Нікацін: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
крыніца — be-x-old:Нікатын
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{Рэчыва
'''Нікацін''' ({{lang-fr|nicotine}})<ref name=pr>Напісанне ў адпаведнасці са Слоўнікам іншамоўных слоў у 2-х тамах., Мн., 1999, Т.2, С.128</ref> — [[алкалоід]], [[наркотык]], які ўтрымоўваецца ў раслінах [[сямейства паслёнавых]] (''Solanaceae''), пераважна ў [[тытунь|тытуне]] і, складаючы пры гэтым 0,6-3,0 % ад сухой вагі<ref>[http://pubs.acs.org/cgi-bin/abstract.cgi/jafcau/1999/47/i08/abs/jf990089w.html «Determination of the Nicotine Content of Various Edible Nightshades (Solanaceae) and Their Products and Estimation of the Associated Dietary Nicotine Intake»]</ref>, у меньшай колькасці, у [[таматы|таматах]], [[бульба|бульбе]], [[баклажаны|баклажанах]], [[балгарскі перац|зялёных балгарскіх перцах]]. Нікацінавыя алкалоіды прысутнічаюць таксама ў лісці [[кока|кокі]]. Нікацін выкарыстоўваецца раслінамі ў якасці барацьбы супраць [[траваедныя|траваедных]], а таксама дзеля ўздзеяння на [[насякомыя|насякомых]], таму нікацін шырока выкарыстоўваўся ў якасці [[інсектыцыд]]у ў мінулым<ref>[http://books.google.com/books?id=RiwSYFgZ2fEC&pg=PA933&lpg=PA933&dq=nicotine+widely+used+pesticide&source=bl&ots=KaYsWIJLC_&sig=ZnDL_ENqpngDiOWi5ksxaU12TOc&hl=en&ei=7uw_SueFHJSuswPK_YG3AQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2 The Chemical Components of Tobacco and Tobacco Smoke]</ref>, а ў цяперашні час аналагі нікаціну, як [[імідаклапрыд]], па-ранейшаму шырока выкарыстоўваецца.
| загаловак = (–)-Нікацін<ref>{{cite web|url=http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/sigma/n3876|title=(?)-Nicotine|accessdate=2013-05-25|archiveurl=http://www.webcitation.org/6Gu6zCp9Q|archivedate=2013-05-26}}</ref><ref>{{кніга|аўтар=Dean J. A.|загаловак=Lange's Handbook of Chemistry|выдавецтва=McGraw-Hill|год=1999|isbn=0-07-016384-7}}</ref>
| карцінка = Nicotine.svg
| карцінка3D = <!-- імя выявы з 3D-візуалізацыяй малекулы рэчыва -->
| карцінка малая = Nicotine.qutemol.png
 
| найменне = (''S'')-3-(1-метыл-2-піралідзініл)пірыдзін
| традыцыйныя назвы = <!-- калі ёсць — бытавыя, народныя, гістарычныя і т.п. -->
| скарачэнні = <!-- прынятыя скарачэнні назвы -->
| хім. формула = {{Хімічная формула |C=10|H=14|N=2}}
| рац. формула = <!-- формула, якая адлюстроўвае апроч іншага будова рэчыва -->
| стан = <!-- цвёрдае/вадкасць/газ -->
| прымясі = <!-- тыповае кол-ць, паказаць адзінкі -->
| малярная канцэнтрацыя = <!-- колькасць, у моль/л -->
| малярная маса = 162,23
| шчыльнасць = 1,01
| мяжа трываласці = <!-- колькасць, у Н/мм? -->
| цвёрдасць = <!-- колькасць (безразм.) -->
| паверхневае нацяжэнне = <!-- колькасць, Н/м -->
| дынамічная вязкасць = <!-- колькасць, у Па·с (пры 20 °C) -->
| кінематычная вязкасць = <!-- колькасць, у зм?/з (пры 20 °C) -->
| хуткасць гуку = <!-- колькасць, у м/с -->
| энергія іанізацыі = <!-- колькасць, у кдж/моль -->
| праводнасць = <!-- колькасць (удзельная праводнасць), у сіменсах/м -->
| вуд. электр. супраціўленне = <!-- колькасць, у Ом·м -->
| каэф. электр. супраціў. = <!-- колькасць (тэмпературны каэф. эл. сопротивл.), у Да^-1 -->
 
