Тытыкака: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (размовы | уклад)
др Bot: Migrating 86 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q35342 (translate me)
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 32:
|Катэгорыя на Вікісховішчы = Lake Titicaca
}}
'''Тытыка́ка'''<ref name=pr>Напісанне '''Тытыкака''' у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.16., Мн., 2003, С.83.</ref> ({{lang-es|Titicaca}}, кечуа: ''Titiqaqa'', аймара: ''Titiqaqa'') — [[возера]] у [[Анды|Андах]], буйнейшае возера [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]], найвышэй размешчанае суднаходнае возера ў свеце. Знаходзіцца на мяжы [[Балівія|Балівіі]] і [[Перу]]. Назва складаецца са слоў мовы [[індзейцы|індзейцаў]] [[мова кечуа|кечуа]]: ''кака'' — [[скала]] і ''тыты'' — месца здабычы [[руда|руды]].
 
Возера Тытыкака знаходзіцца на вышыні 3821 м. над узроўнем мора, а яго сярэдняя глыбіня складае ад 140 да 180 м (максімальна 304 метры). У даўжыню яно складае 230 км, а ў шырыню 97 км. Плошча паверхні — 8300 км². Возера складаецца з дзвухдзвюх частак (''Lago Huinaymarca'' i ''Lago Chucuito''), раздзеленых паўвостравам Цікуіна.
 
Узровень [[вада|вады]] мяняецца, часамі нават на пяць метраў. У мінулым возера мела большыя памеры, аб чым кажа старая берагавая лінія. Тытыкака гэта астатак старадаўняга ўнутранага мора [[Лага Балівіян]], якое пакрывала раней усё АльтыпланоАльтыплана. Але геалагічныя працэсы і інтэнсіўнае выпарэнне прывяло да зніжэння ўзроўню вады. Возера ўтварылася хутчэй за ўсё ўжо ў [[міяцэн]]е.
 
У возера ўпадае 25 [[рака|рэк]] (Сухес, Ілавэ, Коата, Раміс і г. д.), а выцякае адна — [[рака Дэсагуадэра]], якая злучае Тытыкаку з возерам [[Возера Паапо|Паапо]]. На возеры Тытыкака знаходзіцца 41 [[востраў]], якія часткова заселеныя.
 
Найбольш вядомаявядомы сярод турыстаў востраў Ісла дэль Соль (ісп.: ''востраў [[Сонца]]'') — па легендах [[інкі|інкаў]], тут нарадзіўся белы бог Віракоча і першыя інкі: Манка Капас і яго сястра і адначасова жонка Мама Окла, а таксама і само Сонца ці Інці. Гэты востраў і цяпер з'яўляецца святым месцам для індзейцаў Аджмара і Кечуа. Востраў Сонца мае 10 км у даўжыню і 5 км у шырыню. Жыве тут каля 2000 індзейцаў. На тэрыторыі вострава засталіся руіны з інкскага перыяду, самыя вядомыя з якіх гэта Пілка Каіна і комплекс Чынкана, у склад якога ўваходзіць святая скала звязаная з інкскай легендай утварэння. У Чалапампа знаходзіцца музей рэчаў знойдзеных археолагамі, з якіх частка выкананая з чыстага [[золата]].
 
Жыхары гарадоў, якія знаходзяцца на ўзбярэжжы возера (самы вялікі [[горад Пуна]] ў Перу і [[горад Гуакуі]] ў Балівіі) жывуць у асноўным [[рыбалоўства]]м і [[турызм]]ам. На паўднёва-ўсходнім узбярэжжы возера (тэрыторыя Балівіі), знаходзяцца руіны перадкалумбавай эпохі г. зв. [[Тыахуанака]], дзе размяшчаўся галоўны цэнтр культуры з аднайменнай назвай.