| style="text-align:right"|{{nts|25399}}
| style="text-align:right"|{{nts|4401000}}
|-
| ''[[Сардзінія]]''
| [[Кальяры]]
| style="text-align:right"|{{nts|24090}}
| style="text-align:right"|{{nts|1666000}}
|-
| ''[[Сіцылія]]''
| [[Палерма]]
| style="text-align:right"|{{nts|25708}}
| style="text-align:right"|{{nts|5030000}}
|-
| [[Таскана]]
| [[Фларэнцыя]]
| style="text-align:right"|{{nts|22997}}
| style="text-align:right"|{{nts|3677000}}
|-
| ''[[Трэнціна — Альта-Адыджэ/Зюдціроль|Трэнціна — Альта-Адыджэ]]''
| [[Трэнта]]
| style="text-align:right"|{{nts|13607}}
| style="text-align:right"|{{nts|1007000}}
|-
| [[Умбрыя]]
| [[Перуджа]]
| style="text-align:right"|{{nts|8456}}
| style="text-align:right"|{{nts|884000}}
|-
| ''[[Фрыўлі-Венецыя-Джулія]]''
| [[Трыест]]
| style="text-align:right"|{{nts|7855}}
| style="text-align:right"|{{nts|1222000}}
|-
| [[Эмілія-Раманья]]
| [[Балоння]]
| style="text-align:right"|{{nts|22124}}
| style="text-align:right"|{{nts|4276000}}
|}
== Насельніцтва ==
| |||