| тэмп. плаўлення = -79
| тэмпература размякчэння = <!-- колькасць, у °C - для аморфных рэчываў -->
| тэмп. кіпення = 247
| тэмп. кіпення інш. = <!-- колькасць з указаннем адзінкі вымярэння,
магчыма апісанне ўмоў -->
| тэмп. сублімацыі = <!-- колькасць, у °C — для якія сублімуюцца рэчываў -->
| тэмп. раскладання = <!-- колькасць, у °C -->
| тэмп. успышкі = 101
| фазавыя пераходы = <!-- колькасці праз коску, з указаннем адзінак вымярэння -->
| тэмп. шклавання = <!-- колькасць, у °C -->
| тэмп. узгарання = <!-- колькасць, у °C -->
| тэмп. самазагарання = 244
| межы ўзрывальнасці = 0,75—4
 
| патройны пункт = <!-- ? K (? °C), ? Па -->
| крытычны пункт = <!-- ? K (? °C), ? Па -->
| крытычная тэмп. = <!-- колькасць, у °C -->
| крытычны ціск = <!-- колькасць, у атм -->
| крытычная шчыльнасць = <!-- колькасць, у зм?/моль -->
| цеплаёмістасць = <!-- колькасць, у Дж/(моль·К) (малярная няўклюд.-ем.) -->
| цеплаёмістасць 2 = <!-- колькасць, у Дж/(кг·К) (удзельная няўклюд.-ем.) -->
| цеплаправоднасць = <!-- колькасць, у Вт/(м·K) -->
| энтальпія ўтварэння = 39,3
| энтальпія плаўлення = <!-- колькасць, у кдж/моль -->
| энтальпія кіпення = <!-- колькасць, у кдж/моль -->
| энтальпія растварэння = <!-- колькасць, у кдж/моль -->
| энтальпія сублімацыі = <!-- колькасць, у кдж/моль -->
| удзельная цеплыня параўтварэння = <!-- колькасць, у Дж/кг -->
| удзельная цеплыня плаўлення = <!-- колькасць, у Дж/кг -->
| цеплавое пашырэнне = <!-- колькасць (безразм.) -->
| інтэрвал трансфармацыі = <!-- колькасць, у ° -->
| ціск пары = 5,1 Па
| канстанта В. дэр В. = <!-- колькасць -->
 
| канст. дысац. кіслаты = <!-- колькасць (безразм.) -->
| растваральнасць = змешваецца
| растваральнасць1 = 5
| рэчыва1 = этаноле
| растваральнасць2 =
| рэчыва2 =
| растваральнасць3 = <!-- колькасць, у г/100 мл -->
| рэчыва3 = <!-- рэчыве 3 -->
| растваральнасць4 = <!-- колькасць, у г/100 мл -->
| рэчыва4 = <!-- рэчыве 4 -->
| вярчэнне = <!-- колькасць, у ° -->
| ізаэлектрычны пункт = <!-- колькасць (безразм.) -->
| ад. дыэлектр. пранік. = <!-- колькасць -->
 
| дыяпазон празрыстасці = <!-- колькасць-колькасць, у нм -->
| паказчык пераламлення = 1,5882
| вугал Брустэра = <!-- колькасць, у ° -->
 
| гібрыдызацыя = <!-- ? -->
| кардынацыйная геаметрыя = <!-- ? -->
| крышталічная структура = <!-- апісанне рашоткі -->
| дыпольны момант = <!-- колькасць, у дэбаях -->
 
| CAS = 54-11-5
| PubChem = 24897663
| EINECS = <!-- № па EINECS -->
| SMILES = <!-- Хім. формула па SMILES -->
| ЕС = 200-193-3
| RTECS = QS5250000
| ChEBI = <!-- № па ChEBI -->
| ААН = <!-- № па ААН -->
 
