Уроцлаў: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Дзяніс Тутэйшы перайменаваў старонку Горад Уроцлаў у Горад Вроцлаў па-над перасылкай: паводле БелЭн т. 4
др арфаграфія, літаратура
Радок 1:
{{НП
|статус = Горад
|беларуская назва = УроцлаўВроцлаў
|арыгінальная назва = {{lang-pl|Wroclaw}}
|краіна = Польшча
Радок 63:
|add1 =
}}
'''Вро́цлаў'''<ref>Беларуская Энцыклапедыя ў 18 т. Т. 4. С. 283.</ref>, ці '''Уро́цлаў'''<ref>{{ТКП-Польшча}}</ref> ({{lang-pl|Wrocław}}; колішні '''Брэслау''', {{lang-de|Breslau}})  — [[сталіца]] [[Сілезія|Сілезіі]], [[горад на правах павета]], адзін з самых буйных (чацвёрты па насельніцтве ў Польшчы пасля [[Варшава|Варшавы]], [[Лодзь|Лодзі]] і [[Кракаў|КракавКракава]]а) і самых старых [[горад|гарадгарадоў]]оў [[Польшча|Польшчы]], размешчаны на абодвух берагах сярэдняга цячэння [[Одра|Одры]], на Сілезскай нізіне. Адлегласць па прамой паміж гарадамі Уроцлаў - — [[Горад Мінск|Мінск]] 756  км, да [[Горад Варшава|Варшавы]] — 298 км<ref>[http://wyznacz.pl/odleglosci-drogowe Адлегласці паміж гарадамі]</ref>.
 
Насельніцтва — 632 тыс. чал. (паводле даных 2014 года).
Радок 69:
Праз горад працякае 5 рэк: Одра і 4 яе прытокі. Да [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] ў горадзе было 303 моста, цяпер іх засталося каля 220.
 
У наш час УроцлаўВроцлаў з'яўляецца сталіцай [[Ніжнесілезскае ваяводства|Ніжнесілезскага ваяводства]], і цэнтрам [[Уроцлаўскі павет|Уроцлаўскага павета]]. Уроцлаў складаецца з пяці раёнаў: Псэ Поле, Шчрудмешча, Старэ-Мяста, Кжыкі, Фабрычна
 
[[Культурная сталіца Еўропы]] 2016 года.
Радок 75:
== Гісторыя ==
[[File:Wratislauia Breßlaw Breslau 17.Jh.jpg|thumb|300px|Breslau]]
Рэгіён [[Сілезія]], у якім знаходзіцца '''горад УроцлаўВроцлаў''', упершыню быў згаданы [[Тацыт]]ам у [[98]] і [[Пталамей|Пталамеем]] у [[150]] гаду ў яго працы [[Magna Germania]]. У [[IV стагоддзе|IV]]  — пачатку [[V стагоддзе|V]] стагоддзі ў наваколлях Уроцлава рассялілася адно з плямёнаў [[вандалы|вандалаў]]  — [[сілінгі]], адкуль, верагодна, Сілезія атрымала сваю назву. Назва ''Ворціцлава'' і ''Враціслава'' з'явілася каля [[900]]  г. як назва славянскага паселішча. Да [[990]] года УроцлаўВроцлаў і ўся Сілезія былі заваяваны польскім герцагам з дынастыі [[Пясты|Пястаў]] [[Мешка I]]. У [[1000]] годзе яго сын [[Баляслаў Адважны]] заснаваў біскупства Уроцлаў.
Па яго загаду быў пабудаваны замак на Саборскім востраве, прыкладна на месцы сённяшняй царквы Марціна. Усярэдзіне замка пабудавалі сабор. У акрузе замка ўтварыўся маленькі горад, у якім жыла каля 1000 чалавек.
 
Пасля смерці Баляслава ў [[1138]] годзе УроцлаўВроцлаў стаў сталіцай польскага (да [[1201]]  г.) княства Сілезія. Трохі пазней на паўднёвым беразе ракі, на месцы сённяшняга ўніверсітэта, пасяліліся першыя нямецкія пасяленцы. ТамакаТам яны пабудавалі новы горад, які ў [[1259]]  г. стаў сталіцай незалежнага герцагства Сілезія.
 
ПадчасУ час нашэсця манголаў УроцлаўВроцлаў у [[1241]]  г. быў узяты імі і разбураны. Адноўлены горад у [[1261]]  г. атрымаў [[магдэбургскае гарадское права]].
 
=== У складзе Прусіі і Германіі ===
Радок 104:
 
== Клімат ==
У УроцлавеВроцлаве [[умерана-кантынентальны клімат]] з мяккай зімой і цёплым летам. Нягледзячы на ўмеранасць клімату, вау УроцлавеВроцлаве ўзімкузімой магчымыя моцныя маразы (да -30−30&nbsp;°C) і цяпло да +20&nbsp;°C, улеткулетам — спякота за 37&nbsp;°C і начная прахалода да нуля градусаў.
 
{{Клімат горада
|Горад_род=УроцлаваВроцлава (норма 1981?2010)
|Крыніца=[http://pogoda.ru.net/climate2/12424.htm «Надвор'е і клімат»]
| Сту_сяр=-0.7 | Сту_сяр_апад=27
Радок 151:
 
== Культура ==
 
== Адукацыя і навука ==
== Транспарт ==
Праз УроцлаўВроцлаў праходзяць трасы {{Таблічка-pl|E|261}}, {{Таблічка-pl|E|67}}, {{Таблічка-pl|E|40}}. Структура сеткі гарадскіх дарог моцна арыентавана на цэнтр горада, мае прамяністы выгляд. Да канца [[20 стагоддзе|XX стагоддзя]] сума даўжынь усіх мастоў складала 2500 метраў. З [[1980-я|1980-х]] гадоў паступова будуецца кальцавая дарога вакол цэнтра. На сённяшні дзень на тэрыторыі горада адбываюцца велізарныя пабудовы новых трас, якія вызваляць увесь горад ад затораў.
 
== Эканоміка ==
На ўроцлаўскіхвроцлаўскіх прадпрыемствах вырабляюцца аўтобусы, вагоны, электратэхніка, хімічныя вырабы. У апошнія гады дынамічна развіваецца сектар IT, таксама шмат замежных прадпрыемстваў ([[Siemens AG|Siemens]], [[LG]] (LG Philips + 6 podwykonawców + LG Electronics), [[Volvo]], [[Hewlett-Packard|HP]], [[QAD]], [[Bombardier Transportation]], [[Whirpool]], [[3M]], [[Bosch]], [[Wabco]], [[Fagor etc.]]). [[Siemens]], дарэчы, пераносіць свой інфармацыйны цэнтр ва Уроцлаў. Вялікае фармацэўтычнае асяроддзе: [[US Pharmacia]], [[Hasco-Lek]], [[Galena]], [[3M]], [[Labor]], [[S-Lab]], [[Herbapol]].
 
== Гарады-пабрацімы ==
Радок 196 ⟶ 197:
== Гл. таксама ==
* [[Зала Стагоддзя]]
* [[УроцлаўскіВроцлаўскі сабор]]
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* Вроцлаў // {{Крыніцы/БелЭн|4к}} С. 283.
 
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
Радок 209 ⟶ 214:
 
 
[[Катэгорыя:Горад УроцлаўВроцлаў| ]]
[[Катэгорыя:Былыя нямецкія гарады]]
[[Катэгорыя:Гарады Ніжнесілезскага ваяводства]]