| ПДК = <!-- колькасць, у г/м3 -->
| ЛД50 = 50 мг/кг (пацукі, пераральна); <br /> 0,33 мг/кг (мышы пераральна); <br /> 0,3 мг/кг (мышы, унутрымышачна)
| R-фразы = <!-- фразы, кожная ў падвойных фігурных дужках, праз коску -->
| S-фразы = <!-- фразы, кожная ў падвойных фігурных дужках, праз коску -->
| H-фразы = {{H-фразы|H301|H310|H400|H411}}
| P-фразы = {{P-фразы|P273|P280|P301+P310|P302+P350|P310|}}
| таксічнасць = высокатаксічны, з'яўляецца гангліянарным ядам, паражае [[Цэнтральная нервовая сістэма|ЦНС]]; надзвычай таксічны для [[Пайкілатэрмія|халаднакроўных жывёл]] і [[Насякомыя|насякомых]].
<br />[[Выява:Hazard TT.svg|60px]]
| СГС = {{СГС|Чэрап|Навакольнае асяроддзе}}
| NFPA 704 = {{NFPA 704
| небяспека для здароўя = 4
| вогненебяспечнасць = 1
| рэакцыяздольнасць = 0
| іншае =
}}
}}
'''Нікацін''' ({{lang-fr|nicotine}})<ref name=pr>Напісанне ў адпаведнасці са Слоўнікам іншамоўных слоў у 2-х тамах., Мн., 1999, Т.2, С.128</ref> — [[алкалоід]], [[наркотык]], які ўтрымоўваецца ў раслінах [[паслёнавыя|сямейства паслёнавых]] (''Solanaceae''), пераважна ў [[тытунь|тытуне]] і, складаючы пры гэтым 0,6-3,0 % ад сухой вагі<ref>[http://pubs.acs.org/cgi-bin/abstract.cgi/jafcau/1999/47/i08/abs/jf990089w.html «Determination of the Nicotine Content of Various Edible Nightshades (Solanaceae) and Their Products and Estimation of the Associated Dietary Nicotine Intake»]</ref>, у меньшай колькасці, у [[таматы|таматах]], [[бульба|бульбе]], [[баклажаны|баклажанах]], [[балгарскі перац|зялёных балгарскіх перцах]]. Нікацінавыя алкалоіды прысутнічаюць таксама ў лісці [[кока|кокі]]. Нікацін выкарыстоўваецца раслінамі ў якасці барацьбы супраць [[траваедныя|траваедных]], а таксама дзеля ўздзеяння на [[насякомыя|насякомых]], таму нікацін шырока выкарыстоўваўся ў якасці [[інсектыцыд]]у ў мінулым<ref>[http://books.google.com/books?id=RiwSYFgZ2fEC&pg=PA933&lpg=PA933&dq=nicotine+widely+used+pesticide&source=bl&ots=KaYsWIJLC_&sig=ZnDL_ENqpngDiOWi5ksxaU12TOc&hl=en&ei=7uw_SueFHJSuswPK_YG3AQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2 The Chemical Components of Tobacco and Tobacco Smoke]</ref>, а ў цяперашні час аналагі нікаціну, як [[імідаклапрыд]], па-ранейшаму шырока выкарыстоўваецца.
 
У невялікіх канцэнтрацыях гэта рэчыва дзейнічае як стымулятар для [[сысуны|сысуноў]] і з'яўляецца асноўным фактарам, які фарміруе залежнасць да [[тытунекурэнне |тытунекурэння]]. Паводле даных [[Амерыканская асацыяцыя кардыёлагаў|Амерыканскай асацыяцыі кардыёлагаў]], нікацінавая залежнасць гістарычна была адной з самых складаных залежнасцей, ад якой цяжка адмовіцца, у той час як фармакалагічныя і паводніцкія характарыстыкі, якія вызначаюць прыхільнасць да тытуню аналагічныя тым, якія вызначаюць залежнасць ад наркотыкаў, як [[гераін]] і [[какаін]]<ref>[http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=4753 «Nicotine Addiction»]. American Heart Association.</ref>. Колькасць нікаціну ў [[цыгарэта]]х паступова павялічваецца з кожным годам, а ў адным даследаванні было ўстаноўлена, што сярэдняе павелічэнне саставу 1,6 % на год у перыяд з [[1998]] па [[2005]] гады. Гэта было выяўлена для ўсіх асноўных катэгорый рынку цыгарэт<ref>Connolly, G. N; Alpert, H. R; Wayne, G. F; Koh, H (2007). «Trends in nicotine yield in smoke and its relationship with design characteristics among popular US cigarette brands, 1997—2005». Tobacco Control 16 (5):</ref>.
Радок 6 ⟶ 115:
 
== Спасылкі ==
{{CommonscatCommons|NicotineCategory:}}
* [http://www.howstuffworks.com/nicotine.htm Як працуе нікацін / How Nicotine Works]. howstuffworks.com {{ref-en}}